هدف اساسى و اصلى ازدواج

فایل پیوست 37

ازدواج براى انسان يك نياز طبيعى است و فوائد مهمى را در بردارد كه اهم آن‌ها عبارت است از:
1-نجات از سرگردانى و بى‏پناهى و تشكيل خانواده

دختر و پسرى كه ازدواج نكرده‏اند به‌ منزله كبوترانى بى‏آشيانه هستند، كه به‌وسيله‏ ازدواج خانه و آشيانه و پناهگاه مى‏يابند. شريك در زندگى و مونس و محرم راز و غمخوار و مدافع و كمك به‌دست مى‏آورند.
2- توليد و تكثير نسل

به‌وسيله ازدواج انسان فرزند پيدا مي‌كند. وجود فرزند ثمره ازدواج و باعث تحكيم بنياد خانواده و آرامش و دلگرمى ‏زن و شوهر مي‌باشد. و به‌همين جهت در قرآن و احاديث نسبت ‏به ازدواج تاكيدات‏ فراوانى به عمل آمده است. از باب نمونه؛ خدا در قرآن مى‏فرمايد: و از آيات‏ خدا اين است كه براى شما همسرانى را آفريد تا با آن‌ها انس بگيريد. رسول‏ خدا فرمود: در اسلام بنائى بر پا نشده كه بهتر از تزويج ‏باشد.

مطالب مذكور آثار و منافع دنيوى ازدواج بود، كه‏ حيوانات نيز برخى از آن‌ها را دارند. اين قبيل امور را نمى‏توان هدف اصلى ‏ازدواج انسان به اعتبار اين‌که انسان است، محسوب داشت. انسان در اين‏ جهان نيامده تا مدتى بخورد و بياشامد و بخوابد و شهوترانى و لذت‌جوئى‏كند آن‌گاه بميرد و نابود شود. مقام انسان عالى‏تر از اين‌هاست. انسان آمده تا با علم و عمل و اخلاق نيك نفس خويش را پرورش دهد و در راه كمال و صراط مستقيم انسانيت‏ سير و صعود كند تا به مقام خوب پروردگار جهان‏ نائل گردد. انسان موجودى است عالى كه با تهذيب و تزكيه نفس و اجتناب ‏از بدي‌ها و پرورش فضائل و مكارم اخلاق و انجام كارهاى نيك، مى‏تواند به مقام شامخى نائل گردد كه فرشتگان بدان مقام راه ندارند. انسان ‏موجودى است جاودانه و در اين جهان آمده تا با راهنمائي‌هاى پيامبران و به‌كار بستن قوانين و برنامه‏هاى دين، سعادت دنيا و آخرت خويش را تامين ‏كند و در جهان آخرت، در جوار حق، در خوشى و آسايش تا ابد زندگى‏ نمايد.

بنابراين هدف اصلى ازدواج انسان را در اين برنامه بايد جستجوكرد. هدف ازدواج يك انسان ديندار بايد اين باشد كه با تعاون و همكارى‏ همسرش بتواند نفس خويش را از گناهان و بدي‌ها و اخلاق زشت تهذيب‏ نمايد و با عمل صالح و اخلاق نيك پرورش دهد تا به مقام شامخ انسانيت ‏و تقرب به خدا نائل گردد. و همسر شايسته و خوب و موافق براى رسيدن ‏به چنين هدف مهمى ضرورت دارد.
دو انسان مؤمن كه با ازدواج تشكيل خانواده مي‌دهند، از انس و محبت و آرامش و كاميابي‌هاى مشروع جنسى برخوردار مي‌شوند، و در نتيجه از انحراف و تمتعات غير مشروع و راه يافتن به مراكز فساد و اعتيادهاى خطرناك و ولگردي‌ها و شب‌نشيني‌هاى خانمانسوز محفوظ و در امان خواهند بود. و به همين جهت پيامبر اكرم و ائمه اطهار عليهم السلام ‏نسبت‏ به ازدواج بسيار تاكيد نموده‏اند. رسول خدا فرمود: هر كس كه ازدواج كند نصف دينش را حفظ نموده است.
وجود همسر ديندار و موافق (چه زن چه مرد) در امكان انجام‏ وظيفه و عمل به واجبات و مستحبات و ترك محرمات و مكروهات، و تخلق به اخلاق نيك و اجتناب از اخلاق زشت، نقش بسيار مهمى را ايفا مي‌كند. اگر زن و شوهر هر دو ديندار و در طريق پرورش و تزكيه نفس‏ باشند، در پيمودن اين راه دشوار نه تنها مانع نخواهند بود بلكه تعاون و تشويق خواهند داشت. مگر يك نفر مجاهد فى سبيل الله بدون تاييد و توافق همسرش مى‏تواند در ميدان جهاد خوب بجنگد و حماسه آفرينى كند؟
مگر انسان، بدون توافق همسرش مى‏تواند در كسب و كار و تحصيل اموال‏ همه جهات شرعى و اخلاقى را رعايت كند، حقوق واجب مالى را بپردازد، از اسراف و تبذير اجتناب نمايد، و مازاد مخارج ضرورى خويش را در امور خيريه انفاق كند؟

همسر ديندار و مؤمن همسرش را به‌خوبى و صلاح دعوت مي‌كند و همسر لاابالى و بد اخلاق همسرش را به فساد و بد اخلاقى مي‌كشد و از هدف مقدس انسانيت دور مي‌گرداند. و به‌ همين جهت‏ به مرد و زن سفارش‏ شده كه هنگام ازدواج موضوع ايمان و ديندارى و اخلاق را شرط اساسى ‏محسوب بدارند. شخصى خدمت رسول خدا عرض كرد:
همسرى دارم كه هنگام ورود به خانه به استقبالم مى‏آيد و به‌ هنگام خروج ‏بدرقه‏ام مي‌كند. هنگامى كه مرا اندوهناك يافت در تسليت من مي‌گويد: اگر درباره رزق و روزى مى‏انديشى غصه نخور كه خدا ضامن روزى است. و اگر در امور آخرت مى‏انديشى خدا انديشه و اهتمام تو را زياده گرداند. پس ‏رسول خدا فرمود: خداى را در اين جهان عمال و كارگزارانى است و اين‏ زن از عمال خدا مي‌باشد. چنين همسرى نصف اجر يك شهيد را خواهد داشت.
اميرالمؤمنين عليه السلام نيز چنين هدف بزرگى را در نظر داشته ‏كه درباره حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود: بهترين كمك است در راه ‏اطاعت‏ خدا. در تاريخ چنين آمده كه رسول خدا روز بعد از عروسى حضرت على و حضرت زهرا براى تبريك و احوالپرسى، به منزل آن‌ها تشريف فرما شد. از حضرت على عليه السلام پرسيد: همسرت ‏را چگونه يافتى؟ گفت: زهرا را بهترين كمك براى اطاعت‏ خدا يافتم.
آن‌گاه از حضرت زهرا پرسيد: شوهرت را چگونه يافتى؟ گفت: بهترين شوهر است.
اميرالمؤمنين عليه السلام در اين جمله كوتاه هم بانوى شايسته و نمونه اسلام را معرفى نمود، هم هدف اساسى و اصلى ازدواج را بيان كرد.

نویسنده : آيت‌الله ابراهيم اميني