عوامل نهضت

درباره عوامل نهضت حسینى نظریات گوناگونى وجود دارد، از نویسندگان و گویندگان مذهبى تا تحلیل‏گران تاریخ و علوم‏ اجتماعى،هر كدام كوشیده‏اند تا انگیزه و عاملى براى این‏ رخداد بزرگ در نظر گیرند.

شهید مطهرى عمده این دیدگاهها را در سه بخش از یك‏ پرسش جمع آورده است.او در این باره مى‏نویسد:

چه عاملى سبب نهضت امام حسین علیه السّلام گردیده است؟بیعت‏ خواهى یزید؟دعوت مردم كوفه؟و یا امر به معروف و نهى از منكر؟

آنگاه به پاسخگویى مى‏پردازد و ضمن دخیل دانستن همه این‏ عوامل متعدد در ایجاد نهضت،آنها را این گونه مورد تحلیل‏ قرار مى‏دهد:

عامل اول در حادثه حسینى مسأله بیعت براى یزید است، یزید در نامه خصوصى خود چنین مى‏نویسد:

{/خذ الحسین بالبیعة اخذا شدیدا/} حسین را براى بیعت‏ گرفتن محكم بگیر و تا بعیت نكرده رها نكن.

امام حسین علیه السّلام هم شدیدا در مقابل این تقاضا ایستاد.حتى در كربلا عمر سعد با امام مذاكره نمود تا آن حضرت را به بیعت‏ وادار كند،اما موفق نشد و امام با قاطعیت اعلام كرد:{/لا و اللّه لا اعطیكم بیدى اعطاء الذلیل و لا اقرّ اقرار العبید و لا افرّ فرار العبید.(و لا افرّ فرار العبید)/}نه به خدا قسم‏ هرگز دستم را به دست شما نخواهم دارد.

هرگز با یزید بیعت نخواهم كرد و مانند بردگان فرار نخواهم‏ كرد.