ترجمه تفسیر المیزان جلد 10 ، علامه طباطبایی؛
: اما قوماو مردمی عرب از انسانهای ما قبل تاریخ بوده و در جزیره زندگی میکردهاند، و آنچنان منقرض شدهاندکه نه خبری از آنها باقی مانده و نه اثری، و تاریخاز زندگی آنان جز قصههایی که اطمینانی به آنهانیست ضبط نکرده و در تورات موجود نیز نامیاز آن قوم برده نشده است.
و آنچه قرآن کریم از سرگذشت این قوم آورده چند کلمه است: یکیاینکه قوم عاد، (که چه بسا از آنان به تعبیر عاد اولی نیز تعبیر شده،(1) و از آن به دست میآید که عاد دومینیزبوده)مردمی بودهاند که دراحقافزندگی میکردند و احقاف که جمعحقف(شنزار وناهموار)است و در کتابعزیز خدا نامش آمده، بیابانی بوده بین عمان و سرزمین مهره(واقع دریمن(2) و بعضی گفتهاند: بیابان شنزار ساحلی بودهبین عمان و حضر موت و مجاور سرزمینساحلی شجر (3).و ضحاک گفته: احقاف نام کوهی است در شام (4).و این نامدر سوره احقاف، آیه 21 آمده و از آیه شریفه 69 از سوره اعراف و آیه 46 سوره ذاریات برمیآید که این قوم بعد ازقوم نوح بودهاند.
و از آیه 20 سوره قمر، آیه 7 سوره الحاقه استفاده میشود که:آنها مردمی بودهاند بلندقامت چون درختخرما، و از آیه 69 سوره اعراف برمیآید که: مردمی بودهاندبسیار فربه ودرشت هیکل، و از آیه 15 سوره سجده و آیه 130 سوره شعراء برمیآید: مردمی بودهاند سختنیرومند و قهرمان،و از آیات سوره شعراء و سورههایی غیر آن بر میآید که: این قوم برای خودتمدنی داشته و مردمی مترقی بودهاند دارایشهرهایی آباد و سرزمینی حاصلخیز و پوشیده ازباغها و نخلستانها و زراعتها بودهاند و در آن عصر مقامی برجستهداشتهاند و در پیشرفتگیو عظمت تمدن آنان همین بس که در سوره فجر در باره آنان فرموده: ا لم تر کیف فعل ربکبعادارم ذات العماد التی لم یخلق مثلها فی البلاد (5).
و این قوم بطور دوام، غرق در نعمتخدا و متنعم به نعم اوبودند تا اینکه وضع خود راتغییر دادند و مسلک بتپرستی در بینشان ریشه دوانیده و در هر مرحلهایبرای خود بتی به عنوانسرگرمی ساختند و در زیر زمین مخزنهای آب درست کردند به امید اینکه جاودانه خواهند بود،
............................................
(1)سوره نجم، آیه 50.
(2)معجم البلدان، ج 1، ص 153 و 154.
(3)معجم البلدان، ج 1، ص 154.
(4)مراصد الاطلاع، ج 1، ص 38.
(5)(ای رسول ما)آیا ندیدی(خبردار نشدی)کهپروردگارت با قوم عاد ارم چه کرد؟قومی کهصاحب ستونها بودند، قومی که درهیچ سرزمینی مثل آنان آفریده نشده بودند.سوره فجر، آیه 8
صفحه : 457
پاسخ با نقل قول
