موضوع: شيعه از پيدايش تا شهادت اميرالمومنين(علیه السلام)

با اينكه همين طلحه و زبير هنگام محاصره و قتل خليفه سوم در مدينه بودند از وى دفاع نكردند ⁽⁴²⁾ و پس از كشته شدن وى(عثمان) اولين كسى بودند كه از طرف خود و مهاجرين با على بيعت كردند ⁽⁴³⁾ و همچنين ام المؤمنين عايشه خود از كسانى بود كه مردم را به قتل خليفه سوم تحريص(تشویق) مى ‏كرد ⁽⁴⁴⁾ و براى اولى بار كه قتل خليفه سوم را شنيد به وى دشنام داد و اظهار مسرت نمود.اساسا مسببين اصلى قتل خليفه،صحابه بودند كه از مدينه به اطراف نامه‏ ها نوشته مردم را بر خليفه مى ‏شورانيدند.

سبب جنگ دوم كه جنگ صفين ناميده مى ‏شود و يك سال و نيم طول كشيد،طمعى بود كه معاويه در خلافت داشت و به عنوان خونخواهى خليفه سوم اين جنگ را بر پا كرد و بيشتر از صد هزار خون ناحق ريخت و البته معاويه در اين جنگ حمله مى‏كرد نه دفاع،زيرا خونخواهى هرگز به شكل دفاع صورت نمى‏گيرد.

عنوان اين جنگ‏«خونخواهى خليفه سوم‏»بود با اينكه خود خليفه سوم در آخرين روزهاى زندگى خود براى دفع آشوب از معاويه استمداد نمود وى با لشگرى از شام به سوى مدينه حركت نموده آنقدر عمدا در راه توقف كرد تا خليفه را كشتند آنگاه به شام‏ برگشته به خونخواهى خليفه قيام كرد ⁽⁴⁵⁾ .

پی نوشت:
.

42-تاريخ يعقوبى،ج 2،ص 152.
43-تاريخ يعقوبى،ج 2،ص 154.تاريخ ابى الفداء،ج 1،ص 171.
44-تاريخ يعقوبى،ج 2،ص 152.
45-هنگامى كه عثمان در محاصره شورشيان بود به وسيله نامه از معاويه استمداد كرد،معاويه دوازده هزار لشكر مجهز تهيه كرده به سوى مدينه حركت نمود ولى دستور داد در حدود شام توقف نمايند و خودش نزد عثمان آمد آمادگى لشگر را گزارش داد،عثمان گفت:تو عمدا لشگر را در آنجا متوقف كردى تا من كشته شوم سپس خونخواهى مرا بهانه كرده قيام كنى (تاريخ يعقوبى،ج 2،ص 152.مروج الذهب،ج 3،ص 25.تاريخ طبرى،ص 402)

و همچنين پس از آنكه على عليه السلام شهيد شد و معاويه خلافت را قبضه كرد،ديگر خود خليفه سوم را فراموش كرده،قتله خليفه را تعقيب نكرد!!

پس از جنگ صفين،جنگ نهروان در گرفت،در اين جنگ جمعى از مردم كه در ميانشان صحابى نيز يافت مى ‏شد،در اثر تحريكات معاويه در جنگ صفين به على عليه السلام شوريدند و در بلاد اسلامى به آشوبگرى پرداخته هر جا از طرفداران على عليه السلام مى ‏يافتند مى ‏كشتند،حتى شكم زنان آبستن را پاره كرده جنينها را بيرون آورده سر مى ‏بريدند ⁽⁴⁶⁾ .

على عليه السلام اين غائله را نيز خوابانيد ولى پس از چندى در مسجد كوفه در سر نماز به ست‏برخى از اين خوارج شهيد شد.

پى ‏نوشت:

46-مروج الذهب،ج 2،ص 415. شيعه در اسلام صفحه 25
تاليف: علامه سيد محمد حسين طباطبايى

تاريخچه اصطلاح شيعه

«شيعه‏» در لغت‏ به معنى پيرو است و در اصطلاح به گروهى از مسلمانان گفته مى‏شود كه رهبرى جامعه اسلامى را پس از درگذشت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم از آن حضرت على عليه السلام و فرزندان معصوم او مى ‏دانند.

به گواهى تاريخ، پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله و سلم در طول حيات خود در موارد مختلف كرارا از فضايل و مناقب و نيز قيادت و رهبرى على عليه السلام پس از خويش سخن به ميان مى‏آورد.و اين توصيه ‏ها و سفارشها سبب شده بود كه طبق روايات مستند، در همان زمان پيامبر، گروهى دور على عليه السلام را بگيرند و به نام شيعه على عليه السلام شناخته شوند. اين گروه پس از رحلت پيامبر بر همان عقيده پيشين خود باقى ماندند و مصلحت انديشيهاى فردى و گروهى را بر تنصيص رسول خدا در باب رهبرى مقدم نداشتند، وچنين بود كه گروهى در عصر رسول خدا و پس از درگذشت او به نام شيعه معروف شدند. به اين مطلب در گفتار نويسندگان ملل و نحل نيز اشاره و تصريح شده است.

نوبختى (متوفاى 310ه) مى‏نويسد: شيعه به كسانى گفته مى ‏شود كه در زمان رسول خدا و پس از او، على عليه السلام را به امامت و خلافت پذيرفته و از ديگران گسسته و به او پيوسته ‏اند».⁽¹⁾

ابوالحسن اشعرى مى ‏گويد: علت آنكه اين گروه را شيعه مى ‏گويند آن است كه اينان على را پيروى كرده و او را بر ديگر صحابه مقدم مى ‏دارند.⁽²⁾

پی نوشت:




1. فرق الشيعه، ص‏17.
2. مقالات الاسلاميين:1/65.

شهرستانى مى ‏نويسد: شيعه كسانى هستند كه از على عليه السلام بالخصوص پيروى كرده و به امامت و خلافت او از طريق نص و وصيت قائل شده ‏اند.⁽³⁾

بنابر اين شيعه، تاريخى جز اسلام، و سرآغازى جز مبدا پيدايش اسلام ندارد، و در حقيقت، اسلام و تشيع دو رويه يك سكه يا دو نيمرخ از يك چهره ‏اند كه در يك زمان متولد شده‏اند. در اصل هشتاد و ششم خواهد آمد كه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم در نخستين روزهاى دعوت آشكار خود، بنى هاشم را جمع كرد و خلافت و وصايت على را به آنان اعلان نمود، و پس از آن نيز در مراحل مختلف، بخصوص در روز غدير خلافت اورا رسما اعلام داشت.

آرى، تشيع نه زاييده تبانى اهل سقيفه و نه فراورده حوادث دوران قتل عثمان و ديگر افسانه ‏ها است، بلكه اين خود پيامبر گرامى بود كه با رهنمودهاى آسمانى مكرر خويش، بذر تشيع را براى اولين بار در دل صحابه غرس نمود و به مرور زمان آن را رشد داد و جمعى از اصحاب كبار (بزرگ ؛ عظیم الشأن)چون سلمان و اباذر را شيعه ناميد. مفسران اسلامى در تفسير آيه :اِنَّ اَّلذينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ مقصود از اين آيه على و شيعيان اوست.⁽⁴⁾اوُلئكَ هُم خَيرُالبَريَّة››( بينه/7) نقل كرده ‏اند كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:


در تواريخ نام شيعيان على عليه السلام از صحابه و تابعين كه به خلافت‏ بلا فصل او پس از پيامبر اكرم معتقد بودند آمده است كه ذكر اسامى آنان در اين مختصر نمى ‏گنجد. تشيع به مفهوم يادشده، وجه مشترك ميان كليه شيعيان جهان است كه بخشى عظيم از مسلمانان گيتى را تشكيل مى ‏دهند.شيعيان در طول تاريخ اسلام دوشادوش ساير مذاهب اسلامى در گسترش اسلام سهم عظيمى را ايفا كرده ‏اند: علوم مختلف را پى‏ ريزى، دولتهاى مهمى را پايه ‏گذارى، و شخصيتهاى بسيار برجسته علمى و ادبى و سياسى را تقديم جامعه بشريت كرده‏ اند، و اينك نيز در اكثر نقاط جهان حضور دارند.

پى ‏نوشت:
3. ملل و نحل:1/131. 4. الدر المنثور:8/589، به نقل از جابر بن عبد الله، ابن سعيد خدرى، ابن عباس و عليعليه السلام.
منشور عقايد اماميه صفحه 149
استاد جعفر سبحانى