موضوع: دفاع امام محمد غزالی از یزید/ترحّم بر یزید جایز ، بلکه مستحب است و لعن وی جایز نیست

قال الله سبحانه و تعالی:﴿ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَکُمْ وَ إِخْوانَکُمْ أَوْلِیاءَ إنِ اسْتَحَبُّوا الْکُفْرَ عَلَی الإیمانِ وَ مَنْ یَتَوَ لَّهُمْ مِنْکُمْ فَاِنَّهُ مِنْهُمْ ﴾[۲] « ای کسانی که ایمان آوردهاید! اگر پدران و برادرانتان، کفر را به جای ایمان برگزیرند، آنان را به دوستی نگیرید و هر که از شما با ایشان دوستی کند، از ایشان شمرده می­شود. »و قال الله تعالی: ﴿ لا تَتَّخِذُوا عَدُوِی وُ عَدُوَّکُمْ أوْلِیاءَ ﴾[۳] « دشمنان من و دشمنان خودتان را دوست نگیرید.»و قال الله تعالی: ﴿لا تَجِدُ قَوْماً یُوْمِنُونَ بِاللهِ وَ الْیَوْمِ الاخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حادَّ اللهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ کانُوا آباءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشیرَتَهُمْ اُولئِکَ کَتَبَ فی قُلُوبِهِمُ الاِیمانَ وَ أَیَّدَهُم ْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ یُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الأنْهارُ خالِدینَ فیها رَضِیَ اللهُ عَنْهُمْ وَ ََرضُوا عَنْهُ أولئِکَ حِزْبُ اللهِ*أَلا إِنَّ حِزْبَ اللهِ هُمُ المُفْلِحُونَ﴾[۴]« چنین نخواهی یافت، مردمی که ایمان به خدا و روز قیامت آورده اند، دوستی با دشمنان خدا و رسول کنند؛ هر چند آن افراد، پدران و پسران و یا برادران و یا خویشاوندان آنها باشند. این مردم پایدارند، خدا بر دلهایشان نور ایمان را نوشته و به روح قدس الهی آنها را موید و منصور گردانیده و آنان را در قیامت به بهشتی داخل کند که نهرها زیر درختانش جاری است و جاودان در آنجا از نعمت های الهی بهره مند هستند و خدا از آنها خشنود و آنها هم از خدا خشنودند، اینان به حقیقت حزب خدا هستند. ای اهل ایمان ! آگاه باشید که تنها حزب خدا رستگارند.»
و از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم حدیثی طولانی نقل شده­است که آن حضرت در باره*ی حضرت امیر و اولادش فرمود: آگاه باشید و بدانید که دشمنان علی علیه السلام اهل شقاق و جدایی از حق و تجاوزگران و برادران شیطانند؛ آگاه باشید و بدانید که دوستان علی و اولادش کسانی هستند که خدا ایشان را در کتابش یاد کرده و فرموده:« لا تَجِدُ قَوْماً یُوْمِنُونَ بِاللهِ وَ الْیَوْمِ یُوَادُّونَ مَنْ حادَّ اللهَ وَ رَسُولَهُ »[۵] « ای پیامبر! نمی یابی قومی را که به خدا و روز آخرت ایمان دارند ( دوستان علی و اولادش )، دوستی کنند با کسانی که با خدا و رسول دشمنی کردند و در باره*ی جانشینی آن حضرت ستیزه نمودند و راه خود را پیش گرفتند.»
پی نوشت:


[۲] - برائت/ ۲۳

[۳] - ممتحنه/ ۱

[۴] - مجادله ۲۲

[۵] - تفسیر نور الثقلین ج ۵ ص ۲۶۸ به نقل از کتاب احتجاج طبرسی (ره)

« لعن » به معنای طرد و راندن و اِبعاد ( دور کردن) است وگفتن لعنة الله به طریق نیایش و خواستن از خداست، و معنای آن این است که: خدا او را رانده و از رحمتش دور فرماید. مراد از راندن و دوری در اینجا، فرو فرستادن عذاب و محرومیت از رحمت است و بعید نیست که لعن به معنای غضب باشد. بنابراین عبارت « لعنة الله علیه » یعنی « غضب خدا بر او باد! »[۸]مجوّزات لعن، با استناد به قرآن کریم مشخص می شود. خداوند، اهل کفر، اهل فسق و کذب و ظالمین را لعن فرموده است: ﴿ فَلَعنَةُ اللهِ عَلَی الکافِرینَ ﴾[۹] « پس لعنت خداوند بر کافرین باد. » ، ﴿ وَ غَضِبَ اللهُ عَلَیه و لَعَنَهَ ﴾[۱۰] «خشم کرد خدا بر او (قاتل) و لعنت کرد او را. » ، ﴿ و الخامِسَةُ اَنَّ لَعْنةَ اللهِ عَلَیْهِ اِنْ کان مِن الکاذِبین ﴾[۱۱] « مرتبه­ی پنجم این که لعنت خدا بر او اگر از دروغگویان باشد.» ﴿ اَلا لَعْنَةُاللهِ عَلَی الظّالِمینَ ﴾[۱۲] «آگاه باشید که لعنت خدا بر ظالمین است»[۱۳]
«کامل الزیارات» از داود رقی نقل می­کند: خدمت امام صادق علیه السلام بودم که آب خواست. چون آشامیدند چشمان حضرت پر از اشک شد.آنگاه فرمود: یا داود ! لعن الله قاتل الحسین؛ هیچ بنده*ای نیست که آبی بنوشد و یاد حسین نکند و قاتلانش را لعنت نکند مگر آنکه خدای عزّوجل برای او صد هزارحسنه بنویسد و صد هزار گناهش را محو کند و صد هزار درجه بلندش کند و چنان است که صد هزار بنده آزاد کرده باشد و در روز قیامت خدای تعالی او را با شادکامی و خاطر آسوده محشور کند.با قدری تأمل در تاریخ اسلام براحتی به این نتیجه می رسیم که دشمنان اهل بیت، تمامی این صفات پست را دارا بودند و لذا از هر جهت مستحق لعن هستند.بی شک لعن ظالمین اهل بیت، ثواب عظیمی دارد. در « شفاء الصدور » از «عیون» و «امالی» به سند متصّل از حضرت رضا علیه السلام نقل کرده است که آن حضرت به ریّان بن شبیب فرمودند: اگرخواستار آنی که در غرفه های بهشتی همنشین پیامبر و خاندان او باشی، بر قاتلان حسین علیه السلام لعنت کن.
پی نوشت:
[۸] - نفحات اللّاهوت فی لعن الحبِبتِ و الطاغوتِ – محقق کرکی

[۹] - بقره / ۸۹

[۱۰] - نساء / ۹۳

[۱۱] - نور/ ۷

[۱۲] - معنی ظلم حق را پایمال کردن و از بین بردن، یا قراردادن چیزی درغیر موضع خود به طوری که مستحق خدمت و عقاب شود

[۱۳] - هود/ ۷

آیا یزید بن معاویه مستحق لعن است؟یزید، فردی ناپاک زاده بود[۱۴] و در طول زندگی خود مرتکب جنایات و فجایع عظیمی شد تا جایی که این مسأله در تاریخ از مسلمات و قطعیّات محسوب می­شود.در مروج الذهب که از تواریخ اهل سنت است اینگونه آمده­ است:« کار یزید، شرب خمر و ترک نماز و بازی با سگان، محاوله، طنبور، نای، وطی مادران، خواهران و دختران بوده است. »[۱۵]یزید مدت سه سال و نه ماه خلافت کرد. در سال اول، حضرت سید الشهدا علیه السلام را با گروهی از بنی هاشم و اصحاب به فجیعترین وضع کشته و زنان و کودکان و اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم را به همراه سرهای بریده*ی شهدا در شهرها گردانید.[۱۶] در سال دوم، اهل مدینه را قتل عام کرد و خون و مال و عرض مردم را سه روز بر لشکریان خود مباح ساخت.[۱۷] در سال سوم نیز کعبه*ی مقدّسه را خراب کرد و آتش زد.[۱۸]همچنین در بسیاری از کتب تاریخی کفر گویی های یزید آمده­است. نوشته­اند:« یزید، هنگامی که امام حسین علیه السلام را کشت و اسیران را در نزد خود حاضر کرد، سر آن حضرت را در طشت طلا برابر خود گذاشت و به آن حضرت که دارای اوصاف هاشمیه و بهجت فاطمیه بود، رو کرده و با چوب به دندان­های مبارکش اشاره می­کرد، ناگاه کلاغی از بالای قصر صیحه زد و همه مجلسیان از بنی امیه به وحشت افتادند؛

پی نوشت:
[۱۴] - مادر یزید «میسون» بود که میسون غلام پدر خود را برنفس خود متمکن ساخت و به یزید بارور شد، و او را از وقتی پیش معاویه بردند ازغلام پدرش حامله بود ( بنا به نقل تجارب السف و الزام النواصب و ربیع الابرار ( زمحشری) و بحار و قمقام زخارص ص ۲۲۹ و المجالس الحسینیه ص ۱۳۴ ) و نسّابه کلبی با این نسب اشاره کرده می­گوید:

« فان یکن الزمان اتی علینا به قتل الترک و الموت الوحیفقد قتل الدّعی و کلب هند بارض الطــف اولاد النبی »

(مراد وی از دعیّ ابن زیاد و از کلب یزید است) موید این مطلب اخباری است که ازاهل بیت رسالت علیهم السلام وارد شده که فرمودند: قاتل حسین علیه السلام ولد الزنا است. و قاتل حسین علیه السلام عنوانی است که شامل حال شمر و ابن سعد و ابن زیاد و یزید می شود و تمام ایشان ناپاک زاده بوده*اند، چنانچه در مقام خود ثابت است .

[۱۵] - مروج الذهب ج۳ ص ۶۷، تتمة المنتهی ص ۳۶

[۱۶] - تاریخ یعقوبی ج۲ ص ۲۱۶، ابوالفداء ج۱ ص ۱۹۰، مروج الذهب ج۳ ص ۶۴ و تواریخ دیگر.

[۱۷] - تاریخ یعقوبی ج۲ ص ۲۴۳، ابوالفداء ج۱ ص ۱۹۲، مروج الذهب ج۳ ص ۷۸

[۱۸] - تاریخ یعقوبی ج۲ ص ۲۲۴، ابوالفداء ج۱ ص ۱۹۲، مروج الذهب ج۳ ص ۸۱