(آيه 226)- به علاوه شاعران معمولا مردان بزمند نه جنگاوران رزم، اهل سخنند نه عمل، لذا در اين آيه اضافه مىكند: «و (آيا نمىبينى كه) آنها سخنانى مىگويند كه عمل نمىكنند» (وَ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ ما لا يَفْعَلُونَ).
اما پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله سر تا پا عمل است، و حتى دشمنان او وى را به عزم راسخ و استقامت عجيبش و اهميت دادن به جنبههاى عملى مسائل مىستايند شاعر كجا و پيامبر اسلام كجا؟
(آيه 227)- ولى از آنجا كه در ميان شاعران افراد پاك و هدفدارى پيدا مىشوند كه اهل عمل و حقيقتند، و دعوت كننده به راستى و پاكى- هر چند از اين قماش شاعران در آن محيط كمتر يافت مىشد- قرآن براى اين كه حق اين هنرمندان با ايمان و تلاشگران صادق، ضايع نگردد، با يك استثنا صف آنها را از ديگران جدا كرده، مىگويد: «مگر كسانى كه ايمان آورده و عمل صالح انجام دادهاند» (إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ).
شاعرانى كه هدف آنها تنها شعر نيست، بلكه در شعر، هدفهاى الهى انسانى مىجويند، شاعرانى كه غرق در اشعار نمىشوند و غافل از خدا، بلكه «خدا را بسيار ياد مىكنند» و اشعارشان مردم را به ياد خدا وا مىدارد (وَ ذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيراً).
«و به هنگامى كه مورد ستم قرار مىگيرند (از اين ذوق خويش) براى دفاع از خويشتن (و مؤمنان) به پا مىخيزند» (وَ انْتَصَرُوا مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا).
و به اين ترتيب چهار صفت براى اين شاعران با هدف بيان كرده: «ايمان»، «عمل صالح» «بسيار به ياد خدا بودن» و «در برابر ستمها به پا خواستن و از نيروى شعر براى دفع آن كمك گرفتن».
و از آنجا كه بيشتر آيات اين سوره دلدارى به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و مؤمنان اندك آن روز در برابر انبوه دشمنان است، و نيز از آنجا كه بسيارى از آيات اين سوره در مقام دفاع از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله در برابر تهمتهاى ناروا نازل شده، سوره را با يك جمله پر معنى و تهديدآميز به اين دشمنان لجوج پايان داده، مىگويد: «آنها كه ستم كردند به زودى مىدانند كه بازگشتشان به كجاست» و سر نوشتشان چگونه است! (وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ).
«پايان سوره شعراء»
