شان نزول آيه
1- عن محمد بن يحى عن احمد بن محمد عن على بن الحكم عنسيف ابن عميره عن سعدالاسكاف عن ابى جعفر عليه السلام قال:«استقبل شاب من الانصار امراة بالمدينة
وكان النساء ينقنعن خلفآذانهن فنطر اليها وهن مقبله فلما جازت نظر اليها و دخل فى زقاق قدسماه بين فلان فجعل يتطر خلقها و اعترض وجهه عظم فى الحائط اوزجاجه
فشق وجهه فلما مضت المراه نظر فاذا الدماء تسيل على توبه و صدره فقال والله لاتين رسول الله صلى الله عليه وآله ولاخيره فهبط جبرئيل عليه السلام بهذه الايه «قل
للمؤمنينيغضوامنابصارهم »». (15)
اين شان نزول، احتمال سوم درمتعلق غض را تاييد مىكند; چون صحبتی از فروج ياكل محرمات نيست بلكه مورد، زن و مرد است.
مساله ملازمه
قبل از ورود در بحث، مناسب است كه ابتدا، مساله ملازمه اى را كه در جريان بحث و استدلات، از آن گفتگو مىشود روشن كنيم. بين وجوب پوشش و نگاه، چهار صورت
ملازمه، تصور مىشود كه بين دو مورد، ملازمه، عقلا و شرعا و عرفا ثابت است و بين دو مورد، ملازمه اى نيست.
1- وجوب ستر و پوشش، ملازم است با حرمت نگاه. در هرمورد و موضعى كه امر به پوشش شده است، نگاه كردن به آنحرام است والا شرعا و عقلا و عرفا مناط و دليلى
براى وجوب پوشش به نظر نمىرسد و كاملا روشن است كه مثلا زن بايد بدن خود را بپوشاند اما آيا در منزل كه هيچ فردى نيست يا در حمام نيز پوشاندن بدن واجب است يا خير؟
پس معلوم مىشود كهوجوب پوشش، براى حفظ ازنگاه است ومعلوم مىشود مواضعى كه وجوب پوشش دارد حرمت نگاه هم دارد.
2- بين عدم وجوب پوشش و جواز نظر، ملازمه اى نيست; زيرا ممكن است براى رفع حرج يا موارد ديگر، به عده اى رخصت داده شده كه مواضعى از بدن را نپوشانند ولى به ديگران نيز اجازه نگاه داده نشده است; مثل مقدارى از بدن مرد كه وجوب پوشش ندارد ولى نگاه كردن زن هم جايز نيست.
3- بين جواز نگاه و عدم وجوب پوشش، ملازمه هست; زيرا اگر نگاه كردن جايز است، پس معلوم مىشود كه پوشش، واجب نيست، به همان بيان سابق.
4- بين عدم جواز نظر و وجوب پوشش ملازمه اى نيست. براى زن، نگاه به بدن مرد جايز نيست ولى براى مرد هم پوشاندن واجب نيست، به همان بيان سابق.
در اين دو آيه، موضوعات ذيل، اهم مسائل طرح شده مىباشند.
1- مساله نگاه و به تعبير قرآن، غض بصر.
2- مساله ستر و پوشش و به تعبير آيه، حفظ فروج.
3- مساله عدم جواز اطهار زينت براى زنان به ضرب خمار.
4- استثناى مقدارى از بدن، از حكم وجوب پوشش، به تعبير «الاماظهرمنها».
5- استثناى افرادى كه در مقابل آنها حكم الزامى پوشش ازاو براى زن، برداشته شدهاست، به تعبير «الا لبعوتهن...».
6- منع زنان از هرگونه عمل محرك و جلب كننده، به تعبير«ولايضربن بارجلهن...».
پاسخ با نقل قول