موضوع: حكومت معاويه سخترين روزگار شيعه

معاويه با بيان گذشته خود اشاره مى ‏كرد كه نخواهد گذاشت‏ حسن عليه السلام پس از وى به خلافت‏ برسد،يعنى در خصوص خلافت‏ بعد از خود،فكرى ديگر دارد و آن همان بود كه حسن عليه السلام را با سم شهيد كرد ⁽⁷⁾ و راه را براى فرزند خود يزيد هموار ساخت.معاويه با الغاى پيمان نامبرده مى‏ فهمانيد كه هرگز نخواهد گذاشت‏ شيعيان اهل بيت در محيط امن و آسايش بسر برند و كما فى السابق به فعاليتهاى دينى خود ادامه دهند و همين معنا را نيز جامه عمل پوشانيد ⁽⁸⁾ .

وى اعلام نمود كه هر كس در مناقب اهل بيت‏ حديثى نقل كند هيچگونه مصونيتى در جان و مال و عرض خود نخواهد ⁽⁹⁾ داشت و دستور داد هر كه در مدح و منقبت‏ ساير صحابه و خلفا حديثى‏ بياورد،جايزه كافى بگيرد و در نتيجه اخبار بسيارى در مناقب صحابه جعل شد ⁽¹⁰⁾ و دستور داد در همه بلاد اسلامى در منابر به على عليه السلام ناسزا گفته شود (و اين دستور تا زمان عمر بن عبد العزيز خليفه اموى‏«99-101»اجرا مى‏شد) وى به دستيارى عمال و كارگردانان خود كه جمعى از ايشان صحابى بودند،خواص شيعه على عليه السلام را كشت و سر برخى از آنان را به نيزه زده در شهرها گردانيدند و عموم شيعيان را در هر جا بودند به ناسزا و بيزارى از على تكليف مى‏كرد و هر كه خود دارى مى‏ كرد به قتل مى ‏رسيد ⁽¹¹⁾ .

پی نوشت:



7-مروج الذهب،ج 3،ص 5.تاريخ ابى الفداء،ج 1،ص 183.
8-النصايح الكافيه،ص 72،نقل از كتاب الاحداث.
9-روى ابو الحسن المدائنى فى كتاب الاحداث قال:كتب معاوية نسخة واحدة الى عماله بعد عام الجماعة:انى برئت الذمة ممن روى شيئا من فضل ابى تراب و اهل بيته النصايح الكافيه،تاليف محمد بن عقيل،چاپ نجف،سال 1386 هجرى،ص 87 و 194.
10-النصايح الكافيه،ص 72 و 73.
11-النصايح الكافيه،ص 58،64،77 و 78.

شيعه در دوران حاكميت امويان



سال شصت هجرى قمرى معاويه در گذشت و پسرش يزيد طبق بيعتى كه پدرش از مردم براى وى گرفته بود زمان حكومت اسلامى را در دست گرفت.
يزيد به شهادت تاريخ،هيچگونه شخصيت دينى نداشت،جوانى بود حتى در زمان حيات پدر، اعتنايى به اصول و قوانين اسلام نمى‏كرد و جز عياشى و بى بند و بارى و شهوترانى سرش نمى ‏شد و در سه سال حكومت‏ خود،فجايعى راه انداخت كه در تاريخ ظهور اسلام با آن همه فتنه‏ ها كه گذشته بود،سابقه نداشت.

سال اول،حضرت حسين بن على عليه السلام را كه سبط پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم بود با فرزندان و خويشان و يارانش با فجيع ترين وضعى كشت و زنان و كودكان و اهل بيت پيغمبر را به همراه سرهاى بريده شهدا در شهرها گردانيد ⁽¹⁾ و در سال دوم،«مدينه‏»را قتل عام كرد و خون و مال و عرض مردم را سه روز به لشكريان خود مباح ساخت ⁽²⁾ و سال سوم،«كعبه مقدسه‏»را خراب كرده و آتش‏زد!! ⁽³⁾ و پس از يزيد،آل مروان از بنى اميه زمام حكومت اسلامى را-به تفصيلى كه در تواريخ ضبط شده-در دست گرفتند حكومت اين دسته يازده نفرى كه نزديك به هفتاد سال ادامه داشت،روزگار تيره و شومى براى اسلام و مسلمين به وجود آورد كه در جامعه اسلامى جز يك امپراطورى عربى استبدادى كه نام خلافت اسلامى بر آن گذاشته شده بود،حكومت نمى ‏كرد و در دوره حكومت اينان كار به جايى كشيد كه خليفه وقت (وليد بن يزيد) كه جانشين پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم و يگانه حامى دين شمرده مى‏شد،بى محابا تصميم گرفت‏ بالاى خانه كعبه غرفه ‏اى بسازد تا در موسم حج در آنجا مخصوصا به خوش گذرانى بپردازد ⁽⁴⁾ !!

پی نوشت:
-تاريخ يعقوبى،ج 2،ص 216 تاريخ ابى الفداء،ج 1،ص 190.مروج الذهب،ج 3،ص 64 و تواريخ ديگر.

2-تاريخ يعقوبى،ج 2،ص 243.تاريخ ابى الفداء،ج 1،ص 192.مروج الذهب،ج 3،ص 78.
3-تاريخ يعقوبى،ج 2،ص 224 تاريخ ابى الفداء،ج 1،ص 192.مروج الذهب،ج 3،ص 81.
4-تاريخ يعقوبى،ج 3،ص 73.

خليفه وقت[وليد بن يزيد]قرآن كريم را آماج تير قرار داد و در شعرى كه خطاب به قرآن انشاء كرد گفت:روز قيامت كه پيش خداى خود حضور مى‏ يابى بگوى خليفه مرا پاره كرد!! ⁽⁵⁾ البته شيعه كه اساسا اختلاف نظر اساسى ‏شان با اكثريت تسنن در سر دو مسئله خلافت اسلامى و مرجعيت دينى بود،در اين دوره تاريك،روزگارى تلخ و دشوارى مى ‏گذرانيدند ولى شيوه بيدادگرى و بى بند و بارى حكومتهاى وقت و قيافه مظلوميت و تقوا و طهارت پيشوايات اهل بيت آنان را روز به روز در عقايدشان استوارتر مى ‏ساخت و مخصوصا شهادت دلخراش حضرت حسين پيشواى‏سوم شيعه در توسعه يافتن تشيع و بويژه در مناطق دور از مركز خلافت،مانند عراق و يمن و ايران كمك بسزايى كرد.

گواه اين سخن اين است كه در زمان امامت پيشواى پنجم شيعه كه هنوز قرن اول هجرى تمام نشده و چهل سال از شهادت امام سوم گذشته بود،به مناسبت اختلال و ضعفى كه در حكومت اموى پيدا شده بود،شيعه از اطراف كشور اسلامى مانند سيل به دور پيشواى پنجم ريخته به اخذ حديث و تعلم معارف دينى پرداختند ⁽⁶⁾ .هنوز قرن اول هجرى تمام نشده بود كه چند نفر از امراى دولت‏شهر قم را در ايران بنياد نهاده و شيعه نشين كردند ⁽⁷⁾ ولى در عين حال شيعه به حسب دستور پيشوايان خود،در حال تقيه و بدون تظاهر به مذهب زندگى مى‏كردند.

پی نوشت:
-تاريخ يعقوبى،ج 3،ص 73.

5-اذا ما جئت ربك يوم حشر فقل يا رب خرقنى الوليد (مروج الذهب،ج 3،ص 216)
6-ر.ك:بحث امام شناسى همين كتاب.
7-معجم البلدان،ماده‏«قم‏»

خليفه وقت[وليد بن يزيد]قرآن كريم را آماج تير قرار داد و در شعرى كه خطاب به قرآن انشاء كرد گفت:روز قيامت كه پيش خداى خود حضور مى‏ يابى بگوى خليفه مرا پاره كرد!! ⁽⁵⁾ البته شيعه كه اساسا اختلاف نظر اساسى ‏شان با اكثريت تسنن در سر دو مسئله خلافت اسلامى و مرجعيت دينى بود،در اين دوره تاريك،روزگارى تلخ و دشوارى مى ‏گذرانيدند ولى شيوه بيدادگرى و بى بند و بارى حكومتهاى وقت و قيافه مظلوميت و تقوا و طهارت پيشوايات اهل بيت آنان را روز به روز در عقايدشان استوارتر مى ‏ساخت و مخصوصا شهادت دلخراش حضرت حسين پيشواى‏سوم شيعه در توسعه يافتن تشيع و بويژه در مناطق دور از مركز خلافت،مانند عراق و يمن و ايران كمك بسزايى كرد.

گواه اين سخن اين است كه در زمان امامت پيشواى پنجم شيعه كه هنوز قرن اول هجرى تمام نشده و چهل سال از شهادت امام سوم گذشته بود،به مناسبت اختلال و ضعفى كه در حكومت اموى پيدا شده بود،شيعه از اطراف كشور اسلامى مانند سيل به دور پيشواى پنجم ريخته به اخذ حديث و تعلم معارف دينى پرداختند ⁽⁶⁾ .هنوز قرن اول هجرى تمام نشده بود كه چند نفر از امراى دولت‏شهر قم را در ايران بنياد نهاده و شيعه نشين كردند ⁽⁷⁾ ولى در عين حال شيعه به حسب دستور پيشوايان خود،در حال تقيه و بدون تظاهر به مذهب زندگى مى‏كردند.

پی نوشت:
-تاريخ يعقوبى،ج 3،ص 73.

5-اذا ما جئت ربك يوم حشر فقل يا رب خرقنى الوليد (مروج الذهب،ج 3،ص 216)
6-ر.ك:بحث امام شناسى همين كتاب.
7-معجم البلدان،ماده‏«قم‏»

خليفه وقت[وليد بن يزيد]قرآن كريم را آماج تير قرار داد و در شعرى كه خطاب به قرآن انشاء كرد گفت:روز قيامت كه پيش خداى خود حضور مى‏ يابى بگوى خليفه مرا پاره كرد!! ⁽⁵⁾ البته شيعه كه اساسا اختلاف نظر اساسى ‏شان با اكثريت تسنن در سر دو مسئله خلافت اسلامى و مرجعيت دينى بود،در اين دوره تاريك،روزگارى تلخ و دشوارى مى ‏گذرانيدند ولى شيوه بيدادگرى و بى بند و بارى حكومتهاى وقت و قيافه مظلوميت و تقوا و طهارت پيشوايات اهل بيت آنان را روز به روز در عقايدشان استوارتر مى ‏ساخت و مخصوصا شهادت دلخراش حضرت حسين پيشواى‏سوم شيعه در توسعه يافتن تشيع و بويژه در مناطق دور از مركز خلافت،مانند عراق و يمن و ايران كمك بسزايى كرد.

گواه اين سخن اين است كه در زمان امامت پيشواى پنجم شيعه كه هنوز قرن اول هجرى تمام نشده و چهل سال از شهادت امام سوم گذشته بود،به مناسبت اختلال و ضعفى كه در حكومت اموى پيدا شده بود،شيعه از اطراف كشور اسلامى مانند سيل به دور پيشواى پنجم ريخته به اخذ حديث و تعلم معارف دينى پرداختند ⁽⁶⁾ .هنوز قرن اول هجرى تمام نشده بود كه چند نفر از امراى دولت‏شهر قم را در ايران بنياد نهاده و شيعه نشين كردند ⁽⁷⁾ ولى در عين حال شيعه به حسب دستور پيشوايان خود،در حال تقيه و بدون تظاهر به مذهب زندگى مى‏كردند.

پی نوشت:
-تاريخ يعقوبى،ج 3،ص 73.

5-اذا ما جئت ربك يوم حشر فقل يا رب خرقنى الوليد (مروج الذهب،ج 3،ص 216)
6-ر.ك:بحث امام شناسى همين كتاب.
7-معجم البلدان،ماده‏«قم‏»

شيعه در قرن سوم هجرى

با شروع قرن سوم،شيعه نفس تازه‏اى كشيد و سبب آن اولا:اين بود كه كتب فلسفى و علمى بسيارى از زبان يونانى و سريانى و غير آنها به زبان عربى ترجمه شد و مردم به تعليم علوم عقلى و استدلالى هجوم آوردند.علاوه بر آن‏«مامون‏»خليفه عباسى (195-218) معتزلى مذهب به استدلال عقلى در مذهب علاقه ‏مند بود و در نتيجه به تكلم استدلالى در اديان و مذاهب رواج تام و آزادى كامل داده بود و علما و متكلمين شيعه از اين آزادى استفاده كرده در فعاليت علمى و در تبليغ مذهب اهل بيت فروگذارى نمى ‏كردند ⁽¹⁾ .

و ثانيا:مامون عباسى به اقتضاى سياست‏ خود به امام هشتم شيعه اماميه ولايت عهد داده بود و در اثر آن علويين و دوستان اهل بيت تا اندازه‏اى از تعرض اولياى دولت مصون بوده و كم و بيش از آزادى بهره‏مند بودند ولى باز ديرى نگذشت كه دم برنده شمشير به سوى شيعه برگشت و شيوه فراموش شده گذشتگان به سراغشان آمد،خاصه در زمان متوكل عباسى (232-247 هجرى) كه مخصوصا با على و شيعيان وى دشمنى خاصى داشت و هم به امروى بود كه مزار امام سوم شيعه اماميه را در كربلا با خاك يكسان كردند ⁽²⁾ .

پى‏نوشتها:
1-تواريخ.
2-تاريخ ابى الفداء و تواريخ ديگر.
شيعه در اسلام صفحه 58
تاليف: علامه سيد محمد حسين طباطبايى