نقد خويش پيش از ديگران

آدمي، افزون بر پذيرش نقد، بايد در گام نخست، به نقد خويش بپردازد و پيش از آن كه به كاستي و عيب ديگران توجه كند، در جست وجوي زدودن عيبهاي خويش باشد. در فرهنگ ديني به اين نكته نيز سفارش فراوان شده است.

امام علي(ع) مي فرمايد:
(طوبي لمن شغله عيبه عن عيوب الناس.)
خوشا به حال كسي كه پرداختن به عيب خويش، وي را از عيب ديگران باز دارد.

(من لم يسس نفسه اضاعها.)
آنانكه نفس خويش را سياست و ادب نكند، آن را تباه ساخته است.

اگر آدمي خود آينه خويش شود، از بسياري انتقادها در امان مي ماند و اگر همگان به فكر نقد خود برآيند، زمينه نقد اجتماعي كم تري پيدا مي شود و در نتيجه پاره اي تنشها و تشنجها، به خودي خود، از بين مي روند و جلو بسياري از نقدهاي ويران گر گرفته مي شود.
عيب كسان منگر و احساس خويش
ديده فروكن به گريبان خويش
آينه روزي كه به گيري به دست
خود شكن آن روز مشو خود پرست

امام حسين(ع) فرمود:
(من دلائل العالم انتقاده لحديثه وعلمه بحقائق فنون النظر.)
از نشانه هاي عالم آن است كه گفتار و كردار خويش را نقد كند و به تمام ريزه كاريهاي امور، آگاهي و شناخت پيدا كند.