(آيه 285)
شأن نزول:
هنگامى كه آيه سابق نازل شد كه اگر چيزى در دل پنهان داريد يا آشكار كنيد خداوند حساب آن را مىرسد، گروهى از اصحاب ترسان شدند (و مىگفتند: هيچ كس از ما خالى از وسوسههاى باطنى و خطورات قلبى نيست و همين معنى را خدمت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله عرض كردند). آيه نازل شد و راه و رسم ايمان و تضرع به درگاه خداوند و اطاعت و تسليم را به آنان آموخت.
تفسير:
راه و رسم ايمان- سوره بقره با بيان بخشى از معارف و اعتقادات حق آغاز شد و با همين معنى كه در اين آيه و آيه بعد مىباشد نيز پايان مىيابد و به اين ترتيب آغاز و پايان آن هماهنگ است.
به هر حال قرآن مىفرمايد: «پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به آنچه از طرف پروردگارش نازل شده است ايمان آورده» (آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ).
و اين امتيازات انبياى الهى است كه عموما به مرام و مكتب خويش ايمان قاطع داشته و هيچ گونه تزلزلى در اعتقاد خود نداشتهاند، قبل از همه خودشان مؤمن بودند، و بيش از همه استقامت و پايمردى داشتند.
سپس مىافزايد: «مؤمنان نيز به خدا و فرشتگان او و كتابها و فرستادگان وى همگى ايمان آوردهاند (و مىگويند) ما در ميان پيامبران او هيچ گونه فرقى نمىگذاريم» و به همگى ايمان داريم (وَ الْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ كُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ).
سپس مىافزايد كه مؤمنان علاوه بر اين ايمان راسخ و جامع، در مقام عمل نيز «گفتند: ما شنيديم (و فهميديم) و اطاعت كرديم پروردگارا! (انتظار) آمرزش تو را (داريم) و بازگشت (همه ما) به سوى توست» (وَ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَكَ رَبَّنا وَ إِلَيْكَ الْمَصِيرُ).
به اين ترتيب ايمان به مبدء و معاد و رسولان الهى با التزام عملى به تمام دستورات الهى همراه و هماهنگ مىگردد.
