(آيه 11)- سپس مىافزايد: «و در آن هنگام كه پرده از روى آسمان برگرفته شود» (و اذا السماء كشطت). اين پردههايى كه در اين دنيا بر جهان ماده و عالم بالا افكنده شده، و مانع از آن است كه مردم فرشتگان يا بهشت و دوزخ را كه درون اين جهان است ببينند كنار مىرود، و انسانها حقايق عالم هستى را مىبينند.
مطابق آيه 49 سوره توبه جهنم هم امروز موجود است، ولى پردهها و حجابهاى عالم دنيا مانع از مشاهده آن است، همان گونه كه مطابق بسيارى از آيات قرآن بهشت نيز هم اكنون آماده براى پرهيزكاران است.
به هر حال آيه فوق ناظر به حوادث مرحله دوم رستاخيز، يعنى مرحله بازگشت انسانها به زندگى و حيات نوين است.
(آيه 12)- و لذا در اين آيه مىافزايد: «و در آن هنگام كه دوزخ شعلهور گردد» (و اذا الجحيم سعرت).
(آيه 13)- و در اين آيه مىفرمايد: «و در آن زمان كه بهشت (به پرهيزكاران) نزديك شود» (و اذا الجنة ازلفت).
همين معنى در آيه 90 سوره «شعرا» نيز آمده است با اين تفاوت كه در اينجا تصريح به نام «متقين» نشده و در آنجا تصريح شده است.
(آيه 14)- و بالاخره در اين آيه، كه در حقيقت مكمل تمام آيات گذشته و جزايى براى جملههاى شرطيهاى است كه در دوازده آيه قبل آمده، مىفرمايد: آرى در آن هنگام «هر كس مىداند چه چيزى را آماده كرده است»! (علمت نفس ما احضرت).
اين تعبير به خوبى نشان مىدهد كه همه اعمال انسانها در آنجا حاضر مىشود، و علم و آگاهى آدمى نسبت به آنها علمى توأم با شهود و مشاهده خواهد بود.
اين حقيقت در آخرين آيات سوره زلزال نيز آمده است آنجا كه مىفرمايد:
«هر كس به اندازه ذرّهاى كار نيك كرده باشد آن را مىبيند، و هر كس به اندازه ذرّهاى كار بد كرده باشد آن را مىبيند».
