(آيه 72)- پس از اين گفتگوى كوتاه در آستانه جهنم «به آنان گفته مىشود: از درهاى جهنم وارد شويد، جاودانه در آن بمانيد، چه بد جايگاهى است جايگاه متكبران»؟! (قِيلَ ادْخُلُوا أَبْوابَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ).
درهاى جهنم- چنانكه قبلا هم اشاره كردهايم- ممكن است به معنى درهائى باشد كه بر حسب اعمال انسانها تنظيم شده است و هر گروهى را به تناسب عمل خود به دوزخ مىبرند، همان گونه كه درهاى بهشت نيز چنين است.
جالب اين كه فرشتگان عذاب از ميان تمام اوصاف رذيله انسان كه او را به دوزخ مىبرد روى مسأله «تكبر» تكيه مىكنند، اشاره به اين كه سر چشمه اصلى كفر و انحراف و گناه بيش از همه كبر و غرور و عدم تسليم در برابر حق است.
و به همين دليل در روايتى از امام صادق و امام باقر عليهما السّلام مىخوانيم: «كسى كه به مقدار ذرهاى كبر، در قلبش وجود داشته باشد داخل بهشت نمىشود»!
(آيه 73)- و اين جمعيت گروه گروه وارد بهشت مىشوند! قرآن در آخرين آيات اين سوره همچنان بحثهاى مربوط به معاد را ادامه مىدهد، و چون در آيات پيشين سخن از چگونگى ورود كافران به جهنم بود در اينجا سخن از چگونگى ورود مؤمنان پرهيزكار در بهشت است، تا به قرينه مقابله مسائل روشنتر و آشكارتر گردد.
