اهل بيت عليهم السلام، اهل قرآن

خود اهل بيت عصمت، بارها گفته اند كه: قرآن در خانه ما اهل بيت فرود آمده است و ما به كلام الله، اولي و سزاوارتريم.
پيامبر خداصلي الله عليه وآله وسلم نيز، آنجا كه سخن از به يادگار نهادن دو ميراث نفيس و گران قدر به نام «كتاب خدا و عترت» به ميان آورد، بر جدايي ناپذيري اين دو «ثقل اصغر و اكبر» تأكيد فرمود. پس اهل بيت عليهم السلام، اهل قرآن بودند و خانه آنان مهبط وحي و محلّ نزول جبرئيل. از اين رو، در آراستگي به «ادب تلاوت» نيز بايد همين خاندان مورد توجّه و سرمشق قرار گيرند. به فرموده حضرت رسول صلي الله عليه وآله وسلم:
«... هُمْ مَعَ القُرآنِ وَالقُرآنُ مَعَهُمْ، لايُفارِقُونَهُ وَ لا يُفارِقُهُم (2)؛ آنان با قرآنند و قرآن با آنان است، نه آنان از قرآن جدا مي شوند، نه قرآن از آنان جدا مي گردد.»
اما اگر بخواهيم با قرآن باشيم، بايد با اهل بيت باشيم، در همه چيز، حتّي در شيوه برخورد با قرآن كريم و بهره گيري از معارف آن و تأدّب به ادب قرآني و انس با وحي آسماني و قرائت و تلاوت اين منشور جاويد.

ادب ظاهري و باطني

آنچه به عنوان «ادب ظاهريِ» تلاوت، در روايات و كلام بزرگان مطرح است، رعايت نكاتي است كه به كيفيت خواندن، نشستن، تلفّظ، طهارت، وقار، جهت گيري و... مربوط مي شود. «ادب باطني» هم بيشتر به حالت دروني و خشوع قلبي و توجّه به اينكه در محضر خداييم و قرآن، منشور پروردگار و فرمان آسمان است و ما مخاطب اين كتابيم و اوامر و نواهي آن متوجّه ماست و اين گونه مسائل مربوط مي شود.
براي حضور در محضر قرآن، مراعات هردو «ادب» ضروري است، تا از هدايت و نور قرآن بهره مند شويم.
و اگر قرآن كريم ستايش از كساني مي كند كه قرآن را آن گونه كه بايسته و شايسته است، تلاوت مي كنند «يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ»(3)؛ آموختنِ اين «حقّ تلاوت» هم بايد در مكتب اهل بيت عليهم السلام صورت گيرد كه مفسّر و معلّم و ترجمان وحي الهي اند؛ كه گفتني در اين مورد بسيار است...!
ادب ظاهري

از رهنمودهاي معصومين عليهم السلام چنين برمي آيد كه قداست و حُرمت قرآن را بايد پاس داشت و با آن برخورد متين، مؤدّبانه و احترام آميز داشت، حتّي دست و دل پاك و چشم دور از گناه و زبان و دهان تميز و خوشبو و توجّه به قبله و... را هم بايد رعايت كرد. چرا كه قاري، وقتي اين منشور الهي را پيش رو مي گشايد، بايد حسّ «حضور در محضر خدا» داشته باشد و اين، حتّي در نحوه نشستن و نگاه و نظافت و خوشبويي و مراعات ادب محضر، مؤثّر است.