هلاکت و عذاب زمانی جامعه را در بر میگیرد که مفاسد عقیدتی و عمل (کفر، ظلم، کفران نعمت یا اعراض از آیات الهی) به صورت صفات جامعه در آید و از مشخصات قوم و قریه گردد، عذاب پس از ارسال رسل الهی و دعوت جامعه به سوی حق و ارائه دلایل روشن صورت میگیرد
این یک قانون جاودانی است که همه را در بر میگیرد؛ همچنان که هلاکت قوم نوح علیهالسلام به جهت اعراض و سرپیچی از آیات الهی دانسته شده است:
«وَ ما تَأْتیهِمْ مِنْ آیَةٍ مِنْ آیاتِ رَبِّهِمْ إِلاّ کانُوا عَنْها مُعْرِضینَ»؛ «هیچ نشانه و آیه ای از آیات پروردگارشان برای آنان نمیآید، مگر اینکه از آن روی گردان میشوند.»(5)
در ابتدا خدا نعمتهای مادی و معنوی خویش را شامل حال اقوام میکند. چنانچه نعمتهای الهی را وسیله ای برای تکامل خویش ساخته و از آن در مسیر حق مدد گرفته و شکر آن را که همان استفاده صحیح است، به جا آورند؛ نعمتش را پایدار و بلکه افزون میسازد، اما هنگامی که این مواهب وسیله ای برای طغیان، سرکشی، ظلم، بیدادگری، تبعیض، ناسپاسی و غرور و آلودگی گردد؛ در این هنگام نعمتها را میگیرد و یا آن را به بلا و مصیبت تبدیل میکند. بنابراین دگرگونیها همواره از ناحیه ماست وگرنه مواهب الهی زوال ناپذیر است.(6)
هلاکت و عذاب زمانی جامعه را در بر میگیرد که مفاسد عقیدتی و عمل (کفر، ظلم، کفران نعمت یا اعراض از آیات الهی) به صورت صفات جامعه در آید و از مشخصات قوم و قریه گردد، عذاب پس از ارسال رسل الهی و دعوت جامعه به سوی حق و ارائه دلایل روشن صورت میگیرد.(7)
پی نوشت :
5. انعام: 4.
6. تفسیر نمونه، ج 7، ص 207.
7. نجفی، جامعه و سنن اجتماعی در قرآن، ص 220.