انواع منکرها در قرآن

منکر چیست؟

منکر یعنی کاری که عقل ودین ، آن را زشت وناپسند بداند ، بر خلاف معروف که یعنی :کاری


که در عرف افراد متدین ، پسندیده و نیک شمرده شود.منکرات را نمی توان شماره کرد، زیرا


در همه امور زندگی یافت می شود.در رانندگی ، بوق زدن ، بیجا ، گاز دادن نابجا ،پارک


نابجای اتومبیل ، منکر است . ریختن آشغال درکوچه و خیابان ، سد معبر ،سیگار کشیدن ،


بلند کردن صدا وآزاد دادن همسایه ، ترساندن همسر وفرزند ، تبعیض میان فرزندان ، ندادن

حقوق زیر دستان ودهها نمونه دیگر که هر روز خواسته یا ناخواسته مرتکب آنها می شویم


ولی چون آنها را منکر نمی دانیم در صدد عذر خواهی از دیگران واصلاح خود بر نمی آییم .

البته همه منکرات در یک سطح نیستند . جنبه زیر بنایی و کلیدی دارند وبعضی رو بنایی ودر


درجه چندم اهمیت هستند .اکنون بعضی منکرات زیر بنایی را فهرست وار بیان می کنیم:

الف : منکرات اعتقادی


خرافات

درمیان مردم ، خرافات بسیاری وجود دارد که ریشه منطقی وعقلی ندارد ، مثل اعتقاد به نحس

بودن عدد سیزده که هیچ دلیلی ندارد ،اما گاهی خرافات به اسم دین است که ناشی از


جهل مردم نسبت به معارف دینی می باشد.دراین مورد وظیفه دانشمندان دینی ،بیان حقایق

برای رفع خرافات از جامعه است ، زیرا در غیر این صورت ،مطالب درست دین نیز بخاطر این


خرافات مورد بی اعتنایی نسل جوان قرار گرفته وکم کم اعتقاد مردم نسبت به اصل دین


سست می شود.قرآن ، در سوره انعام به شدت با خرافات زمان پیامبر اسلام مبارزه می کند


و می فرماید : به چه دلیل گوشت برخی از حیوانات را بر خود حرام می کنید وبرخی را حلال ،

مگر از جانب خدا دلیلی دارید.

تبعیض دراحکام دین


یکی از مهم ترین اصول دین ،تسلیم بودن در برابر احکام ودستورات الهی است. اما متاسفانه


برخی جوانان وخصوصاً قشر تحصیل کرده می گویند : ما فلسفه ودلیل هرحکمی را بدانیم


تا آن را عمل کنیم . هرچه را که فهمیدیم عمل می کنیم وهر چه را که نفهمیدیم عمل نمی کنیم


و در واقع میان دستورات خدا تبعیض روا می دارند و به فهم خود عمل می کنند نه به


دستورات خدا! در حالی که لازم نیست ما دلیل هر حکمی را بدانیم تا به آن عمل کنیم .


همین که خدا را عادل و حکیم بدانیم و این حکم را از جانب او بدانیم ، کافی است که به


دستور او عمل کنیم . درست مثل عمل به نسخه پزشک که وقتی او را پزشک ماهری دانستیم ،


هرچه گفت عمل می کنیم ،اگر چه دلیل دستوراتش را ندانیم .قرآن ، تبعیض در احکام دین را


نشانه افراد منافق دانسته سخن آنها را چنین مقل می کند که می گویند : ( نومن ببعض ونکفر ببعض)


ب : منکرات اجتماعی


مدپرستی وتقلید کورکورانه


مدپرستی ، نشانه خودباختگی ، برهنگی فرهنگی وبی توجهی به هویت ملی ودینی است.

از نظر فقهی ، تشبه به کفار حرام است ؛ زیرا یک نوع خود باختگی در برابر فرهنگ ضد دینی

است. در روایات می خوانیم : حتی در پوشیدن لباس ونوع غذا مستقل باشید و از بیگانگان

تقلید نکنید !


شرکت در جلسات گناه


قرآن می فرماید : ( هرگاه درمجلسی حضور یافتید که آیات خدا مورد انکار ومسخره قرار گرفته


است ، آن مجلس را ترک کنید .)زیرا سکوت وسازش شما ، به یاوه سرایان جرات هرگونه توهین


جسارت به مقدسات مذهبی را می دهد.

تهمت وآبروریزی


از جمله منکرات اجتماعی ، توهین وتحقیر ، فحش وناسزا ،غیبت وتهمت وآبرو ریزی است.

قرآن این گونه رفتار نسبت به دیگران را نشانه افراد جهنمی دانسته ودرباره اهل دوزخ می فرماید :

هر گروه که به جهنم داخل می شوند ، به گروه دیگر لعنت ونفرین می کنند ؛ ( کلما دخلت امه


لعنت اختها )

پیروی از شخصیت های کاذب


در قرآن آیات فراوانی مردم را از پیروی از مفسدین ، مسرفین ، گنهکاران ، فرومایگان ، جاهلان ،


هوسبازان ، غافلان و کافران بازداشته است.بر عکس ، شخصیتهای واقعی را انبیا ، صدیقین ،


شهدا و صالحان دانسته و بر هر مسلمانی واجب کرده است که در هرنماز پیروی خود را از


خط آنان اعلام کند و بگوید : ( اهدنا الصراط المستقیم صراط الذین انعمت علیهم)

سوء ظن وتجسس وغیبت

قرآن با صراحت می فرماید : ( بعضی گمان ها گناه است).

سوء ظن ، زمینه تجسس وتجسس ، زمینه غیبت وغیبت ، مهم ترین عامل برای گسستن

محبت ها، پیوند ها واعتمادها ست.

سعایت


قرآن می فرماید :هر کس بین دو مسلمان فتنه گری، سخن چینی ، میانجی گری بد ، ایجاد


کدورت و پرده دری کند ، برای او سهمی از کیفر است.

بی تفاوتی

در حدیث می خوانیم : اگر کسی ناله مظلومی را بشنود و به او پاسخ ندهد ، مسلمان نیست .

قرآن می فرماید : چرا برای نجات مستضعفان قیام نمی کنید؟

البته ، این بی تفاوتی نسبت به جامعه است ؛ اما گاهی انسان نوعی بی تفاوتی درونی


نسبت به خود پیدا می کند که در برابر دیده ها وشنیده ها عبرت نمی گیرد ، سنگدل می شود ،


قطره اشکی هم ندارد . قرآن بارها از این گروه انتقاد کرده است ؛ ( واذا ذکروا لا یذکرون)

اشاعه فحشا

نه تنها اشاعه فحشا بلکه علاقه به آن هم گناه بزرگی است ؛ درحالی که علاقه به هیچ


گناهی ( تا مادامی که انجام نگرفته ) گناه نیست.


چاپلوسی وغلو

درنهج البلاغه می خوانیم: ستایش بیش از حد ، تملق وکمتر از حد نشانه حسادت است.

البته این در مورد چاپلوسی نسبت به افراد عادی است ؛ وگرنه ستایش افراد ستمگر ،


به گفته حدیث ، عرش خدا را به لرزه در می آورد.

ج : منکرات خانوادگی


بروز آلودگی وخلافکاری درخانواده ، سرچشمه فساد وتبه کاری در آینده می شود. از مهمترین


منکرات خانوادگی ، سوء استفاده از سرمایه همسر ، مهریه های زیاد ، توقع مراسم و تشریفات

بیش از حد ودخالتهای نابجای بستگان عروس وداماد است. حضرت شعیب (ع) وقتی خواست


دخترش را به حضرت موسی (ع) بدهد ، دو نوع مهریه را پیشنهاد کرد وسپس فرمود :


( انتخاب یکی از مهریه های پیشنهادی با شماست ؛ زیرا من بنا ندارم بر توسخت بگیرم و

تو را به مشقت بیندازم ). از دیگر منکرات خانوادگی ،بی توجهی به فرزندان وتبعیض میان

آنهاست ؛ همان گونه که شوخی ها نابجا ،انتقادات ناصحیح و خدای ناکرده سخنان


ناروای والدین در حضور فرزندان ویا دروغ هایی که والدین به یکدیگر می گویند و فرزند آن


را می فهمد ، هر یک آثار شومی در تربیت فرزندان وسرنوشت آینده آنها خواهد داشت.

د: منکرات اقتصادی


منکرات اقتصادی بسیار است که ما به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم :

ربا که به منزله اعلام جنگ با خداست.

گران فروشی ، غش درمعامله ، فروش جنس معیوب واحتکار .

کم فروشی که قرآن می فرماید : (ویل للمطففین ) وای بر کم فروشان ! وسپس درادامه


می فرماید : مگر ایمان به معاد ندارید که کم فروشی می کنید ؟

البته کم کاری کارمندان ومعلمان نیز مثل کم فروشی بازاریان است .

رشوه


در حدیث می خوانیم : رشوه دهنده و رشوه گیرنده هر دو در آتش هستند.

ه : منکرات نظامی


غفلت از دشمن


قرآن دراین زمینه می فرماید : کفار دوست دارند که شما از اسلحه و امکاناتی که دارید ،


غافل باشید تا با یک یورش شما را نابود کنند. حضرت علی (ع) می فرماید : تعجب می کنم


که شما نسبت به دشمن خواب وغافل هستید ، ولی دشمن نسبت به شما بیدار است.

فرار از جبهه


قرآن می فرماید : ( جز آنها که برای تهیه ساز وبرگ نبرد باز می گردند ، یا آنها که به یاری گروهی


دیگرمی روند ، هر کسی که پشت به دشمن کند، مورد خشم خدا قرار می گیرد وجایگاه او


جهنم است که بدجایگاهی است.) قرآن خطاب به پیامبر می فرماید : بر جنازه کسانی که


ازشرکت در جبهه سرباز زدند ،نماز مگذار وحتی بر سر قبر آنها مرو !

نافرمانی از فرماندهی


در قرآن می خوانیم : مومنان واقعی کسانی هستند که به خدا و پیامبرش ایمان آورده اند


وهرگاه با رسول اکرم (ص) درکاری به طور دسته جمعی باشند ، تا از او اجازه نگیرند ،

مرخصی نمیروند.

غنیمت گرایی

در جنگ احد ، آنچه سبب شکست مسلمانان وکشته شدن عده ای از آنان گردید ، غنیمت گرایی


گروهی از رزمندگان بود که ماموریت خود را رها کرده و به جمع کردن غنائم مشغول شدند.

و: منکرات سیاسی


پذیرفتن طاغوت ها و رهبران نا اهل


اولین وظیفه انبیا بعد از دعوت به توحید ، مبارزه با طاغوت است ؛ ( ان اعبدو الله واجتنبوا الطاغوت)


نه تنها پیروی از طاغوت گناه است. بلکه کمک به او ، رضایت بر کار او ، دعای به او ، علاقه به

زنده بودن او، لبخند بر روی او ، احترام به او ، مسافرت برای دیدار او ، بیعت با او ، بدرقه او،


تشویق او وسکوت در برابر اونیز گناه است.

پذیرفتن عوامل بیگانه


قرآن با کمال صراحت می فرماید : بیگانگان را مستشار خود قرار ندهید !


مداهنه وسازش


از آرزوهای دشمنان نسبت به ما ، دست برداشتن از اصول و ارزشهای اسلامی وسازش با آنان است.

پخش شایعات

پخش هر خبری که مسلمانان را به وحشت اندازد ،جامعه رامتزلزل و یا روحیه ها را تضعیف کند ،


ممنوع است.

بزرگ کردن دشمن


در قرآن می خوانیم : عده ای از منافقین به مسلمانان می گفتند : از کفار بترسید که


عده ای آنها زیاد است . ولی مسلمانان به جای آنکه بترسند ، بر ایمانشان اضافه می شد.

نپذیرفتن حاکمان الهی


رسول خدا ( ص ) علی بن ابیطالب رادر غدیر خم درمیان حدود صد هزار نفر به جانشینی


پس از خود منصوب کرد ؛ ولی مردم فرمان رسول الله را امتثال نکردند .