موضوع: نامه ای خواندنی به آیة اللّه صافی

بسم الله الرحمن الرحیم
محضر مرجع عالى قدر، حضرت آیت الله العظمى صافى گلپایگانى
با عرض سلام خدمت شما
جوانان در عین حالى که شب و روز به زندگى دنیوى مشغول هستند، در باطن ذات و نفس خویش نیز زندگى [مرموز]و پوشیده اى دارند و اگر چه توجهى به آن زندگى ندارند و آن را به کلّى فراموش کرده اند، لیکن با داشتن روح و افکار و عقاید حَقّه، اخلاق پسندیده و اعمال شایسته مى توانند سبب استکمال و ترقّىِ روحانى خود گردند و سعادت و کمال خود را فراهم سازند، در صورتى که اکثر جوانها با عقایدى باطل و اخلاق زشت و اعمالى[ناشایست] باعث نقصان، شقاوت و انحراف نفسانى خود شده اند و به آن مشغول هستند.به عقیده من باید این قشر از افراد را راهنمایى کرد و آنها را در صراط مستقیم، تکامل بخشید تا جوهر ذات و حقیقتش پرورش و تکامل یافته و به عالم روحانیت صعود و رجوع پیدا کند و اگر آنها تمام کمالات روحانى و اخلاق پسندیده انسانى را فداى ارضاى قواى حیوانى کنند و اسیر خواسته هاى نفسانى شوند و به صورت حیوانى هوسران، کامجو و یا دیوى درنده و خونخوار در آیند، چنین کسانى از صراط مستقیم تکامل انحراف یافته و در وادیهاى هلاکت سرگردان خواهند شد. در صورتى که در حال حاضر، حتى دختران محصّل، در مدرسه هاى راهنمایى، نه دبیرستان[ها] و نه دانشگاه ها، در مدرسه هاى راهنمایى، دختران و پسران، در وادی هاى شقاوت سرگردانند و عده معدودى که در این مسیر قرار نگرفته اند و سعى دارند جوهر ذات و انسانیت شان را کامل کنند . تحت تأثیر عده اى زیاد از آنهایی که راه مستقیم دیانت را هم فراموش کرده قرار گرفته و جز زندگى سخت و سقوط در هاویه جحیم، سرنوشتى نخواهند داشت.ما از بسیارى از این رویدادها غافلیم.

محیط ها، مدرسه ها و خانواده هاى سالم یا فاسد، در تربیت نسل جوان، مؤثر است. در گذشته، محیط یک جوان، یک کوچه یا یک روستا یا یک شهر و بازار بود، امّا امروز محیط تربیت جوان و نوجوان، تمام جهان است البته این پیچیدگیها و وسعت تضارب افکار و توسعه میدان مخاطرات به این معنا نیست که تصور کنیم چاره نمى توان اندیشید و جوانان و نوجوانان را نمى توان در مسیر صحیح، هدایت کرد و غرایز آنها را در راه سعادت خودشان، فعال نمود
درجوّى که هر نوجوان دختر و پسرى با فردى از جنس مخالف دوست است و مدام با او در ارتباط است قرار مى گیرند، تحت تأثیر این گونه افراد قرار گرفته، مسیر انحراف را پیشه خود مى گردانند و کسى پیدا نمى شود و به کسى هم اطمینان پیدا نمى کنند که با او مشورت کنند و راه صحیح را از او طلب کنند (حتى با پدر و مادر خود).
و بالاخره من، پس از سال ها فکر کردن و با مشکلات دست و پنجه نرم کردن و انحرافات بسیارى از مدرسه ها و دبیرستانها را مشاهده کردن، ارتباطات تلفنى و ارتباطات نزدیک بین دختران و پسران کمتر از 16 ـ 17 را دیدن و شنیدن، از این گونه رفتارها، رنج مى برم و از این گونه مسایل بدین نتیجه رسیدم که هر قدر نونهالان اجتماع از نظر فکر و شجاعت تقویت گردند ولى از نظر ایمان و اخلاق نیرومند نباشند، دیو مفاسد خیلى زود آنها را متلاشى مى کند و علت اصلى آن، خود پدران و مادران هستند و بدین ترتیب به عنوان واکسینه اى فکرى، لزوم بحث از اخلاق و مفاسد و راه مبارزه با آنها، ضرورى به نظر رسید که با شما مشورت کنم و از شما طلب کمک کنم. خواهش مى کنم مرا راهنمایى کنید، حتّى با فرستادن کتابى در این زمینه.اگر من بخواهم، با یارى خدا و کمک شما با این گونه انحرافات نوجوانان و جوانان، تا اندازه اى حتى محدود، در مدرسه و یا دبیرستانى مبارزه کنم، از طریق انتشار اعلامیه هایى در این زمینه، چگونه مى توانم موفق باشم؟
بى توجه بودن نسبت به این نامه یعنى بى توجهى به نسل جوان و جامعه امام زمان، عجل الله تعالى فرجه الشریف، یعنى بى توجهى به اسلام و قرآن.منتظر نامه پر مهر و محبت شما هستم. خواهش دیگرى که از شما دارم این است که چون به ماه مبارک و پر فیض رمضان، نزدیک هستیم، خیلى سریع نظر خود را در نامه اى که مى فرستید، مکتوب فرمایید.

پاسخ ایت الله صافی گلپایگانی
نامه مفصل و مشحون به مطالب ارزنده و دلسوزى براى نسل جوان و در لفظى دیگر، دلسوزى براى جامعه و براى اسلام عزیز و فرزندان اسلام، واصل شد. بسیار موجب امیدوارى و خوشنودى گردید.
تأخیر در جواب بواسطه کثرت مشاغل، مراجعات و مسایل کتبى و شفاهى است که باید به همه جواب داده شود و همانطور که مرقوم داشته اید چنین نیست که نویسنده نامه باید از مسؤولین یا رییس یک سازمان و ارگان باشد تا جواب داده شود، معاذالله انشاءالله در جواب ها بیشتر توجه به انجام وظیفه و کمک به نشر معارف اسلام و مکتب اهل بیت، علیهم السلام، و بالا بردن سطح آگاهیهاى جامعه و خصوص نسل جوان است.
مسأله یا مسایل جوانان مسایلى هستند که همواره مورد توجه آگاهان، مربّیان جامعه و هادیان فکر و اندیشه و بخصوص مکتب انبیا، علیهم السلام، و بالاخص، مکتب اسلام بوده و هست.
اصلاحات، سازندگی ها، آینده بینى هاى اقتصاد، سیاست ایمان و عقیده، همه روى این قشر تمرکز حسّاس دارد چه آنهاییکه اَغراض فاسده و مقاصد شخصى و قصد افساد و انحراف جامعه را دارند و چه آنهاییکه قصد اصلاح و سالم سازى و خیر و سعادت مردم را دارند، روى این طبقه جوانان و نوجوانان سرمایه گذارى مى کنند.
روحیات جوانان براى عمل و فعالیت و قدم به پیش بودن و ترقّى و تکامل، آماده است، چنانکه براى سقوط و افتادن در منجلاب انحراف هاى گوناگون و فساد اخلاق نیز آماده اند.
سخن در مباحث مربوط به جوانان و عوامل مؤثر در رشد و کمال و یا سقوط و انحطاط آنها و اشباع درست غرایز و خواسته هاى آنان نیاز به نوشتن رساله ها و کتاب ها دارد

در عصر ما بواسطه گسترش ارتباطات و وسایل سمعى و بصرى و طبع و نشر افکار و آرا و تبلیغات مستقیم یا غیر مستقیم، مسایل جوانان، بسیار گسترده و پیچیده گردیده که سالم ماندن یک جوان نیاز به مراقبت ها و خصوص مجاهدت و تلاش فراوان خود فرد دارد که با آگاهى از اوضاع مختلفى که به عنوان سیاست، اقتصاد، مکتب هاى فکرى و مسایل جنسى آنها را و سعادت و سلامت روحشان را هدف قرار داده از خود مواظبت کنند، مجلاّت، روزنامه ها، رادیو و تلویزیون و انواع فیلم ها در تمام دنیا از مهمترین عواملى هستند که روى جوانان کار مى کنند و جوامع بشرى را به سوى سعادت یا شقاوت، سیر مى دهند.
باید تبلیغات صحیح روى جوانها فراگیرتر و کاملتر انجام شود باید مشکلات جوانها را شناسایى کرد و مدیریت جامعه، مسؤولین بهسازىِ اخلاق، پدر و مادر و اشخاص و افراد، همه به طور جمعى و فردى در حلّ آنها اقدام نمایند
این وسایل، جوانان شهرنشین و جوانان روستایى و همه و همه را شامل مى شوند و حتّى لباس و ژست کارگردانان برنامه هاى تلویزیونى نیز، پسر و دختر را در همه جا، حتى در دورترین نقاء زیر تأثیر خود قرار مى دهند البته در ساختن یک جوان سالم و مسلمان، محیط خانه، خانواده، محیط مکتب، مدرسه، آموزشگاه و محیط جامعه، همه مؤثرند و همانطور که قرآن کریم مى فرماید:
«وَالْبَلَدُ الطَّیبُ یخْرُجُ نَباتُهُ بِاِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِى خَبُثَ لایخْرُجُاِلاّ نَکدا»(اعراف آیه 58) ؛ سرزمین خوب گیاه آن به فرمان پروردگارش می روید ، و زمین بد جز اندک ، گیاهی از آن پدید نمی آید.
محیط ها، مدرسه ها و خانواده هاى سالم یا فاسد، در تربیت نسل جوان، مؤثر است. در گذشته، محیط یک جوان، یک کوچه یا یک روستا یا یک شهر و بازار بود، امّا امروز محیط تربیت جوان و نوجوان، تمام جهان است البته این پیچیدگیها و وسعت تضارب افکار و توسعه میدان مخاطرات به این معنا نیست که تصور کنیم چاره نمى توان اندیشید و جوانان و نوجوانان را نمى توان در مسیر صحیح، هدایت کرد و غرایز آنها را در راه سعادت خودشان، فعال نمود.

با تمام این اشکالات، راههاى سالم سازى جامعه و پرورش افکار و تربیت اسلامى جوانان نیز، به موازات این دشواریها زیاد شده و از جمله، رشد آگاهى جامعه و خود جوانها نیز براى سالم سازى، زمینه تأثیر تبلیغات مثبت و مفید را فراهم تر نموده است.
بنابراین باید تبلیغات صحیح روى جوانها فراگیرتر و کاملتر انجام شود باید مشکلات جوانها را شناسایى کرد و مدیریت جامعه، مسؤولین بهسازىِ اخلاق، پدر و مادر و اشخاص و افراد، همه به طور جمعى و فردى در حلّ آنها اقدام نمایند.
همین مسأله مشکل جنسى را که تذکر داده اید، دین مقدس اسلام بسیار مهمّ دانسته، به حلّ آن تشویق و ترغیب کرده، ازدواج را در جامعه اسلامى از بنیانهاى بسیار مقدس و محبوب خدا معرفى نموده و تا آنجا آن را حلاّل مشکلات جوانان شمرده، که فرموده اند: «مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ اَحْرَزَ نِصْفَ دینِهِ» و سعى در انجام آن را بین دو نفر، بقدرى موجب اجر و ثواب معرفى کرده اند که به هر قدمى که شخص براى رفع این مشکل، از زندگى کسى بردارد یا کلمه اى که بگوید، ثواب یک سال عبادت، که شب هایش را به نماز و روزهایش را به روزه بسر برده باشد، مقرر شده است.
در رشته هاى دیگر، تعالیم عالیه اسلام، همگان و بخصوص جوانان را تا حدّ ممکن بیمه مى سازد و از آسیب پذیرى دور مى نماید.
طبع و نشر مقالات، مجلاّت، روزنامه ها، رمانها، فیلمها و برگزارى بازیها، مسابقاتِ فسادانگیز، مطالعه، دیدن، نقل و گفتن آنها و گرایش به لهو، لعب و موسیقى و قمار، سرگرمى هاى مضرّه، مجالست ها، همنشینى، مصاحبت با اشخاص فاسد الاخلاق، همه را، ممنوع فرموده سلامتى، مانند اینکه براى سلامت بدن و حفظ سلامتى و بهداشت، هم اسلام و هم تعالیم بهداشتى، بسیارى از کارها و خوردنی ها و آشامیدنی ها را ممنوع کرده اند و از سوى دیگر نشر و طبع مقالات و کتاب هاى مفید و پرورش دهنده عقل، فکر، روح و اشعار و تفریحات سالم، سازنده و مجالست و مصاحبت هاى گوناگون را تشویق و ترغیب فرموده اند و از بیکارى و بطالت که خود نیز، خواه قهرى و غیر اختیارى یا اختیارى باشد، نظر به مشکلاتى که مى آفریند، سخت نکوهش شده و از کار و عمل و تلاش و فعالیت، مدح و ستایش شده است.

به عقیده ما، همه راه حل ها را، اسلام بیان فرموده است، و اگر نگوییم همه، اغلب مشکلات، براى پیاده نشدن این راه حل ها است.
یک جامعه اسلامى جامعه اى است که موجبات سعادت جوانان و نوجوانان، در حد ممکن در آن فراهم شده و از اسباب و وسایل انحراف پیراسته و منزّه باشد.
بنابراین همه باید اقدام کنیم، چه آنهایى که مدیریت هایى در جامعه دارند و بخصوص، آنهایى که بر وسایل تبلیغىِ سمعى و بصرى، به عنوان امین، برگزیده شده اند، باید حفظ این امانت را که از اعظم امانات است، بسیار مهم بدانند و کوتاهى در آن را از بدترین خیانت ها به مردم، اسلام، کشور و به جامعه بدانند باید افراد مهذّب، آگاه و ظاهرالصّلاح، در همه پستهاى این کارها، گمارده شوند.
مطبوعات و جراید، همه و همه وظایف شان سنگین است. این گونه که بسیارى تلقى مى کنند، نیست. باید جوانان را با مساجد یا مجالس وع0و هشدارهاى اخلاقى، با مطالعه کتاب هاى آموزنده و صحیح دینى، با تواریخ سودمند، با تفسیر قرآن مجید، با مجالس دعا در خط صلاح و فلاح و رستگارى نگاه داشت و خودِ آنها هم که بیشتر آگاه و متوجه هستند، باید در خطّ اصلاح خود و هم سنّ و سالان خود تشریک مساعى و بذل فداکارى و کوشش کنند.
باید اخلاق اسلامى، زهد، آزادگى، پارسایى، قناعت، شجاعت و خودشناسى را به آنها آموخت که بدانند خود را به هر جریان و هر وضع نفروشند.
و این کلامِ معجزْ نظامِ امیرالمؤمنین، علیه السلام، را همیشه مقابل چشم دل خود قرار دهند:
«اَلا حُرٌّ یدَعُ هذِهِ اللُّماظَةَ لاَِهْلِها اِنَّهُ لَیسَ لاَِنْفُسِکمْ ثَمَنٌ اِلاَّ الْجَنَّةَ فَلاتَبیعُوها اِلاَّ بِها»، تا بدانند که انسان بالاتر از این است که اسیر شهوات، مادیات، افکار و اعمال شیطانى شود و مثل این اشعار را که:
«تن آدمى شریف است به جان آدمیت
نه همین لباس زیباست نشان آدمیت
طیران مرغ دیدى تو ز پاى بند شهوت
بدر آى تا ببینى طیران آدمیت»
زمزمه نمایند.

بحمدالله در معارف شیعه و فرهنگ غنى ما، بیش از آنچه تصور شود، به جوانان و پسران و دختران، ارایه طریق شده است آیات قرآن کریم، آن همه احادیث شریفه و این دعاهاى انسان ساز عالیة المضامین و این کتاب ها و اشعار و مقالات.
مطبوعات و جراید، همه و همه وظایف شان سنگین است. این گونه که بسیارى تلقى مى کنند، نیست. باید جوانان را با مساجد یا مجالس وع0و هشدارهاى اخلاقى، با مطالعه کتاب هاى آموزنده و صحیح دینى، با تواریخ سودمند، با تفسیر قرآن مجید، با مجالس دعا در خط صلاح و فلاح و رستگارى نگاه داشت و خودِ آنها هم که بیشتر آگاه و متوجه هستند، باید در خطّ اصلاح خود و هم سنّ و سالان خود تشریک مساعى و بذل فداکارى و کوشش کنند
باید جوان ها را به این فرهنگ غنى متوجه کرد تا بخوانند و هم عظمت دین خود را بدانند و فرهنگ دینى اسلام را بشناسند و هم خود را بسازند، جوان ها و همه را باید به حسابرسى و محاسبه اعمال راهنمایى کرد تا همیشه در مقام تحصیل ترقى و کمال، بیشتر باشند.
بالاخره آقاى محترم جوان عزیز نوزده ساله که الحمدلله از این همه آگاهى و دانایى برخوردارید و شمّه اى از آن را در این نامه به قلم آورده اید!
من به شما تبریک عرض مى کنم و از خداوند متعال مى خواهم که مثل شما را، که در جوانان و نوجوانان مسلمان، زیاد است، زیادتر و بیشتر بفرماید.
شما جوانان، آینده اسلام هستید عظمت اسلام، شوکت اسلام مرهون تلاش و رشد و آگاهى شما است. همه از شما انتظار دارند، اسلام از شما انتظار دارد و قرآن کریم به انتظار شما است و حضرت بقیة الله، مولانا المهدى، ارواح العالمین له الفداء، از شما انتظار دارد بیشترین یاوران آن حضرت، از شما جوانان مسلمان و متعهد خواهند بود.
عزیزان من! اگر ما در اداى وظایف خود نسبت به شما قصور یا تقصیر داریم، شما به نفس خود اعتماد کنید و با توکل به خدا در دین، ایمان، تقوا، سعى و عمل، ثبات قدم نشان بدهید، قدم به جلو بردارید و به جلو بروید و فقط عزّت اسلام، سیاست مسلمین، رضاى خداوند و خوشنودى حضرت ولى عصر، ارواحنا فداه، و تأمین رفاه و آسایش خلق و خدمت به مردم را وجهه همت قرار دهید!
خدا یار و یاور شما!
«قُلِ اعْمَلُوا فَسَیرَى اللهُ عَمَلَکمْ وَ رَسُولُهُ وَالمؤمِنُونَ».
با التماس دعا