«و ما نزلت برسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله نازلة قطّ الاّ دعاه فقدمه ثقة به»؛ هر وقت مسأله مهمّى براى پيامبر پيش مى ‏آمد، پيامبر او را صدا مى‏ كرد و جلو مى‏ انداخت؛ چون به او اعتماد داشت و مى‏ دانست كه اوّلاً خوب عمل مى‏ كند، ثانياً از كار سخت سرپيچى ندارد، ثالثاً آماده مجاهدت در راه خداست.

مثلاً در «ليلة المبيت» - آن شبى كه پيامبر مخفيانه از مكه به مدينه آمد - يك نفر بايد در رختخواب پيامبر مى ‏خوابيد. پيامبر على را جلو انداخت. در جنگ ها، اميرالمؤمنين را جلو مى ‏فرستاد. در كارهاى مهم - هر مسأله اساسى و مهمّى كه پيش مى ‏آمد - على را جلو مى‏ انداخت: «ثقة به»؛ چون اطمينان داشت و مى‏ دانست كه او برنمى‏ گردد؛ نمى‏ لرزد و خوب عمل خواهد كرد.

صحبتِ از اين نيست كه امثال بنده - آدمهاى حقير و ضعيف - ادّعا كنيم كه مى‏ خواهيم اين‏طورى عمل كنيم؛ نه، بحث از اين است كه ما بايد در اين جهت حركت كنيم. انسانِ مسلمانِ پيروِ على، خطّش بايد اين خط باشد و هرچه بتواند، جلو برود.

سپس فرمود: «و ما اطاق احد عمل رسول اللَّه صلى ‏اللَّه ‏عليه ‏وآله من هذه الأمة غيره»؛ هيچ كس از اين امّت طاقت اين را نداشت كه مثل پيامبر عمل كند، جز او. او بود كه مثل پيامبر به همه جا مى‏ رفت. هيچ‏كس نمى‏ توانست به دنبال پيامبر و پا جاى پاى آن حضرت حركت كند. «و ان كان ليعمل عمل رجل كان وجهه بين الجنة و النار»؛ با همه اين كارهاى بزرگ و خداپسند و مؤمنانه، رفتار او مانند انساني بود كه بين خوف و رجا قرار دارد؛ از خدا مي ترسيد، گويي او را بين بهشت و جهنّم قرار داده ‏اند؛ در يك طرف بهشت را مى‏ بيند، و در طرف ديگر جهنّم را؛ «يرجو ثواب هذه و يخاف عقاب هذه».

خلاصه اين جمله اين است كه به اين همه مجاهدت، به اين همه انفاق، به اين همه عبادت، مغرور نمى ‏شد. اما ما دو ركعت نافله و چند جمله دعا كه بخوانيم - و اگر دو قطره اشك هم بريزيم - فوراً مغرور مى‏شويم؛ اما اميرالمؤمنين با اين انبوه عمل صالح، مغرور نمى‏ شد.

«ولقد اعتق من ماله الف مملوك»؛ به تدريج، هزار غلام و كنيز را كه از مال شخصى خود خريده بود، آزاد كرد؛ «فى طلب وجه اللَّه والنجاة من‏النار»؛ براى اينكه رضاى خدا را جلب نمايد و خود را از آتش جهنّم دور كند. «مما كد بيديه و رشح منه جبينه»؛ اين پولهايى كه مى‏ داد، پولهايى نبود كه مفت گيرش آمده باشد. امام صادق طبق اين روايت مى‏ گويد: «مما كد بيديه»؛ با كدّ يمين و عرق جبين و با كار سخت، پول به ‏دست آورده بود.