پس قول حق در برابر قول باطل است. قول به حق معمولاً منطبق با سخن راست است، ولي گاهي چنين نيست. در موقعيتي که راست گفتن فتنه‌انگيز باشد، اين سخن، سخن حق نيست، بلکه دروغ مصلحت‌آميز، سخن به حق است؛ همان که سعدي مي‌گويد: پادشاهي فرمان قتل فردي بي‌گناه را صادر کرد. محکوم به ناسزاگويي از پادشاه پرداخت. پادشاه از وزيرش پرسيد: چه مي‌گويد؟ وزير گفت: اين آيه را مي‌خواند: "والکاظمين الغيظ والعافين عن النّاس" (؛يعني از شما پادشاه درخواست مي‌کند که او را ببخشيد). پادشاه او را بخشيد. فردي که در پي مچ‌گيري از وزير بود و مي‌خواست او را به سرجايش بنشاند، به پادشاه گفت: او به شما ناسزا گفت و وزير دروغ به عرض شما رساند. پادشاه گفت: دروغ او بهتر از راست تو است، دروغ مصلحت‌آميز به ز راست فتنه‌انگيز؛ يعني او با دروغش جان يک نفر را نجات داد، ولي راست تو جان ديگران را به خطر مي‌اندازد. اين، سخن معقولي است و قابل قبول. عقلي که مي‌گويد راست گفتن خوب است، همان مي‌گويد، در اين مورد دروغ گفتن خوب است.
پاسخ با نقل قول
