پیدایش یک نهضت علمی که پایه های آن بر حقایق استوار بود

اختلافات سیاسی بین امویان و عباسیان و تقسیم شدن اسلام به فرقه های مختلف و ظهور عقاید مادی و نفوذ فلسفه یونان در کشورهای اسلامی، موجب پیدایش یک نهضت علمی شد، نهضتی که پایه های آن بر حقایق مسلم استوار بود.

چنین نهضتی لازم بود تا هم حقایق دینی را از میان خرافات، موهومات و احادیث جعلی بیرون کشد و هم در برابر زندیقها و مادیها با نیروی منطق و قدرت استدلال مقاومت کند و آرای سست آنها را محکوم سازد.

گفتگوهای علمی و مناظرات آن حضرت با افراد دهری و مادی مانند "ابن ابی العوجاء"، "ابو شاکر دیصانی " و حتی "ابن مقفع " معروف است.

به وجود آمدن چنین نهضت علمی در محیط آشفته و تاریک آن عصر، کار هر کسی نبود، فقط کسی شایسته این مقام بزرگ بود که مأموریت الهی داشته باشد و از جانب خداوند پشتیبانی شود؛ تنها وجود گرامی حضرت صادق (ع) می توانست چنین مقامی داشته باشد و تنها امام صادق (ع) بود که با کناره گیری از سیاست و جنجالهای سیاسی از آغاز امامت در نشر معارف اسلام، گسترش قوانین، احادیث راستین دین مبین، تبلیغ احکام و تعلیم و تربیت مسلمانان کوشید.