موضوع: خودش هم نمیفهمد كه عوض شده است ...

کم‌کم می‌بینی حتّی قیافه‌ات‌ هم عوض شده است!
بدون اینکه خودت بفهمی، همه چيزت عوض مي‌شود!
چرا؟ چون نرفتي شعور ديني پيدا كني. بايد هجرت مي‌كردي،
باید هجرتت را تكميل مي‌كردي؛
امّا چون این کار را نكردي، تو را فریب دادند و بر تو مسلّط شدند. مصيبت اينجا است!
تو بايد محيط آلوده را دُرُست كني، نه اينكه در محيط پاک هم آلوده شوي!

در يك روايت از امام صادق(صل الله علیه و اله و سلم) اینطور آمده است:


«قَالَ لَهُ رَجُلٌ جُعِلْتُ فِدَاكَ رَجُلٌ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ لَزِمَ بَيْتَهُ وَ لَمْ يَتَعَرَّفْ إِلَى أَحَدٍ مِنْ إِخْوَانِهِ»؛
شخصي به حضرت عرض كرد آقا، شخصي هست كه مبدأ و معاد و حتّي امامت را هم بهطور حق قبول دارد، امّا گوشة خانه‌اش نشسته و هيچ ارتباطي با برادران دینیاش برقرار نمي‌كند؛
«فَقَالَ كَيْفَ يَتَفَقَّهُ هَذَا فِي دِينِهِ»


حضرت فرمودند پس اين شخص فهم ديني‌اش را از كجا مي‌آورد؟!


معلوم میشود صِرفِ اينكه دسترسي به بخشی از معارف پيدا كردي و اتّصالي به حق پيدا شد، اين كافي نيست؛ بلکه اين شناخت بايد به صورت مُدام و نوبهنو جايگزين شود.
«تفقّه» که حضرت فرمودند، جنبة فهمي دارد و مرادشان شعور دینی است.
بايد شعور پيدا كرد. دشمنان از بي‌شعوري و بي‌خبريِ ما سوءاستفاده مي‌كنند و ما را فریب میدهند و بر ما مسلّط مي‌شوند.
بايد برويم معارف اسلامي را بياموزيم كه موازين اسلامی دستمان بيايد، تا حق را از باطل تشخيص دهيم.


روايت ديگری را «بشير دَهَّان» که روغنفروش بوده نقل مي‌كند.


میگوید امام صادق(صل الله علیه و اله و سلم) فرمودند:
«لَا خَيْرَ فِيمَنْ لَا يَتَفَقَّهُ مِنْ أَصْحَابِنَا»؛
یعنی در آن كسي از اطرافيان ما كه شعور ديني‌اش را بالا نبرد، خيری نيست.


«يَا بَشِيرُ إِنَّ الرَّجُلَ مِنْكُمْ إِذَا لَمْ يَسْتَغْنِ بِفِقْهِهِ احْتَاجَ إِلَيْهِمْ فَإِذَا احْتَاجَ إِلَيْهِمْ أَدْخَلُوهُ فِي بَابِ ضَلَالَتِهِمْ وَ هُوَ لَا يَعْلَمُ»
ای بشیر، اگر شخصي از شما كه راه را پيدا كرده‌اید و وارد مسیر حق شده‌اید، نرود شعور ديني‌اش را بالا ببرد، بالاخره محتاج بيگانهها و غیرخودیها خواهد شد.

وقتي هم كه انسان محتاج بیگانگان شد، او را در همان مسیر گمراهي وارد مي‌كنند،
امّا نه دفعتاً؛ بلکه «وَ هُوَ لَا يَعْلَمُ»؛
یعنی «ناخودآگاه» مُست فرنگ مي‌شوی! کم‌کم می‌بینی حتّی قیافه‌ات‌ هم عوض شده است!
بدون اینکه خودت بفهمی، همه چيزت عوض مي‌شود!
چرا؟ چون نرفتي شعور ديني پيدا كني. بايد هجرت مي‌كردي،
باید هجرتت را تكميل مي‌كردي؛
امّا چون این کار را نكردي، تو را فریب دادند و بر تو مسلّط شدند. مصيبت اينجا است!
تو بايد محيط آلوده را دُرُست كني، نه اينكه در محيط پاک هم آلوده شوي!


بنابر این، كسي بايد براي ترويج معارف اسلامي برود كه خودش كامل باشد، تا بتواند محيط آنجا را عوض كند؛
نه تويي كه در محيط خودت هم به راحتی عوض مي‌شوي!
اسلام دين عقل و منطق است. آیا عقل اين را نمي‌گويد؟
اگر هجرت کبری نکنی، اگر شعور دینیات را نوبهنو تکمیل نکنی، بالاخره محتاج بیگانه خواهی شد؛
محتاج كه شدي، دست به سوي آنها دراز مي‌كنی.
لذا بايد مستغني شوي! در تمام شاخه‌ها باید بي‌نياز شوي، وگرنه ناخودآگاه به سوی آنها كشيده مي‌شوي و خودت هم نمي‌فهمي.
آخر روايت فرمود «وَ هُوَ لَا يَعْلَمُ»؛ یعنی خودش هم نمي‌فهمد كه عوض شده است؛ چون اين تغییر تدريجي است.

-----------------------------------------------------
سلوک عاشورایی/ منزل سوم/ هجرت و مجاهدت
مباحث مرحوم حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی (ره)
جلسه 2105؛ پنج شنبه، هفتم اسفند 1382، پنجم محرم 1425