3-عذاب دسته جمعی به خاطر راضی بودن به اعمال ظالمین: «فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَیْهِمْ رَبُّهُم بِذَنبِهِمْ فَسَوَّاهَا » [5] ولی آنها او را تكذیب كردند و ناقه را پی كردند (و به هلاكت رساندند) از این رو پروردگارشان آنها (و سرزمینشان) را بخاطر گناهشان درهم كوبید و با خاک یكسان و صاف كرده و با آنكه یك نفر عمل سییء و ناشایستی را انجام داد لیكن چون بقیه مردم نیز به این ظلم راضی بودند، نتیجه آن شد كه عذاب بر همة آن مردم نازل شد. اما كیفیت ارتباط بین این عمل (راضی بودن به ظلم) و عذاب دسته جمعی هنوز بر طبیعیدانان مشخص نشده است.
4. واژگونی و زیر و رو شدن زمین: «فَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا جَعَلْنَا عَالِیَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَیْهَا حِجَارَةً مِّن سِجِّیلٍ مَّنضُودٍ »[6] و هنگامی كه فرمان ما فرا رسید آن (شهر و دیار) را زیر و رو كردیم و بارانی از سنگ متراكم بر روی هم بر آنها نازل كردیم این عذاب بر قوم لوط نازل گشت. با توجه به نوع عمل ناشایستی كه انجام میدادند (لواط) عذاب آنها نیز كیفیت خاص خود را داشت باران سنگهایی از گل متراكم.
5. ازدیاد نعمت: «فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَیْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ » [7] هنگامی كه (اندرزها سودی نبخشید و) آنچه را كه به آنها یادآوری شده بود فراموش كردند درهای همه چیز (از نعمتها) را به روی آنها گشودیم تا (كاملاً) خوشحال شدند (و دل به آن بستند) ناگهان آنها را گرفتیم (و سخت مجازات كردیم) در این هنگام، همگی مأیوس شدند؛ (و درهای امید بر روی آنها بسته شد) این ازدیاد نعمت در اثر نادیدهانگاری تذكّرات الهی است و یک نوع حیله و مكر خداوند است جهت به عذاب كشاندن صاحب آن عمل. البته علوم بشری از درك كیفیت این ارتباط عاجز است.
پی نوشت:
[5] . شمس/ 12.
[6] . هود/ 82.
[7] . انعام/ 44