در روایتی دیدم؛ حضرت علی(علیه السلام) به هنگام جان دادن هر انسانی چه مؤمن و چه کافر بر بالین فرد محتضر حاضر می‌شوند و آن فرد در آن لحظه به حقانیت امیرالمؤمنین(علیه السلام) پی می‌برد.سند این روایت و احیاناً صحیح یا ناصحیح بودن آن‌را بررسی میکینم.

حاضر شدن پیامبر اسلام(صلی الله علیه واله) و امامان معصوم(علیهم السلام) از جمله حضرت علی(علیه السلام)، هنگام مرگ، نزد تمامی انسان‌ها حتی کسانی که بر دین‌های دیگر می‌باشند از اموری است که اخبار مستفیضه بر آن دلالت دارد. 1 البته در نحوه و چگونگی این حضور سخنانی بیان شده است که آن هم با دلیل‌های عقلی و نقلی جواب داده شده است. 2
فضیل بن یسار از امام پنجم و امام ششم(علیه السلام) نقل می‌کند که آن دو بزرگوار فرمودند: «روح انسان‌ها جسدشان را ترک نمی‌کند تا این‌که حضرت محمد، امام علی، امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) را ببیند و چشمش روشن شود. 3
در خصوص حضور امام علی(علیه السلام) نزد تمام انسان‌ها -چه مؤمن و چه غیر مؤمن- نیز روایات خاصه‌ای وارد شده است. یکی از آن روایات، حدیثی است از اصبغ بن نباته(یکی از اصحاب حضرت علی) 4 که به طور خلاصه نقل می‌شود.
اصبغ بن نباته می‌گوید: حارث همدانى -از اصحاب امام علی(علیه السلام) و فقهای بی نظیر زمان خود 5 که مریض بود و به سختی راه می‌رفت، با گروهى از شیعیان که من هم با آنان بودم نزد امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)آمد، آن‌حضرت فرمود: «ای حارث، تو را چگونه می‌بینم؟

پی نوشت:
1 ر.ک: مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 6، ص 173 - 201، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
2 همان، ص 200 – 202.
3 بحار الأنوار، ج ‏6، ص 191.
4 ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، ج 1، ص 347، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1415ق.
5 برقی، احمد بن محمد بن خالد، الطبقات‌(رجال البرقی)، ص 4، انتشارات دانشگاه تهران، 1383ق؛ و ر.ک: امین عاملی‏، سید محسن، اعیان الشیعة، ج 4، ص 365 – 370، دار التعارف للمطبوعات‏، بیروت، 1406ق.