نمایش نسخه قابل چاپ
1. کسی که نمی داند از سال های قبل (سال های اولیه تکلیف) نماز قضا دارد یا نه و حتی نمی تواند حدس بزند که مثلاً چقدر نماز قضا دارد، تکلیفش چیست؟
2. کسی که نمی داند از سال های قبل (سال های اولیه تکلیف) روزه قضا دارد یا نه و حتی نمی تواند حدس بزند که مثلاً چقدر روزه قضا دارد، تکلیفش چیست؟
3. کسی که روزه قضای خود را تا ماه رمضان آینده نگیرد و وارد ماه رمضان شود و بعد از آن بخواهد قضای آن را بگیرد، آیا کفاره نیز شاملش می شود؟
پاسخ :
1. اگر کسی نمی داند که آیا نماز قضایی بر عهده اش است یا خیر، چون یقین به قضا شدن ندارد، چیزی بر عهده او نبوده و بجا آوردن نماز قضا بر او واجب نیست. [1] پس، بر شما چیزی واجب نیست.اما اگر یقین به داشتن نماز قضا داشته، ولی مقدار آن را نمی دانید (و نمی توانید حدس بزنید) اگر مقدار کمتر را بخوانید کافی است. [2]
2. اگر یقین ندارید که روزه ای قضا شده یا نه، مانند نماز چیزی بر عهده شما نیست. اما اگر نمی توانید مقدار قضا شده را حدس بزنید، فتوای مراجع عظام تقلید به شرح ذیل است:
خامنه ای: جایز است که به قضاى آن مقدار از روزههایش که یقین به فوت آنها دارد، اکتفا نماید. [3]
فاضل (ره): اگر در تعداد روزهایى که نگرفته و باید قضا کند شک دارد، باید به مقدارى که یقین دارد روزه نگرفته قضا کند. مثلًا اگر شک کند که پنج روزه قضا بر عهده او است یا هفت روزه باید پنج روز را قضا کند. [4]
زنجانی: بنابر احتیاط واجب باید مقدار بیشترى را که احتمال مى دهد روزه نگرفته قضا نماید. [5]
مکارم شیرازی: همان مقدار که یقین دارید روزه نگرفته اید قضا کنید. [6]
بهجت: به مقدار یقینى باید انجام دهید (قضا کنید). [7]
3. اگر روزه رمضان را عمداً (بدون عذر شرعی مانند مریضی) نگیرد، باید قضاى آن را بجا آورد و براى هر روز دو ماه روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام بدهد، یا یک بنده آزاد کند و چنانچه تا رمضان آینده قضاى آن روزه را بجا نیاورد براى هر روز نیز دادن یک مد طعام لازم است. [8]
خلاصه: اگر به واسطه مرضى روزه رمضان را نگیرد و مرض او تا رمضان سال بعد طول بکشد، قضاى روزههایى را که نگرفته بر او واجب نیست و باید براى هر روز یک مد که تقریباً ده سیر(750 گرم) است، طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد...، اما اگر به واسطه سفر روزه را نگیرد پس باید هر روزی را که نگرفته قضا کند و براى هر روز یک مد که تقریباً ده سیر(750 گرم) است، طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد...، ولی اگر عمداً روزه را نگیرد، باید هم قضا کند و هم کفاره بدهد و هم براى هر روز یک مد که تقریباً ده سیر(750 گرم) است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد. [9]
نمایه های مرتبط:
قضای روزه ماه مبارک رمضان، 9150 (سایت: 9132) .
ادای کفاره روزه تا رمضان سال بعد، 5847 (سایت: 6065) .
کفاره روزه، 1965 (سایت: 1990) .
[1] حسینی خامنئی، سید علی، أجوبة الاستفتاءات (بالفارسیة)، ص 106، س 526 و 527.
[2] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص 754، مسئله 1383:
(مکارم): مثلًا نمىداند دو نماز بوده یا سه نماز، کافى است مقدار کمتر را بخواند، امّا اگر قبلًا شماره آنها را مىدانسته، ولى به واسطه سهل انگارى فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را بخواند.
(فاضل): لکن احتیاط واجب آن است، چنانچه شماره آنها را قبلًا مىدانسته و بعد فراموش نموده مقدار زیادتر را بخواند.
(بهجت): چنانچه براى او مشکل نیست و عسر و حرج در کار نباشد، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پیدا کند به مقدار نمازهاى قضا شده یا این که بیشتر نماز قضا خوانده است، و اگر تحصیل علم ممکن نیست، به مقدارى که اطمینان پیدا کند، نماز بخواند؛ و اگر آن هم نشد، به قدرى که گمان پیدا کند؛ و این احتیاطات، در صورتى است که مىداند یا احتمال مىدهد که سابقاً مقدار آنها را مىدانسته و الّا فقط به قدرى که یقین دارد نماز بخواند و در مورد مقدار بیشتر، احتیاط کردن خوب است، ولى ظاهر این است که لازم نیست.
(گلپایگانى، خوئى، تبریزى، سیستانى، زنجانى، صافى): مسأله کسى که مثلًا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمىداند مثلًا نمىداند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافى است. ولى بهتر آن است که به قدرى نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است؛ مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده نماز نبوده (خوئى، تبریزى، سیستانى): احتیاطاً ده نماز صبح بخواند.
(خوئى، تبریزى، سیستانى): یا فراموش کرده، ..
(زنجانى): و احتیاط مستحب آن است که مقدار بیشتر را بخواند؛ بخصوص اگر شماره آنها را مىدانسته و فراموش کرده، مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده و یقین دارد که بیشتر از ده نبوده، به احتیاط مستحب ده نماز صبح بخواند. (گلپایگانى، صافى): ولى اگر شماره آنها را مىدانسته و فراموش کرده ... . اقتباس از پاسخ 4848 (سایت: 5127) .
[3] أجوبة الاستفتاءات (بالفارسیة)، ص 170، س 819.
[4] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص 945.
[5] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص 945.
[8] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص 949، م 1710.
[9] اقتباس از پاسخ 9150 (سایت: 9132) .