موضوع: کُد انسان شدن / آدم شدن چه مشکل.....

وجود حضرت ثامن‌الحجج، آقا علیّ ابن موسی‌الرضا (صلوات اللّه و سلامه علیه) از پدر گرامیشان و آن حضرت هم به نقل از حضرت صادق القول والفعل (صلوات اللّه و سلامه علیهما) بیان می‌فرمایند:

« إِنَّ الرَّجُلَ لَیَکُونُ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْجَنَّةِ أَکْثَرُ مِمَّا بَیْنَ الثَّرَی إِلَی الْعَرْشِ»[1]

حضرت می‌فرمایند: گاه است که گناه انسان، میان او و بهشت، نه میان او و خدا، به اندازه ی عرش تا فرش جدایی و فاصله می‌اندازد، «بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْجَنَّةِ أَکْثَرُ مِمَّا بَیْنَ الثَّرَی إِلَی الْعَرْشِ »

برای چه؟ «لِکَثْرَةِ ذُنُوبِهِ»از بس گناه کرده، جدایی او فقط از بهشت خدا، از فرش تا عرش است، چون آنقدر گناه کرده که دیگر مقام انسانیّتش را از دست داده....


چه تعبیر زیبایی را حضرت سلطان العارفین، سلطان آبادی بزرگ(اعلی اللّه مقامه الشّریف) داشتند– خوب گوش دهید، عجب جمله‌ای است. عرفا چه می‌بینند؟! کجا را می‌بینند؟!- ایشان فرمودند:

بهشتی که سگ اصحاب کهف بر او وارد می‌شود، برای انسان مقام نیست بلکه ابتدای ورود به مقامی است که از آن جنّت باز برود، برود تا به «قابَ قَوسَینِ اَو اَدنَی» برسد. ما عاقبت به خیریمان را زمانی که از دنیا رفتیم به این می‌بینیم که به بهشت ورود پیدا کنیم. یک موقعی جهنمّی نشویم امّا این اولیاء الهی می‌فرمایند:
بهشتی که بناست سگ اصحاب کهف، وارد شود چه فضیلتی دارد؟ آن ابتداست نه انتها. آن وقت ببینید انسان چه می‌شود؟

«ثُمَّ رَدَدناهُ اَسفَلَ السّافِلین» بیچاره می‌شود طوری که دیگر حتّی بوی بهشت به مشامش نمی‌رسد. فاصله او تا بهشت، به اندازه‌ی فرش تا عرش است. «لِکَثْرَةِ ذُنُوبِهِ»گناه انسان را بیچاره و بدبخت می‌کند، گناه انسان را منکوب می‌کند، او را خجل زده ملائکة الله می‌کند.

خجل زده از حیوانات!


آیت الله قاضی فرمودند: گاه گنه‌کار فردای قیامت سرش را بالا نمی‌آورد. نه اینکه انسانِ دیگری را نبیند «یَومَ یَفِّرُ المَرءُ مِن أَخیه وَ صَاحِبَته وَ بَنِیه» همه از هم فرار می‌کنند، فرمودند: آنجا که فرار معنا ندارد؛ یعنی رویشان را بر می‌گردانند، دوستش او را نبیند، همسرش نبیند، فرزندش که پاره تنش بود نبیند، پدرش و مادرش نبینند، همه از هم فراری هستند.«یَومَ الحَسرَة» است.

گاهی انسان صورتش را بالا نمی‌آورد که چشمش به حیوانی نیفتد! ایشان فرمودند: در عالم مکاشفه، اعاظمی(بزرگانی) را دیدم، گفتم: ای

آقایان عزیز! ای اعاظم! ای بزرگان! حال آنجا چه حالی است؟ آن‌ها اظهار خشنودی می‌کردند ولی گفتند دلمان گرفته. پرسیدم: چرا شما که

خشنودید؟ گفتند: چون بعضی‌ها را می‌بینیم چشم‌ها پایین دوخته شده است. آقا جان چرا؟ چون این‌ها می‌ترسند چشمشان را بالا بیاورند،

چشمشان به چشم حیوانی بیفتد، آن حیوان، نگاه بد و معنا دار به آن‌ها کند؛ یعنی آنجا همه چیز معلوم می‌شود، نگاه حیوان را می‌فهمیم که

حیوان یک نگاهی می‌کند و می‌گوید: عجب! تویی؟ من که همین حیوان بودم امّا تو که ادعا می‌کردی اشرف مخلوقات هستی. به وسیله‌ی گناه

با خودت چه کردی؟ با حال خودت چه کردی؟ مقام خودت را چه طور پایین کشیدی که کالانعام شدی؟ (کاف، کاف تشبیه است.)

آیت الله مولوی قندهاری (اعلی اللّه مقامه الشّریف) می‌فرمودند: اگر ذوالجلال و الاکرام کاف را بر سر «الاَنعام» نمی‌آورد شاید آن انعام به

ذوالجلال و الاکرام اشکال می‌کردند: ما که همین هستیم. لذا بلافاصله قرآن می‌فرماید: «بَل هُم اَضَل» اِی اَحسَنِ تَقویم! به کجا رسیدی که

حیوان به تو نگاه معنادار می‌کند؟! خودت را به چه فروختی؟ به گناه زودگذر؟! لذت زودگذر؟!

کد انسان شدن




حضرت می‌فرمایند: بین او و بین «جنّة» جدایی می‌افتد. «بَیْنَ الثَّرَی إِلَی الْعَرْشِ لِکَثْرَةِ ذُنُوبِهِ»

امّا یک راهی هم یادمان دادند. (گرچه بحث ما چیز دیگری است امّا شرافت حدیث به این است که انسان آن را تمام بخواند.) می‌فرمایند: « فَمَا هُوَ إِلَّا أَنْ یَبْکِیَ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ نَدَماً عَلَیْهَا» امّا یک موقعی می‌شود که

«مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ» از ترس خدا (البته ترس به آن معنا نیست؛ یعنی ترس از این که از خدا جدا می‌شود، همان چیزی که مولی الموالی در دعای کمیل بیان کردند،
تمام انبیاء گفتند :

«فَرَّقتُ بینی و بینِ اَحبّاءک و اولیائک» منظور این جدایی است.) اشک از دیدگانش سرازیر می‌شود، آنقدر به واسطه پشیمانی‌اش گریه می‌کند «حَتَّی یَصِیرَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَهَا أَقْرَبُ مِنْ جَفْنِهِ إِلَی مُقْلَتِهِ» طوری که دیگر بین او و بهشت به اندازه‌ی یک سیاهی چشم با سفیدیش و یک چشم بهم زدن، فاصله نیست. این تازه اوّل مقام ورود به بهشت است که برود به «قابَ قَوسَین اَو اَدنَی» برسد.