* دلايل طراحي چنين مناظره‌اي از سوي عباسيان

بعد از آن كه مأمون ام‌الفضل ـ دختر خود ـ را به تزويج حضرت جواد‌(ع) در آورد، در نظر داشت مجلس جشني تشكيل دهد ولي انتشار اين خبر ميان بني العباس انفجاري به وجود آورد. بني عباس اجتماع كردند و با لحن اعتراض‏آميزي به‏ مأمون گفتند اين چه برنامه‏اي است؟! اكنون كه علي‌بن موسي از دنيا رفته و خلافت به عباسيان رسيده، باز مي‏خواهي‏ خلافت را به آل علي برگرداني؟! بدان كه ما نخواهيم گذاشت، آيا عداوت‌هاي چند ساله ما بين ما را فراموش كرده‏اي؟!
به همين دليل، بني‌العباس براي تحقير شيعيان، مناظره‌اي را ميان امام جواد‌(ع) و يحيي‌بن اكثم ترتيب داد تا به قول خودشان برتري علمي خود را بر شيعيان اثبات كنند ولي زهي خيال باطل! چرا كه «وَمَكَرُواْ وَمَكَرَ اللّهُ وَاللّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ».