تفاوت حلم وعفو



برخي متكلمان حلم را عفو دانسته و حليم را« صاحب عفو» شمرده اند و آنرا به " اِنعام" و نيز به "ترك انتقام" تفسير كرده اند. (11)امام فخر رازي با بیان نمودن وجه اشتراك حلم و عفو و نشان دادن وجه اختلاف آن دو، تفاوت حلم و عفو و فرق «حليم العَفُّوا،يعني بسيار بخشنده وبسيار عفو كننده»را باز نموده است.
الف) وجه اشتراك: حلم وعفو در امر« ترك انتقام وعقاب» مشتركند. بدين معنا « حليم و عَفُّوُ» آن كسي است كه آهنگ آن كند تا از گناهكاران سركش انتقام نگيرد و از او كِين نكشد.
ب) وجه اختلاف: حلم وعفو در امرنهان داشتن و آشكار ساختن آهنگ انتقام با يكديگر اختلاف دارند، بدين معنا كه «حليم» قصد و آهنگ خود را مبني بر ترك انتقام نهان مي دارد، اما «عَفُّو» آن را آشكار مي سازد.(12)

تفاوت حلم و رفق



در كتاب شريف بحار الانوار ذيل حديثي از پيامبر (صلّی اللّه علیه وآله) تفاوت اين دو واژه را علامه مجلسي(ره) بيان فرموده اند:
دربيان حلم و رفق،هرچند اين دو در معنا، معنايي نزديك هم دارند اما فرق كمي ميان آنهاست:حلم،ترك مكافات و جزاء از كسي است كه به تو ستم كرده يا خطايي نسبت به تو مرتكب شده و سكوت در مقابل كسي است كه به تو بد دهني وسفاهت كرده.
اما رفق،يعني لطف و شفقت و احسان به بندگان و عباد.
پی نوشت:
11.الارشاد جويني، ص 15
12.لوامع البينات، ص 241