دستگیرى از نیازمندان


یکى از سخنرانان مذهبى کربلا که از مخالفان مشروطه بودو همه جا علیه آخوند صحبت می‌کرد. به علت بدهى تصمیم گرفت خانه‌اش را بفروشد. مشترى خرید خانه را مشروط به امضا و اجازه آخوند قرار داد. گرچه روى دیدن آخوند را نداشت، اما شرمنده و ناچار نزد آخوند رفت و از او خواست تا به این معامله راضى شود. آخوند چند کیسه لیره به او داد و گفت: شما جزو علمایید، من راضى نیستم که در گرفتارى باشید. با این پول ، بدهى خود را بدهید وخانه را نفروشید. هرگاه به مشکلى برخوردید نزد من بیایید. واعظ کربلا از رفتار آخوند متنبه گشت و از آن پس، از مریدان او شد.[۱۰]



تأسیس مدارس


برخى از بانیان خیر، هزینه ساختن مدرسه علمیه‌اى را به آخوند دادند. وى نیز با تمام توان در تلاش براى ساختن مدرسه بود. سرانجام در سال ۱۳۲۱ ق. مدرسه‌ علمیه‌اى در محله «حویش» نجف، به همت او بنا شد که به نام «مدرسه بزرگ آخوند» مشهور گردید. کتابخانه مدرسه داراى نفیس ترین کتابهاى خطى بود. آخوند در سال ۱۳۲۶ ق. مدرسه دیگرى در محله «براق» ساخت که به «مدرسهالوسطى آخوند» شهرت یافت. سومین مدرسه‌اى که با همت ایشان، در محله براق بنا شد «مدرسه کوچک آخوند» است که در سال ۱۳۲۸ ق. کار بناى آن به اتمام رسید.

آخوند در ساختن چندین مدرسه در نجف، کربلا و بغداد مشارکت داشت. در این مدرسه‌ها ادبیات فارسى نیز تدریس می‌شد. او مبلغانى به ایلها، عشایر و روستاهاى دور افتاده عراق گسیل داشت، تا آنها را با احکام اسلامى آشنا سازند. مجله‌هاى «اخوت» ،‌ «دره النجف»، «العلم» و «نجف اشرف» با پشتیبانى آخوند در عراق منتشر می‌شد.[۱۱]

پی نوشت:
[۱۰] - مرگى در نور: ص ۱۰۲-۱۰۳، ۱۰۷، ۳۷۷، ۳۷۹-۳۸۰، ۳۸۱، ۳۹۳، ۳۹۵، ۳۹۷ و ۴۰۰.

[۱۱] - موسوعه العتبات المقدسه، جعفر خلیلی، چاپ دوم، موسسه‌ الاعلمی، بیروت. ۱۴۰۷ ق.، ج ۷،‌ص ۱۴۶-۱۴۷ و ۱۵۰-۱۵۴ – مرگى در نور، ص ۳۷۳-۳۷۴.