3- 5- فشارهاى اقتصادى و سركوب غرايز

از عواملى كه موجب پيدايش عقده وكمبود در انسان مى‏گردد فشارها و رنجهاى اقتصادى و عدم توجه به غرايز و خواسته‏ها و نيازها است.

بدون ترديد در وجود انسان غرايزى هست كه بايد بطور طبيعى و در حد عادلانه اشباع گردند، افراط و تفريط موجب طغيان غرايز و يا سرخوردگى غرايز خواهد شد كه در هر دو صورت زيانبخش و زمينه‏ساز گناه خواهد گرديد.

مثلًا فشار دادن به فنر باعث عكس‏العمل شديد آن مى‏شود. آدم هايى كه غذاى كافى در زندگى نديده‏اند وقتى به غذا رسيدند، پرخورى مى‏كنند. يكى از علماى حوزه «1» و از شاگردان امام خمينى قدس سره مى‏گفت:

امام ما را نصيحت مى‏كرد و مى‏فرمود:
«راحت زندگى كنيد. به خودتان فشار نياوريد. فشار در طلبگى خطر دارد ممكن است موجب شود كه از مردم توقع داشته باشيد.»

به هر حال بايد زندگى طبيعى باشد، و خواسته‏هاى مشروع انسانى سركوب و سرخورده نشود.
مثلًا از ديدگاه اسلام قاضى شرع بايد راحت زندگى كند و زندگيش به طور كافى از بيت‏المال تامين گردد تا مبادا احساس نياز كند و به دنبال آن به رشوه‏خوارى و مال‏هاى حرام آلوده شود.

در آيه 32 سوره‏ى اعراف مى‏خوانيم:
«قل مَن حَرّم زينَة اللّه الَتّى اخرَج لِعِبادِه و الطَّيّبات من الرّزق»
«بگو چه كسى زينت‏هاى الهى را كه براى بندگان خود آفريده و روزى‏هاى پاكيزه را حرام كرده است؟»
اميرمؤمنان على عليه السلام در جريان فتنه خوارج پسر عمويش عبداللّه‏بن عباس را نزد ابن كوّا و يارانش (گروه خوارج) براى مذاكره فرستاد، وقتى آنها ابن عباس را ديدند، به او گفتند: تو در نزد ما بهترين فرد ما هستى، در عين حال چنين لباسى فاخر و نيك پوشيده‏اى؟!

__________________________________________________
(1). آيت الله محمدى گيلانى‏