(آيه 199)
شأن نزول:
در سال نهم هجرى در ماه رجب نجاشى وفات يافت، خبر درگذشت او با يك الهام در همان روز به پيامبر رسيد، پيامبر به مسلمانان فرمود: حاضر شويد تا به پاس خدماتى كه در حق مسلمانان كرده است بر او نماز گذاريم، آنگاه به قبرستان بقيع آمد و از دور بر او نماز گذاشت. بعضى از منافقان گفتند: محمد صلّى اللّه عليه و آله بر مردى كافرى كه هرگز او را نديده است نماز مىگذارد، و حال آن كه آيين او را نپذيرفته است آيه نازل شد و به آنها پاسخ گفت.
تفسير:
اين آيه در باره مؤمنان اهل كتاب است، و سخن از اقليتى به ميان مىآورد كه دعوت پيغمبر را اجابت كردند، و براى آنها پنج صفت ممتاز بيان مىكند:
1- «و از اهل كتاب كسانى هستند كه (از جان و دل) به خدا ايمان مىآورند» (وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَمَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ).
2- «آنها به قرآن و آنچه بر شما مسلمانان نازل شده است، ايمان مىآورند» (وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ).
3- ايمان آنها به پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله در حقيقت از ايمان واقعى به كتاب آسمانى خودشان و بشاراتى كه در آن آمده است سر چشمه مىگيرد بنابراين: «آنها به آنچه بر خودشان نازل شده نيز ايمان دارند» (وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ).
4- «آنها در برابر فرمان خدا تسليم و خاضعند» (خاشِعِينَ لِلَّهِ).
و همين خضوع آنهاست كه انگيزه ايمان واقعى شده و ميان آنها و تعصبهاى جاهلانه، جدايى افكنده است.
5- «آنها هرگز آيات الهى را به بهاى ناچيز نمىفروشند» (لا يَشْتَرُونَ بِآياتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلًا).
با داشتن آن برنامه روشن و زنده و صفات عالى انسانى «اينها پاداش خود را نزد پروردگار خواهند داشت» (أُولئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ).
در پايان آيه مىفرمايد: «خداوند به سرعت حساب بندگان را رسيدگى مىكند» (إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ).
بنابراين، نه نيكوكاران براى دريافت پاداش خود گرفتار مشكلى مىشوند و نه مجازات بدكاران به تأخير مىافتد.
