موضوع: چگونه بی دین از دنیا می رویم ؟

3ـ مانع فهم

از جمله موانع درک و فهم و کاهش معرفت این است كه شخص بر انجام گناهى اصرار ورزد که این‏ باعث زنگار و تیرگى قلب شده، صفا و نورانیت آن را که از ابزار مهم درک و فهم است می‌زداید: درست مانند كثافات كه روى آینه باشد.[5]
4ـ استهزاء و مسخره کردن خود

امام باقر علیه السّلام می‌فرماید:
«کسی‌که از گناه توبه کرده، مانند كسى است كه گناه نكرده است اما كسى‌كه بر گناه اصرار دارد و استغفار مى‏كند، مانند كسى است كه خود را استهزاء كرده است».[6]
5ـ ظلمانی کردن قلب

اصرار بر گناه را به آبى تشبیه كرده‏اند كه بطور مداوم قطره قطره بر سنگى بچكد. این آب بالأخره در سنگ اثر مى‏كند در حالى‌كه اگر همان مقدار آب یك دفعه بر آن سنگ ریخته شود در آن تأثیرى نخواهد داشت و به همین دلیل پیامبر گرامى اسلام صلى اللّه علیه و آله و سلّم فرمود:
«محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند با دوام‏ترین اعمال است اگر چه كم باشد». [7]
طبق قاعده ـ هر چیزى با ضدش شناخته مى‏شود[8]ـ از این حدیث چنین استفاده مى‏شود که فقط عمل دائمى تأثیر گذار است اگر چه كم باشد. گناهان كوچك هم اگر دوام یابند در ظلمانى كردن قلب تأثیر بسزایی خواهند داشت.[9]