جايگاه نقد و نقدپذيري در اسلام

در آموزه هاي ديني، به مقوله نقد و نقدپذيري، اهميت فراوان داده شده است. واژه هاي: نصيحت، تذكر، موعظه، استماع قول، اتّباع احسن، تواصي به حق، دعوت به خير و امر به معروف و نهي از منكر، هر يك به گونه اي، اهميت و جايگاه نقد و نقدپذيري را بيان مي كنند.

خداوند در قرآن مي فرمايد:

(… فبشّر عبادالذين يستمعون القول فيتبعون احسنه….)

پس بندگان مرا كه به سخن گوش فرا مي دهند، آن گاه بهترين آن را پيروي مي كنند، مژده بده….

در كلمه (استماع) نكته و نغز ويژه اي نهفته است كه در (سماع) نيست. گوش فرادادن، شنيدن سخن ديگران، غير از به گوش خوردن است. آن كه گوش فرا مي دهد، نقد و بررسي هم مي كند، تمام پيامدهاي خوب و بد و زيبا و زشت سخن را مي سنجد، آن گاه دست به گزينش مي زند. به هنگام برگزيدن نيز، ميان خوبها و خوب ترها، به گونه اي ارزيابي مي كند و در پايان با آگاهي و بررسي همه جانبه، سخن نيكوتر و پيشنهاد به واقع نزديك تر و طرح و برنامه خردمندانه تر را بر مي گزيند.
قرآن به مؤمنان فرمان مي دهد:

(وذكّر فإنّ الذكري تنفع المؤمنين.)

و پند ده؛ زيرا كه پند در مؤمنان سودمند افتد.