موضوع: فصل سوّم: توجيه و دليل‏تراشى‏

توجيه ديگر در جنگ تبوك‏

در جريان جنگ تبوك يكى از منافقين بنام «جدّبن قيس» به پيامبر صلى الله عليه و آله عرض كرد: اجازه بده من در جنگ شركت نكنم، زيرا علاقه‏ى شديدى به زنان دارم. و اگر چشمم به دختران رومى بيفتد ممكن است دل از دست بدهم و فريفته‏ى آنها گردم و همين كار مرا از وظيفه شرعى جهاد باز دارد.

در ردّ اين توجيه خنده‏آور او، آيه‏اى نازل گرديد:
«و مِنهم من يَقول ائْذَنْ لى و لا تَفتِنّى الا فِى الفِتنَة سَقَطوا و انّ جهنّم لُمحيطَة بِالكافِرين» «1»
«بعضى از آنها (منافقين) مى‏گويند اجازه (عدم شركت در جهاد) به من بده و مرا گرفتار گناه (فريفتگى به دختران رومى) مساز، اينها اكنون به فتنه و گناه سقوط كرده‏اند و جهنم كافران را احاطه كرده است.»

اين دغل‏بازان كه به بهانه آلوده نشدن به گناه از مسئوليت جنگ فرار مى‏كنند، هم اكنون در قلب گناه افتاده‏اند. زيرا با شبهه‏ى شرعى فرمان صريح خداوند را زير پا مى‏گذارند، آيا با شبهه‏تراشى و توجيه و بهانه‏سازى مى‏توان از فرمان آشكار و قاطع خدا دست برداشت؟
__________________________________________________
(1). توبه/ 49

توجيه در آستانه صلح حُديبيّه‏

در سال ششم هجرت در ماه ذيقعده، رسول خدا صلى الله عليه و آله همراه حدود هزار و چهارصد نفر مسلمان از مدينه به سوى مكه براى انجام عمره حركت نمودند، از آنجا كه اين حركت ضمناً يك مانور نظامى براى ترساندن مشركان به حساب مى‏آمد، پيامبر صلى الله عليه و آله مسلمين را براى شركت در اين حركت دعوت و تشويق نمود و فرمان حركت داد.

مسلمين همراه پيامبر صلى الله عليه و آله به سوى مكه رهسپار شدند ولى وقتى به «عسفان» نزديك مكه رسيدند، مشركان از ورود آنان به مكه جلوگيرى نمودند. پيامبر وارد «حديبيه»- روستايى در 20 كيلومترى مكه- شد، و در همانجا «صلح حديبيه» بين پيامبر صلى الله عليه و آله و نمايندگان قريش برقرار گرديد كه زمينه‏ساز امتيازات مهمى براى اسلام در آينده نزديك گرديد. سپس پيامبر صلى الله عليه و آله و همراهان بى آنكه وارد مكه شوند، به سوى مدينه بازگشتند.

با اينكه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمان داده بود كه مسلمين در اين حركت شركت نمايند بعضى از افراد ضعيف و سست ايمان، از شركت در اين حركت سرباز زدند و عدم شركت خود را چنين تحليل مى‏كردند: چگونه ممكن است مسلمانان در اين سفر جان سالمى بدربرند، با اينكه مشركان حالت تهاجمى دارند، و دنبال فرصت مى‏باشند؟! «1»

ولى هنگامى كه مسلمين رفتند و با قرار داد صلح حديبيه بازگشتند همين متخلفين خواستند با عذرتراشى و بهانه‏جويى به نحوى گناه تخلف خود را رفو كنند. آنها تصميم گرفتند كه به حضور پيامبر صلى الله عليه و آله بيايند و نگهدارى از زن و بچه و اموال را براى توجيه تخلف خود دليل قرار دهند، ولى قبل از اين كار، توجيه آنها شديداً رد شد. چنانكه مى‏خوانيم:

«سَيَقولُ لَك الُمخلّفونَ مِن الأعرابِ شَغَلتْنا أموالنا و أهلونا فَاستَغفِر لَنا يَقولون بِألسِنتِهم ما لَيس فِى قُلوبهم» «2»
«بزودى اعراب متخلف (توجيه‏گرى كرده) مى‏گويند: حفظ اموال و خانواده، ما را به خود سرگرم كرد، براى ما استغفار كن، آنها بر زبان خود چيزى مى‏گويند كه در دل ندارند.»

يعنى آنها دروغ مى‏گويند، و توجيه حفظ اموال و زن و بچه در برابر جهاد يك توجيه نادرست است.
به اين ترتيب قبل از آنكه آنها، عذرتراشى خود را آشكار كنند، آيه‏ى فوق و آيات بعد از آن نازل شد، و پيامبر صلى الله عليه و آله را به موضع‏گيرى شديد در برابر آنها فرمان داد.
__________________________________________________
(1). تاريخ طبرى، ج 2، سيره ابن‏هشام، ج 2، نمونه، ج 22 ص 10- 17
(2). فتح/ 11

توجيه در جنگ جمل و صفين‏

در جريان جنگ جمل بعضى به بهانه اينكه اين جنگ يك نوع برادركشى و مسلمان‏كشى است، دست از دفاع كشيدند و بعضى از مقدس‏نماها، صريحاً امام بر حق، حضرت على عليه السلام را از اينكه با آشوبگران جنگ جمل مى‏جنگد، مورد انتقاد قرار دادند. امام على عليه السلام آشكارا، سپاه جمل را لعنت كرد، يكى از مقدس مآب‏ها به او گفت:
مؤمنين آنها را از لعن خود استثنا كن. حضرت على عليه السلام قاطعانه به او فرمود:
«وَيْلك ما كان فِيهم مُؤمن». «واى بر تو، در ميان آنها مؤمنى نيست.» «1»

در جريان جنگ صفين بعضى با توجيه مسلمان‏كشى جايز نيست، از يارى على عليه السلام دست كشيدند. على عليه السلام در برابر اين گونه افراد مى‏فرمود:
سپاه معاويه مسلمان نيستند، بلكه تظاهر به اسلام مى‏كنند، و كفر خود را پنهان مى‏دارند، تا وقتى داراى يار و ياور شدند كفرشان را آشكار نمايند.

در حالى كه بهانه‏جويان و مقدس‏مآب‏هاى كوردل همچنان در شك و ترديد باقى بودند، حتى سال‏ها بعد ايراد تراشى مى‏كردند كه مسلمان كشى جايز نيست.

امام باقر عليه السلام در برابر اين گونه افراد مى‏فرمود:
«لو ان عَليّاً قتل مؤمناً واحداً لكان شرّاً عندى من حمارى هذا» «2»
«اگر على عليه السلام يك نفر مؤمن (ظاهرى) را بقتل برساند آن مؤمن در نزد من از اين الاغ (اشاره به الاغ خود كرد) پليدتر است.»

اين‏ها نمونه‏هايى از توجيه‏ها و بهانه‏هاى نظامى بود كه بعضى با مطرح كردن آنها، هم خود دست از يارى حق مى‏كشند و هم ديگران را اغوا مى‏نمايند.
__________________________________________________
(1). بحار، ج 32 ص 326
(2). بحار، ج 32 ص 327

يك توجيه وحشتناك‏

در سال 1945 ميلادى دو شهر ژاپن مورد حمله‏ى اتمى جنايتكاران آمريكا قرار گرفت. به فرمان «ترومن» رئيس جمهور اسبق آمريكا نخستين بمب اتمى به شهر هيروشيما انداخته شد كه 150 هزار نفر را كشت و بعد از سه روز، دومين بمب اتمى به شهر ناكازاكى افكنده شد. آن شهر و مردمش نيز در كام آتش هلاكت قرار گرفتند.

ترومن اين حادثه‏ى بسيار تلخ را چنين توجيه كرد:
من اين فرمان تاريخى را براى نجات صدها هزار سرباز و ملوان و خلبان آمريكايى صادر كردم ... «2»
آرى ترومن با اين سفسطه خواست وجدان خود و مردم جهان را فريب دهد، ولى طولى نكشيد كه آزاديخواهان جهان بپا خاستند و او را محكوم كردند و اين لكه‏ى ننگين بر دامن او تا ابد ماند.

و براستى اگر راه توجيه باز باشد، تا آنجا دامنه دارد كه وحشتناك‏ترين جنايت با دو جمله‏ى فريبا، توجيه مى‏گردد!!
__________________________________________________
(1). تاريخ حوادث بزرگ، ص 293