نكته حائز اهمیت دیگر، این كه فرمود: عَلَی اجتِمَاعٍ مِنَ القُلُوبِ فِی الوَفَاءِ بِالعَهدِ عَلَیهِم؛ اگر وفای به عهد جمعی را شیوه خود قرار دهند به یمن این دیدار مملو از معرفت نائل می آیند. پس ای عزیز! تنها راه مرو! بلكه دیگران را راهبر باش تا همه با هم شویم. ای كاش همه ما با هم بر این صراط گام می نهادیم و یكدله وفای او را به جان و دل پذیرا بودیم تا شرائط رسیدن به اوج كمال بر همه ما حاصل گردد.
ج) سهل‌انگاری در عهد و پیمان با دیگران:
وفای به عهد و پیمانی كه با دیگران می‌بندیم، از دستورهای اخلاقی مؤكّد در اسلام است تا جایی كه سهل انگاری در آن، از آسیب‌های بزرگ اخلاقی شمرده شده و بی وفایی به میثاق‌های مردم به تنهایی می‌تواند ارتباط انسان را با خداوندمتعال بر هم بزند تا آن جا كه راه دیدار امام را بر انسان مسدود سازد.
نكته این است كه نسبت به بندگان خداوند و مراعات حق و حقوق آن‌ها قول و قرار به آن‌ها و وقت آن‌ها باید سخت دقّت كرده و مراعات آن را داشت تا كه انشاءالله این فضیلت اخلاقی در جان ما بنشیند و خود توفیقی دیگر را به همراه بیاورد.
مراعات ظرافت‌های اخلاقی بی‌تردید در تكامل انسان سالك، نقشی جدی و اساسی دارد. چنان‌كه سهل‌انگاری در امور اخلاقی نیز تنزل‌آور و دوركننده از مقام قرب الهی است. در این فراز به گوشه‌ای از بیان استاد حضرت آیت‌الله حسن‌زادة آملی (دام‌عزّه‌العالی) می‌پردازیم. ایشان پس از نقل خاطره‌ای آموزنده را این گونه نگاشته‌اند:
آری! در این راه، ناهمواری‌ها، دست‌اندازها، پیچ‌وخم‌ها و خطرهای زیادی هست كه سالك باید هشیارانه مواظب و مراقب خود باشد و تمام اعضا و جوارح خود را همیشه كنترل نماید. 9
پاسخ با نقل قول
