سیری کوتاه بر زندگی علامه امینی(قدس سره الشریف)

آیت الله جناتی

علامه امینی، از تواضع و فروتنی فوق العاده ای برخوردار بود. در مجالس، تادلیل قطعی نداشت، چیزی را بیان نمی کرد. سعی می کرد نظراتش را بر اساس احادیث معتبر تثبیت نماید.

دکتر ابوالقاسم گرجی

مرحوم علامه امینی، بزرگ ترین خدمت را درعالم اسلام به مذهب تشیع انجام داده است که همان اثبات تواتر حدیث غدیر است. او مردی بسیار بزرگوار، متعصب و عالم در مساله دین ومذهب بود. (17)

شهید مرتضی مطهری

نقش مثبت الغدیر در وحدت اسلامی، از این نظر است که اولا منطق مستدل شیعه را روشن می کند و ثابت می کند که گرایش مسلمانان به تشیع، برخلاف تبلیغات زهرآگین عده ای، مولود جریان های سیاسی یا نژادی نبوده است. ثانیاً ثابت می کندکه پاره ای از اتهامات به شیعه که سبب فاصله گرفتن مسلمانان دیگر از شیعه شده است، به کلی بی اساس و دروغ است. ثالثاً شخص شخیص امیرالمومنین علی(ع) را که مظلوم ترین و مجهول القدرترین شخصیت بزرگ اسلامی است و می تواند مقتدای عموم مسلمین واقع شود و همچنین ذریه اطهارش را به جهان اسلام معرفی می کند. (18)

الغدیر دردانشنامه آزاد اینترنتی ویکی پدیا

در دانشنامه آزاد اینترنتی ویکی پدیا درباره کتاب الغدیر چنین نوشته‌اند:« الغدیر نام کتابی است به قلم علامه امینی در ۲۰ جلد به زبان عربی که تاکنون ۱۱ جلد آن به زبان فارسی ترجمه شده است. موضوع عمده کتاب، واقعه غدیر خم به روایت اهل تسنن است. نویسنده در این کتاب به ۱۱۰ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین پیامبر که حدیث غدیر را رویات کرده‌اند اشاره می‌کند. آنگاه ۳۶۰ نفر از راویان حدیث غدیر از قرن دوم تا چهاردهم را برمی‌شمارد. در پایان هم اشعار شاعران مختلف را درباره این موضوع ذکر می‌کند. نویسنده برای تدوین این کتاب به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله عراق، هندوستان، پاکستان، مغرب، مصر و کشورهای دیگر دنیا مسافرت کرد. امینی گفته است که برای تدوین الغدیر، ۱۰ هزار کتاب را از بای بسم‌الله تا تای تمت خوانده‌و به صد هزار کتاب مراجعه مکرر داشته است. (19)

علامه امینی و مسئله تقریب مذاهب

علامه امینی را باید سمبل هویت گرایی شیعی دانست که توانست با تدوین کتاب مهم «الغدیر» به مصاف وهابی ها برود. وی به شدت اعتقاد داشت که باید در برابر اهل سنت به دفاع برخاست و سکوت را جایز نمی دانست. از همین رو وی سال های متمادی عمر خود را صرف این رسالت کرد. علامه امینی خواهان اثبات حقانیت تشیع بود و ۴۰ سال از عمر68 ساله اش را مصروف این امر کرد. اوتقریب مذاهب شیعه و اهل سنت را به معنای عقب‌نشینی از اصول مذهبی خود قبول نداشت علامه امینی بیش از آنکه به تقریب معتقد باشد، باور داشت که با دفاع از عقاید شیعه می‌توانیم سنی‌ها را قانع کنیم. (20)

الغدیر، منادي وحدت

علامه امینی راجع به نقش الغدیر در وحدت اسلامی کاملاً توجه داشته‏اند و برای اینکه از طرف معترضان اعم از آنان که در جبهه مخالف خودنمایي می‏کنند و آنهایی که در جبهه موافق خود را جا زده‏اند مورد سوء استفاده واقع نشود، نظر خود را مکرر توضیح داده و روشن کرده‏اند كه طرفدار وحدت اسلامی هستند و با نظری وسیع و روشن بینانه‏ بدان می‏نگرند. معظم له در فرصتهای مختلف در مجلدات الغدیر این مسئله‏ را طرح کرده‏اند و ما قسمتی از آنها را در اینجا نقل می‏کنیم.
در مقدمه جلد اول، اشاره کوتاهی می‏کنند به اینکه الغدیر ، چه نقشی در جهان اسلام خواهد داشت. می‏گویند: «و ما اینهمه را خدمت به دین ، و اعلاء کلمه حق ، و احیاء امت اسلامی می‏شماریم.»
در جلد سوم، صفحه هفتاد و هفت، پس از نقل اکاذیب ابن تیمیه و آلوسی و قصیمی‏، مبنی بر اینکه شیعه برخی از اهل بیت را، از قبیل زید بن علی بن‏ الحسین دشمن می‏دارد، تحت عنوان " نقد و اصلاح" می‏گویند: «این دروغها و تهمتها تخم فساد را می‏کارد و دشمنیها را میان‏ امت اسلام بر می‏انگیزد و جماعت اسلام را تبدیل به تفرقه می‏نماید و جمع‏ امت را متشتت می‏سازد و با مصالح عامه مسلمین تضاد دارد.»
نیز در جلد سوم ، صفحه دويست و شصت و هشت، تهمت سید رشید رضا را به شیعه، مبنی بر اینکه «شیعه از هر شکستی که نصیب مسلمین شود خوشحال می‏شود تا آنجا که‏ پیروزی روس را بر مسلمین در ایران جشن گرفتند» نقل می‏کنند، و می‏گویند:

«این دروغها ساخته و پرداخته امثال سید محمد رشید رضاست . شیعیان‏ ایران و عراق که قاعدتا مورد این تهمت هستند، و همچنین مستشرقان و سیاحان و نمایندگان ممالک اسلامی و غیر هم، که در ایران و عراق رفت و آمد داشته و دارند خبری از این جریان ندارند. شیعه بلا استثناء، برای‏ نفوس و خون و حیثیت و مال عموم مسلمین اعم از شیعه و سنی احترام قائل‏ است. هر وقت مصیبتی برای عالم اسلام در هر کجا و هر منطقه و برای هر فرقه پیش آمده است، در غم آنها شریک بوده است. شیعه هرگز اخوت‏ اسلامی را که در قرآن و سنت بدان تصریح شده محدود به جهان تشیع نکرده‏ است. و در این جهت فرقی میان شیعه و سنی قائل نشده است.» علامه امینی در مقدمه جلد پنجم، تحت عنوان "نظریة کریمة" به‏ مناسبت یکی از تقدیر نامه‏هایی که از مصر، درباره الغدیر رسیده است، نظر خود را در این موضوع کاملا روشن می‏کنند و جای هیچ تردیدی باقی‏ نمی‏گذارند، می‏گویند:

«عقاید و آراء درباره مذاهب آزاد است و هرگز رشته اخوت اسلامی را که قرآن کریم با جمله «انما المؤمنون اخوه» بدان تصریح کرده پاره‏ نمی‏کند، هر چند کار مباحثه علمی و مجادله کلامی و مذهبی به اوج خود برسد، سیره سلف و در رأس آنها صحابه و تابعین همین بوده است.
ما مؤلفان و نویسندگان در اقطار و اکناف جهان اسلام ، با همه اختلافی‏ که در اصول و فروع با یکدیگر داریم، یک جامع مشترک داریم و آن ایمان‏ به خدا و پیامبر خداست. در کالبد همه ما یک روح و یک عاطفه حکم‌فرماست و آن روح اسلام و کلمه اخلاص است.»

نقش مثبت الغدیر، در وحدت اسلامی

نقش مثبت الغدیر، در وحدت اسلامی از این نظر است که اولا منطق مستدل‏ شیعه را روشن می‏کند و ثابت می‏کند که گرایش چند صد میلیون مسلمان به‏ تشیع بر خلاف تبلیغات زهر آگین عده‏ای مولود جریانهای سیاسی یا نژادی و غیره نبوده است، بلکه یک منطق قوی متکی به قرآن و سنت موجب این‏ گرایش شده است ، ثانیا ثابت می‏کند که پاره‏ای اتهامات به شیعه که سبب‏ فاصله گرفتن مسلمانان دیگر از شیعه شده است از قبیل اینکه شیعه غیر مسلمان را بر مسلمان غیر شیعه ترجیح می‏دهد و از شکست مسلمانان غیر شیعه از غیر مسلمانان شادمان می‏گردد ، و از قبیل اینکه شیعه به جای حج به زیارت ائمه می‏رود، یا در نماز چنین‏ می‏کند و در ازدواج موقت چنان، به کلی بی اساس و دروغ است، ثالثاً شخص شخیص امیرالمؤمنین علی علیه السلام را که مظلوم‌ترین و مجهول‏ القدرترین شخصیت بزرگ اسلامی است و می‏تواند مقتدای عموم مسلمین واقع‏ شود، و همچنین ذریه اطهارش را به جهان اسلام معرفی می‏کند.»

سخنان شهید استاد مطهري (ره)در مورد برداشت تعداد زيادي از دانشمندان منصف و بي‌غرض اهل سنت در مورد کتاب الغدیر

استاد مطهري برداشت تعداد زيادي از دانشمندان منصف و بي‌غرض غير شيعه را هم سو با برداشتي كه ذكر شد، مي‌دانند؛ از جمله افرادي كه شهيد مطهري نام مي‌برد، محمد عبدالغنی حسن مصری است. محمد عبدالغني در تقريظ خود بر الغدير كه در مقدمه جلد اول ، چاپ دوم، چاپ شده است می‏گويد: «از خداوند مسئلت می‏كنم كه بركه آب زلال شما را (غدير در عربی به‏ معنای گودال آب است) سبب صلح و صفا ميان دو برادر شيعه و سنی قرار دهد كه دست به دست هم داده، بناء امت اسلامی را بسازند.»

شخص ديگري که آيت الله مطهري از او اسم مي‌برد، عادل غضبان مدير مجله مصری «الكتاب» است، وي در مقدمه جلد سوم الغدير می‏گويد: «اين كتاب، منطق شيعه را روشن می‏كند و اهل سنت می‏توانند به وسيله اين‏ كتاب شيعه را به طور صحيح بشناسنند. شناسايی صحيح شيعه سبب می‏شود كه‏ آراء شيعه و سنی به يكديگر نزديك شود ، و مجموعا صف واحدی تشكيل دهند.»

سومين شخصي كه مطهري به سخن او استناد مي‌كند، استاد فلسفۀ دانشكده اصول دين جامع الأزهر، دكتر محمد غلاب است، او در تقريظی كه بر الغدير نوشته و در مقدمه جلد چهارم چاپ شده است می‏گويد:
«كتاب شما در وقت بسيار مناسبی به دستم رسيد، زيرا اكنون مشغول‏ جمع آوری و تأليف كتابی درباره زندگي مسلمين از جوانب مختلف هستيم، لهذا خيلی مايلم كه اطلاعات صحيحی درباره شيعه اماميه داشته باشم. كتاب‏ شما به من كمك خواهد كرد و من ديگر مانند ديگران درباره شيعه اشتباه‏ نخواهم كرد.»
اذعان دكتر عبدالرحمان كيالی حلبی، گواه ديگر استاد مطهري در اثبات نظرشان است، او در تقريظ خود كه در مقدمه جلد چهارم‏ الغدير چاپ شده، پس از اشاره به انحطاط مسلمين در عصر حاضر، و اينكه‏ چه عواملی می‏تواند مسلمين را نجات دهد، و پس از اشاره به اينكه شناخت‏ صحيح وصی پيغمبر اكرم يكی از آن عوامل است، می‏گويد: «كتاب الغدير و محتويات غنی آن ، چيزی است كه سزاوار است هر مسلمانی از آن آگاهی يابد ، تا دانسته شود چگونه مورخان كوتاهی كرده‏اند، و حقيقت كجاست. ما به اين وسيله بايد گذشته را جبران كنيم و با كوشش‏ در راه اتحاد مسلمين به اجر و ثواب نايل گرديم.»
با توجه به نظر استاد مطهري و شواهدي كه ايشان از انديشمندان مسلمان غير شيعه ذكر كرد، به خوبي روشن مي‌شود كه يكي از رسالت‌هاي كتاب گرانسنگ الغدير، دعوت به تقريب و وحدت مسلمين است. از همين رو از علامه اميني بايد به عنوان مصلح نام برد. مصلحي كه در راه اصلاح بسياري از سختي‌ها و ناملايمات را تحمل كرد. آری آن بود نظر علامه امينی درباره مسئله مهم اجتماعی عصر ما، و اين است عكس العمل نيكوی آن در جهان اسلام .

تعریف ها و تمجیدهااز علامه بعد از انتشار الغدیر

با انتشار کتاب گران مایه «الغدیر» سیل نامه‎ها و ستایش ها به دانشمند فرزانه و علامه خبیر ارسال می‎شود..
نکته واحدی که در تمام ستایشها به چشم می‎خورد. پذیرش غدیر است به عنوان محور حرکت اسلامی و بنیان حکومت دینی و مذهبی اسلام.
هر دانشمندى که الغدیر را مطالعه کرده ولو بخشى از آن را در تعریف و تمجید آن و مولفش سطورى را به نگارش درآورده است. براى روشن شدن اهمیت این کتاب بزرگ که گویاى بزرگى آن عالم ربانى است, به چند نمونه بسنده مى کنیم:

* استاد عادل غضبان, از مصر مى گوید: (مولف الغدیر کتاب خویش را از بحث هایى آکنده است دامنه دار, پیرامون مسائل بسیارى از شریعت و تاریخ, بحث هایى که نظرگاه شیعه را روشن مى کند; نظرگاهى که بر اهل سنت واجب است آن را بشناسد, به شناختى درست.

* دکتر محمد غلاب, فیلسوف مصرى و استاد دانشگاه الازهر درباره کتاب الغدیر مى گوید: "الغدیر شما در وقتى مناسب به دستم رسید, زیرا من هم اکنون سرگرم تحقیق و تالیف در بخش هایى چند از مسائل اسلامى هستم. از این رو براى من بسیار اهمیت دارد که اصول اساسى و آراى درست شیعه اثناعشرى در برابرم روشن و مستند قرار داشته باشد. تا دیگر بار, در برابر این فرقه خلیل چونان فلان [دکتر طه حسین] و فلان [استاد احمد امین] و دیگر نویسندگان تازه کار شتاب زده دچار لغزش نشویم."

* شیخ محمد سعید دحدوح, روحانى نویسنده و امام جمعه حلب در این خصوص چنین مى گوید:
"لازم بود که این رویداد (تالیف الغدیر) روى دهد و ما را با حقایق آشنا سازد, تا از نو پایه هاى افکار و اعتقادات خود را بر مبناى آن استوار سازیم و از اصل ماجرا و ماوقع آگاه گردیم."

* استاد علإالدین خروفه, از علماى دانشگاه الازهر مصر مى گوید:
"من تشنگى سخت و عشقى فراوان داشتم که فقه شیعه و اصول مذهبشان را بدانم, تا این شش جلد از کتاب[ الغدیر] را خواندم, خواندن این کتاب در شناختن حقایق یاریم کرد."

* یک عالم سنّی دیگر می‏نویسد:
"بنده با مطالعه کتاب پراهمیت الغدیر که جناب عالی معرفی فرموده بودید دانستم که تا به امروز عمر خود را بر سر یک مشت مطالب خرافی و پوچ گذرانده‏ام و بی‏جهت شیعیان پاک و موحّد را مشرک و کافر دانسته‏ام..."

* استاد محمدرضا حکیمى نیز در این خصوص مى گوید:
"از روزى که نخستین جلد الغدیر از چاپ نخستین آن منتشر شده است تاکنون که حدود 25سال است به جز این که محققانى که از این کتاب اطلاع یافته اند, آن را جزو ماخذ موثق خویش قرار داده اند ده ها بحث و مقاله و شعر و تقدیرنامه درباره کتاب و مولف و ارجمندى کار او, در مجلات, کتاب ها, فهرست ها, روزنامه هاى کشورهاى اسلامى نوشته و منتشر شده است."

* آقاى سید محمدمهدى جعفرى, مترجم الغدیر مى گوید:
"هم چنان که چشمانم در میان سطور و کلمات این کتاب مى گردد, درک و هوشیاریم سر آن دارد در جهان بى کران از معرفت راه گم کند و سرگردان شود[ که] آیا به حقیقت کتابى است یا غدیرى؟ بلکه مى توان گفت دریایى است سرشار از مروارید و گوهرهایى که چشمان ظاهربین به خیرگى افتد, ... کتاب را مى بینم که از آیات قرآن راه مى جو ید, از حدیث استمداد مى کند و پس از این دو گوهر تابان, از نسیم هدایتى پیروى مى کند که خامه نسل هاى پى درپى راویان و شاعران و نویسندگانى را به حرکت درآورده است

* حضرت آیت الله حکیم درباره این کتاب می‏فرماید: "لایأتیه الباطل من بین یدیه" برخی دیگر هم گفته‏اند: «لاریب فیه هدی للمتقین».

* استاد یوسف اسعد دانشمند مسیحی می‏نویسد:
"به خدا سوگند! اگر برای شیعه در قرن چهاردهم هجری نمی‏بود جز امینی بزرگ و الغدیرش و مرحوم سید محسن امین و اعیان الشیعه‏اش و علامه کبیر شیخ آقابزرگ و الذریعه‏اش در نظر خردمندان، همین مردان دین برای خدمت به علم، اجتماع و هدایت افکار کافی بودند..."

دیگر آثار علامه امینی

از علامه امینی آثار بزرگ دیگری وجود دارد که عبارتند از:

1- شهداء الفضیله

اولین اثر علامه امینى, شهداى فضیلت بود. وى این اثر را در سى سالگى به رشته تحریر درآورد و در آن به زندگى نامه 130 شهید عالم شیعه در طول ده قرن یعنى از قرن4 تا 14 هجرى قمرى پرداخت. اصل کتاب به عربى است که به زبان فارسى نیز ترجمه شده است.
شاید تالیف این کتاب به لحاظ علاقه علامه امینى به شهادت و شهید بوده است و شاید مظلومیت عالمان شهید, وى را وادار به خلق این اثر کرده است. ایشان در مقدمه این کتاب مى گوید: "کتابى که در گردآورى مطالب و تالیفش رنج ها برده و در ترتیبش وقت هاى گران بها صرف کرده ام, تاریخ عالمان مشهور و بزرگ ما است که در راه حقایق اسلامى جان باخته و به افتخار شهادت نایل آمدند." این کتاب در سال 1355 هجرى قمرى در نجف اشرف و در سال 1393 هجرى قمرى در شهر مقدس قم به چاپ رسیده است.

2- ادب الزائر لمن یممّ الحائر

این کتاب در شرح آداب زیارت حضرت امام حسین(ع) است و براى اولین بار در سال 1362 هجرى قمرى در نجف اشرف به چاپ رسید.
علامه امینى در این کتاب به تبیین فلسفه زیارت خصوصا زیارت ابا عبدالله الحسین(ع) مى پردازد و به جنبه هاى پرورشى زیارت اهمیت بیش ترى مى دهد.

3-سیرتنا و سنتنا

پاسخ به پرسش های یکی ا زعلمای حلب

4-تحقیق وتصحیح کامل الزیارات

این کتاب از تالیفات ابن قولویه قمى از مشایخ قدیم شیعه است و یکى از معتبرترین متون زیارتى شیعه به شمار مى آید.
کتاب مذکور با تحقیق و تعلیق علامه امینى در سال 1356 هجرى قمرى در نجف اشرف به زیور طبع آراسته شد.

5-تفسیر فاتحه الکتاب
6-پیوست هایی در فقه و اصول بر مکاسب و رسائل شیخ انصاری
7- ریاض الانس

در ادبیات، تاریخ، تفسیر، حدیث، به عربی و فارسی

8- رجال آذربایجان

شرح حال 234 نفر از علما، ادبا وشعرای آذربایجان

9- ثمرات الاسفار

شرح سفرهای علمی به ایران، هند، سوریه، ترکیه و...

10- الایات النازله فی العتره الطاهره
11- المقاصد العلّیه فی المطالب السّنیه

در تحلیل وتفسیر برخی آیات قرآن (21)

غروب آفتاب

تلاش بی‌وقفه علامه امینی در دوران زندگیش باعث ضعف جسمانی ایشان شده که منجر به بیماری و زمینگیر شدنشان در دو سال آخر عمر ایشان شد. خستگی‌ها و تحمل رنج‌های علامه امینی در راه اعتلای دین اسلام و مذهب تشیع و تحصیل و تدریس معارف اهل‌بیت علیهم السلام در ظهر روز جمعه 12 تیر ماه 1349ه. ش (28 ربیع الثانی 1390ه .ق) به پایان رسید و صاحب الغدیر، آن پیر فرزانه و پر مایه، پس از 68 سال تلاش و كوشش، به دیدار یار شتافت تا از دست صاحب غدیر و از چشمه زلال كوثر بیاشامد و غبار خستگی را از تن بزداید. او رفت اما الغدیر وی چراغ خانه دل‌های با صفا و مشعل هدایت امت تا طلوع خورشید ولایت شد.
استاد جلال الدین همایی می‌گوید: «كثرت كار و زحمت بی‌شماری كه امینی در راه خدمت به مذهب كشید، كم كم قوای بدنی او را ضعیف ساخت تا منتهی به مرگ ایشان گردید.»
هنگام احتضار لب‌های علامه را با آب مخلوط به تربت مقدس كربلا مرطوب ساختند و فرزندشان ـ حاج شیخ رضا امینی ـ دعاهای عدیله، مناجات متوسلین و مناجات المعتصمین را می‌خواند و علامه هم با حزن و اندوه و در حالی كه اشك از چشمانشان سرازیر بود، دعاها را تكرار می‌كردند.(22)
آخرین سخنانی كه در لحظه‌‌های آخر زندگی بر لبان آن مرد بزرگ جاری شد، این بود:

"اللهم هذه سکرات الموت قد حلّت فاقبل الیّ بوجهک الکریم، و اعنّی علی نفسی بما تعین به الصالحین علی انفسهم ... "؛ «خداوندا! این سكرات مرگ است كه به سویم می‌آید. پس به سوی من نظری كن و مرا با آن چه صالحان را كمك می‌كنی، كمك نما.» (23)
پس از ختم این دعا، ندای خداوند را لبیک می‌گوید و روح شریفش به سوی خداوند عروج می‌نماید.
بامداد روز شنبه 13 تیر ماه، پیكر علامه از خیابان شاهپور تا سه راه بوذر جمهری و از آن جا تا مسجد ارك تشییع شد. مردم همانند كسی كه عزیزترین كس خود را از دست داده باشند، در تشییع پیكر امین خود شركت كردند به گونه‌ای كه: «میدان‌ها و خیابان‌ها پر بود از جمعیت؛ همه سیاهپوش و غرق در تجلیل علم.» (24)
پس از انتقال پیکر مطهر علامه امینی به عراق، در شهرهای بغداد، كاظمین، كربلا و نجف نیز پیكر علامه با شكوه فراوانی تشییع شد و پس از طواف دادن پیكر بر گرد آستان مقدس علوی، به وصیت خودشان، در حجره‌ای از كتابخانه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام ـ كه خود بنیان‌گذار آن بود ـ به خاك سپرده شد. پس از مراسم خاكسپاری، مردم تا مدت‌ها در شهرهای بزرگ ایران، عراق و دیگر كشورهای اسلامی، مجلس‌های ترحیم برگزار و از مقام علمی و معنوی آن بزرگمرد عرصه علم و تقوا تجلیل كردند.

هر چند پیكر خسته صاحب الغدیر از میان شیفتگان ایشان پنهان گشت، ولی الغدیر او مانند نگینی درخشان در عرصه دین و دانش باقی مانده است. به تعبیر استاد جلال الدین همایی: «علامه امینی در واقع نمرده، بلكه حیات جاودانی یافته است.» (25)
"امیر" مرگ چنین شهسوار عرصه علم
نه مرگ یک تن، بل مرگ یک جماعت بود
چنین مصیبت عظمی، نبود دانش را
اگر دریغ و اَسف بود، اگر مصیبت بود
ز فیض بحر ولایت غریق رحمت باد
که خود ز بحر ولایت، "غدیر" رحمت بود (26)

خاطراتی از علامه(ره) به نقل از حجت‌الاسلام دکتر هادي اميني فرزند علامه اميني

زندگاني پربركت علامه توام با عنايات و كرامت مختلفي بوده است. حجت‌الاسلام دکتر هادي اميني فرزند علامه اميني نقل كرده است: مادر بزرگم ( مادر علامه اميني) يک روز آمده بودند منزل ما در نجف. من مطالبي درباره زندگي علامه از ايشان پرسيدم. مادربزرگم به يکي از نکات عجيبي که اشاره کردند اين بود که مي گفت: من بعد از اينکه ايشان متولد شد تا دو سال تمام هيچ وقت بدون وضو به ايشان شير نمي دادم و هر وقت موقع شير دادن ايشان مي شد مثل اينکه به من القاء مي شد و من مي رفتم وضو مي گرفتم و بعد به ايشان شير مي دادم، به ياد ندارم بدون وضو به ايشان شير داده باشم و برکات زيادي در اين وضو گرفتن و شير دادن نصيبم شد.
همچنين نقل شده است كه: وقتي پدرم را دفن کرديم ، یکی از بزرگان آمد و به من تسليت گفت و فرمود: من در اين فکر بودم ببينم مولا اميرالمؤمنين عليه السلام چه مرحمتي در مقابل زحمات و خدمات مرحوم اميني مي نمايند. در عالم خواب ديدم: حوضي است و آقا اميرالمؤمنين عليه السلام بر لب آن ايستاده اند. افراد مي آيند و مولا از آن حوض، به آنها آب مي دهند. گفتند: اين حوض کوثر است. در اين حال آقاي اميني به نزديک حوض رسيد حضرت ظرف را گذاشتند، آستينها را بالا زده و دستان مبارکشان را پر از آب کردند و به علامه آب خورانيدند و خطاب به او فرمودند: بيض الله وجهک کما بيضت وجهي ( پروردگار رو سفيد کند تو را کما اينکه مرا رو سفيد کرد)

علامه نسبت به حضرات معصومين عليه السلام بسيار ادب داشت. وقتي وارد حرم مطهر حضرت امير عليه السلام مي شد از پايين به بالاي سر نمي رفت. روبروي حضرت مي ايستاد و گريه شديدي مي نمود. خود ايشان به من فرمودند: « از آن وقتي که در نجف هستم از سمت بالاي سر حرم نرفته ام.»
همچنين از مرحوم حجت‌الاسلام دکتر اميني همچنين نقل شده است: پس از گذشت چهار سال از فوت مرحوم پدر بزرگوارم علامه اميني يعني سال 1394 هجري قمري، شب جمعه اي قبل از اذان فجر ايشان را در خواب ديدم. او را شاداب و خرسند يافتم. جلو رفته و پس از سلام و دست بوسي عرض کردم: پدر جان! در آنجا چه عملی باعث سعادت و نجات شما گرديد؟ گفتند: چه مي گويي؟ مجددا" عرض کردم: آقا جان! در آنجا که اقامت داريد، کدام عمل موجب نجات شما شد؟ کتاب الغدير ... يا ساير تأليفات .... يا تأسيس و بنياد کتابخانه اميرالمؤمنين عليه السلام؟ پاسخ دادند: نمي دانم چه مي گويي. قدري واضح تر و روشن تر بگو! گفتم: آقا جان! شما اکنون از ميان ما رخت بر بسته ايد و به جهان ديگر منتقل شده ايد. در آنجا که هستيد کدامين عمل باعث نجات شما گرديد از ميان صدها خدمت و کارهاي بزرگ علمي و ديني و مذهبي؟ مرحوم علامه اميني درنگ و تأملي نمودند. سپس فرمودند: فقط زيارت ابي عبدالله الحسين عليه السلام.(27)

خاطره ای از (حسان) شاعر اهل بیت در مورد علامه

به خاطر دارم که در مجلسى، علامه امینی بالای منبر با شور و هیجان، با بهره وری از احادیث عترت و آیات قرآن، مشغول صحبت بود. جمعیت شنوندگان در خانه و کوچه و خیابان به حدی بود که رفت و آمد وسایط نقلیه، متوقف گردیده بود.
تمام افکار، مجذوب جاذبه ی گفتار شیوای او (در ولایت مطلقه ی ائمه ی اطهار (ع) و مظلومیت آنان در میان منافقین و کفار) شده بود که ناگهان یک نفر، صفوف حاضران را شکافت و با عجله، خود را به کنار منبر رساند و به علامه خبر داد که استاد بزرگ و ادیب دانشمندی از دانشگاه «الازهر» مصر، که بر اثر خواندن کتاب «الغدیر» به قبول مذهب تشیع افتخار یافته است، برای عرض ادب و تشکر از این لطف الهى، به زیارت حضرت رضا (ع) مشرف شده و در آنجا اشعار بسیار زیبائی به زبان عربی سروده است. اینک می خواهد شما را نیز زیارت نماید.
علامه امینی کلام خود را قطع کرد و فرمود:«به ایشان بگوئید بیاید و اشعار خود را در پشت بلندگو قرائت کند.»
من که قادر نیستم صحنه ی برخورد و ملاقات دو عاشق بی قرار و دو استاد بزرگوار را بالای منبر تشریح کنم و یا اشک هایی را که از شوق ریخته شد در این چند سطر مجسم سازم.

علامه امینی بالای منبر به جای خود نشستند و آن استاد مصرى، دو پله پایین تر ایستاد و اشعار عربی بسیار بلیغ و زیبای خود را در مدح حضرت رضا (ع) قرائت کرد.
علامه امینی بلافاصله رو به من کرد و فرمود: «حسان، تو هم اشعارت را در مدح حضرت رضا (ع) بخوان.»
من که قبلا قرار نبود در مقابل آن جمعیت انبوه، که دامنه اش تا خیابان های اطراف کشیده شده بود، شعری بخوانم و هرگز انتظار این دستور بی مقدمه را نداشتم، مضطربانه عرض کردم:«حضرت آقای امینى، قربانت گردم، شما که می دانید من اشعارم را همیشه از روی کتاب و یا دفترچه و یادداشت می خوانم، حالا هم که من همراهم شعری برای خواندن ندارم!»
ولی ایشان، بدون توجّه به عرایض من، باز پشت بلندگو تکرار فرمودند:«حسان! به عنوان پذیرایی از میهمان عزیز، تو هم باید شعری در مدح حضرت رضا (ع) بخوانى!»
در حال درماندگى، ناگهان متوجه شدم اشعار نیمه تمامی را که شب گذشته در مدح حضرت رضا (ع) سروده بودم در جیب دارم؛ لذا با عجله عرض کردم: «حضرت آقای امینى، یک شعر نیمه تمام را که دیشب سروده ام در جیب خود یافتم و با اجازه ی شما همان را می خوانم:
حاجتم بود حج بیت اللّه

قسمتم شد حریم قبله ی طوس...»
وقتی شعرم را که بیش از بیست بیت بود خواندم، استاد مصری با تعجب مرا در آغوش کشید و بوسید و گفت: «چگونه توانستی اشعار عربی مرا در این چند لحظه با همان قافیه ی سین به شعر فارسی برگردانى؟!»
تازه متوجه شدم که این یک اعجاز از حضرت رضا (ع) است. شعری که من شب قبل در مدح آن حضرت سروده بودم، با شعری که آن استاد مصری در مشهد مقدس گفته بود به طوری در قافیه و معنی هماهنگ و یکسان بودند که آن استاد مصری خیال کرده بود من در همان مجلس، اشعار عربی او را به شعر فارسی برگردانده ام. و ضمنا یک کرامت از علامه امینی است که با آن اصرار به من تأکید می فرمودند باید شعر را بخوانی و من از دید معنویِ آن عاشق دلخسته و پیروِ وارسته ی علی (ع) غافل بودم.(28)

پی‌نوشت‌ها:
1- ترجمه الغدیر، محمدتقی واحدی و دیگران، ج 1، ص 154/ علمای بزرگ شیعه، ص 410.
2- شهیدان راه فضیلت، ص 7.
3- مقدمه الغدیر، ج 1، ص 58، چاپ 1368.
4- کتاب فاطمه زهرا، دکتر محمد امینی نجفی، مقدمه، ص 20.
5- علمای بزرگ شیعه، ص 410.
6- ربع قرن مع العلامه، حسین شاكری، ص 299.
7- گلشن ابرار، جمعی از پژوهشگران، ج 2، ص 727.
8- مقدمه الغدیر، ج 1، ص 64 - 68، چاپ 1368.
9- مقدمه الغدیر، ج 1، صص 77 – 78، چاپ 1368 .
10-منبع :سایت حوزه
11-منبع :طرقبه آنلاین
12- یادنامه علامه امینی، ص ۵
13- به نقل از نشریه سالیانه کتابخانه امیرالمومنین شماره ۱، سال ۱۳۷۳، صفحه ۲۸

14- داستان از معجزات و کرامات امام علی(ع)، عباس عزیزی، قم، سلسله، 1378، صص 342 ـ 344. منبع :سایت حوزه –تهیه و تنظیم: سهیلا بهشتی
15- سایت موعود
16- داستان از معجزات و کرامات امام علی(ع)، عباس عزیزی، قم، سلسله، 1378، ص 252. منبع :سایت حوزه - تهیه و تنظیم: سهیلا بهشتی
17- علی شیرین، الغدیر و علامه امینی از منظر صاحب نظران حوزان و دانشگاه، راه مردم، 12/4/1385.
18- همان. منبع :سایت حوزه
19- دانشنامه آزاد اینترنتی ویکی پدیا
20- منبع : سایت تورجان
21- مرزبانان حماسه جاوید
22- مقدمه الغدیر، ج 1، ص 122، چاپ 1368.
23- مقدمه الغدیر، ج 1، ص 122، چاپ 1368.
24- حماسه غدیر، محمدرضا حکیمی، ص 347.
25- حماسه غدیر، ص 551.
26- بخشی از قصیده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی که در رثای علامه امینی سروده است.
27- منبع :روزنامه سیاست روز
28-به نقل از پایگاه حوزه