موضوع: ترفندهای پرسش و پاسخ خواستگاری

در یک نگاه خوشبینانه، جلسه خواستگاری جایی است که دختر و پسر پس از شناخت اولیه خانواده‌ها از یکدیگر، با هم روبرو می‌شوند و می‌توانند راحت و بدون رودربایستی خواسته‌ها و انتظارات خود را از یکدیگر مطرح کنند. این نگاه خوش‌بینانه تا هنگامی که زیر یک سقف زندگی نکنند می‌تواند دوام داشته باشد؛ اما گاهی اوقات رفتار انسان‌ها مطابق پیش‌بینی و حدس و گمان ما شکل نمی‌گیرد و بالاخره پرده‌ها کنار می‌رود. به همین دلیل شاید بد نباشد نگاه خوش‌بینانه را کنار بگذاریم و هنگام خواستگاری چشمان‌مان را به خوبی باز کنیم. چشم بستن به روی معایب و کاستی‌های همسر باشد برای بعد از ازدواج!

۱- نیازی به خوش بینی نیست!
نمی‌گویم از همان ابتدا عینک بدبینی به چشم بگذارید، اما هنگام جلسات صحبت دو نفره سعی کنید حتی‌المقدور پرسش‌ها و پاسخ‌ها را به بهترین شکل ممکن تعبیر نکنید. خطای ارتباطی بزرگی که برای خیلی‌ها پیش می‌آید این است که بدون شناخت کافی از طرف مقابل هنگامی که شبهه‌ای برایشان پیش می‌آید، در ذهن خودشان و از طرف خودشان شخصا به شبهه پاسخ می‌دهند و در نتیجه برخی سرنخ‌ها که ممکن است آنها را به شناخت تازه‌ای برساند از دست می‌دهند. مثلا اگر هنگام پرسش از سابقه تحصیلی فرد مقابل‌تان به نظرتان رسید تحصیلش بیش از حد طول کشیده یا چند سالی در میان گفته‌هایش مجهول مانده که به چه کاری مشغول بوده، خیلی مودبانه و بدون تعارف سوال‌تان را بپرسید، نه اینکه پیش خودتان جواب بدهید: «شاید مشکلی داشته یا من در محاسبه سنوات تحصیلش اشتباهی کردم!» گاهی انسان نشانه‌هایی می‌بیند و با خوش‌بینی نادیده می‌گیرد. مثلا در یک جلسه خواستگاری که حضور داشتم، دیدم آقای داماد با لحنی نامناسب کلام پدرش را در جمع قطع کرد و خواست صحبت خودش را به کرسی بنشاند. آن زمان من و اطرافیان خیال کردیم واقعا پدرش حرف نابجایی زده بود و گرچه برایمان عجیب بود که پسری در جمع این‌طور با پدرش صحبت کند؛ اما آن را با خوش‌بینی نادیده گرفتیم و گفتیم لابد برای هرکسی پیش می‌آید! بعدا کاشف به عمل آمد که داماد حد و حدود احترام با والدینش را نگاه نمی‌دارد و خود آنها هم معترف و شاکی هستند. کسی که احترام پدر و مادر خود را ندارد، چگونه حرمت همسرش را نگه می‌دارد؟ نتیجه شد ازدواجی که سرگرفت و بعد از دو سال به طلاق منتهی شد!

۲- نپرسید:
این مورد جزء روش‌ها و ترفندهای خواستگاری است. البته به خویشتن‌داری و زیرکی فراوانی نیاز دارد اما یکی از راه‌های مطمئن شناخت فرد مقابل، شناخت وی از طریق دغدغه‌ها و سوالاتی است که مطرح می‌کند. می‌توانید به بهانه احترام، حق تقدم با خانم‌ها یا بزرگتری و کوچکتری بیشتر فرصت را در اختیار وی قرار بدهید تا تمام دغدغه‌هایش را تخلیه کند. برای موفقیت بیشتر سعی کنید مستمع خوبی باشید و با وی همراهی کنید. پس از حدود نیم ساعت می‌توانید شناخت نسبتا مختصر و تا حد زیادی قابل اطمینان از فرد مقابل به دست آورده باشید. حالا وقتش است که خطوط مبهم را با سوالات خود تکمیل کنید. در یکی از جلسات خواستگاری خودم این ترفند را بکار بردم. دختر خانوم انگار که از فرصت مضاعف شده‌اش برای صحبت به شوق آمده باشد، ناخودآگاه ریز و درشت علایق و خواسته‌هایش را با پرسش‌های مکرر رو کرد. هر دو سه سوال یک بار هم می‌پرسید: «شما سوالی ندارید؟» و احتمالا جواب منفی مرا تعبیر به این می‌کرد که کاملا موافق این ازدواج هستم. نپرسیدن تجربه موفقی برایم بود و توانستم به شناخت نسبتا خوبی از فرد مقابلم دست پیدا کنم. هرچند آن ازدواج به دلایل دیگری سرنگرفت.

۳- سوالات معکوس:
حتی اگر فرد مقابل از قبل تصمیمش را گرفته باشد که به این ازدواج تن ندهد، به ندرت حاضر است این اختلاف نظر، علنی در جلسه خواستگاری مطرح شود. به عبارتی خواستگاری علاوه بر محک فرد مقابل، محک زدن خود شخص هم هست که بداند چقدر مطلوب و دوست داشتنی است! برای همین کسی دوست ندارد احساس کند از طرف فرد مقابل پس زده شده یا موردپسند واقع نشده است. به همین دلیل وقتی سوالی می‌پرسید گاهی بیشتر از اینکه صداقت راستین در پاسخ به سوالات باشد پاسخ‌دهنده بیشتر تلاش می‌کند خود را همسو با منظور پرسشگر جلوه دهد. این واکنش طبیعی عمده ما انسان‌هاست و نشان از دغل و دورویی نیست. برای اینکه در دام این واکنش طبیعی نیفتیم، می‌توانیم سوالات را به صورت معکوس بپرسیم. مثلا اگر خانمی هستیم که قصد ادامه تحصیل داریم به جای اینکه از همسر آینده‌مان بپرسیم «شما مخالف ادامه تحصیل من می‌شوید؟» خود را تلویحا مخالف این عقیده نشان دهیم و بپرسیم: «اگر همسر آینده شما نخواهد ادامه تحصیل بدهد، برایتان اهمیتی دارد؟» اگر خودش را همسو با منظور سوال نشان بدهد که مخالف قصد اصلی ماست. اگر هم واقعا موافق ادامه تحصیل باشد و صادقانه اعلام کند که چه بهتر! در هر صورت بُرد با ماست!

۴- شرایط واقعی:
شرایط کنترل شده محیط را برای پرسش‌ها و پاسخ‌های کنترل شده فراهم می‌کند. در این شرایط فرد می‌تواند هرطور که صلاح می‌بیند خود را نشان بدهد نه خود درونی‌اش را. اگر بتوانید یک شرایط واقعی پیش بیاورید که در آن موقعیت فرد ناخودآگاه دچار برون‌ریز شخصیت شود، پاسخ بسیاری از پرسش‌هایتان را گرفته‌اید. مثلا واکنش فرد هنگام رانندگی در مقابل خطای دیگر رانندگان. آیا ناسزا می‌گوید و بوق ممتد می‌زند یا به دیده اغماض می‌نگرد؟ یا شکستن یک ظرف در جلسه خواستگاری؟ آیا احساس مسئولیت می‌کند و شخصا برای جمع‌آوری خرده شیشه‌ها اقدام می‌کند یا به بغل دستی‌اش سقلمه می‌زند و امر و نهی می‌کند؟ ایجاد این شرایط واقعی به خلاقیت شما وابسته است. مثلا یکی از بستگان بود برای شناخت خواستگار خواهرش او را یک روز به کوهنوردی و صرف صبحانه دعوت کرد. خستگی و سختی کوهنوردی آن هم به صورت غیرمنتظره خیلی صفات را برملا می‌کند، هرچند این هم هنوز کم است...

۵- نگاهی به گذشته، تخمین آینده:
آدم‌ها هر چقدر هم که در دام عشق گرفتار شده باشند، خیلی تغییری نمی‌کنند. نهایتش بتوانند یک مدت کوتاه وانمود کنند؛ اما دست آخر همان خود اصلی‌شان را بروز می‌دهند. خودی که به تربیت خانوادگی و گذشته آنها برمی‌گردد. از تحقیق و پرس‌وجو غافل نشوید. حتی اگر خواستگار دختردایی خود هستید. شاید رفتار دختر دایی‌تان در دانشگاه و با اساتید و همکلاسی‌هایش زمین تا آسمان با آنچه در خانواده می‌بینید متفاوت باشد. مثلا اگر فرد مقابل‌تان استاد دانشگاه یا دانشجو است، حتما در آن محیط و از زبان همکلاسی‌ها، شاگردان و حتی اساتید دانشگاه پرس‌وجویی از اخلاقش داشته باشید. معمولا خانواده‌ها و همسایه‌ها یکسری انتظارات از فرد دارند که سعی می‌کند برآورده کند اما در محیط کار و تحصیل بیشتر خود واقعی‌اش را نشان می‌دهد. البته ما ایرانی‌ها یک رسم نانوشته داریم که وقتی بفهمیم کسی برای تحقیق ازدواج آمده اجتناب می‌کنیم که بدی‌های طرف را بگوییم و می‌خواهیم مثلا مانع کار خیر نشویم. چه بسا سکوت‌هایی که منجر به طلاق و طلاق‌کشی‌های چند سال بعد و دادگاه‌های خانواده شده است. در تحقیق و پرسش‌وجو هم خوب است به توصیه‌های یک تا چهار توجه کرد.
در کل سعی کنید زیرک باشید و مومن. چه اگر مومن باشید خدا درهایی از نادانسته‌ها به رویتان می‌گشاید که با هیچ حیله و ترفند دنیوی قابل کشف نیست!