موضوع: غدیریّه *نزول آیات قرآن در روز غدیر

نزول آیات قرآن در روز غدیر

روز غدیر، روز عظیم الشأنی بود که خداوند متعال در این روز راه کلی را برای بشر تا به آخرت ترسیم کرد و نعمت خویش را بر بشریت کامل نمود.عظمت امر خداوند بر پیامبر مبنی بر اعلام جانشین خود آنچنان بود که اگر پیامبر این کار را انجام نمی داد رسالت خویش را به جای نیاورده بود. آیاتی از سوره مائده( که به زعم اکثر مفسرین شیعه و سنی از آخرین آیات نازله بر پیامبر بود) در روز غدیر خم بر پیامبر نازل شد که ذیلاً به آن اشاره می شود:

1) يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله يعصمك من الناس و الله لا يهدى القوم الكافرين(سوره مائده/ آیه67)

معنا: «اى پيغمبر! برسان و تبليغ كن به مردم آنچه را كه از جانب پروردگارت به تو نازل شده است! و اگر نرسانى، رسالت پروردگارت را نرسانده‏اى! و خداوند تو را از مردم حفظ مى‏كند، و خداوند گروه كافران را هدايت نمى‏كند!».

در این آیه خداوند متعال به صراحت به پیامبر تاکید می کند که آنچه از طرف پروردگار بر او نازل می شود را به مردم ابلاغ کند. سپس براى تاكيد بيشتر به او اخطار مى كند كه اگر از اين كار خوددارى كنى (كه هرگز خوددارى نميكرد) رسالت خدا را تبليغ نكرده اى!

سپس به پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) كه گويا از واقعه خاصى اضطراب و نگرانى داشته ، دلدارى و تامين مى دهد و به او مى گويد: از مردم در اداى اين رسالت وحشتى نداشته باش ، زيرا خداوند تو را از خطرات آنها نگاه خواهد داشت. و در پايان آيه به عنوان يك تهديد و مجازات ، به آنهائى كه اين رسالت مخصوص را انكار كنند و در برابر آن از روى لجاجت كفر بورزند، ميگويد: خداوند كافران لجوج را هدايت نميكند.به زعم مفسران شیعه این آیه به مسئله مهم و حیاتی معرفی کردن جانشین پیامبر صلوات الله علیه و آله اشاره دارد که حافظ و نگهبان دین و احکام دین پس از رسول خدا است.

بسیاری از مفسران اهل سنت همانند جلال الدین سیوطی در تفسیر درالمنثور، حافظ بن ابی حاتم رازی در تفسیر غدیر،حافظ بن ابوجعفر طبری در کتاب الولایة،فخر رازی در تفسیر کبیر، آلوسی در روح المعانی،احمد ثعلبی در تفسیر کشف البیان، فضل بن روز بهان در کشف الغمه و ... نوشته اند که آیه فوق( آیه 67 سوره مائده) در شأن امیرالمومنین علی علیه سلام در روز غدیر خم نازل شده است.

2) اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام دينا(سوره مائده/ آیه3)

معنای آیه:

امروز، دين شما را كامل كردم; و نعمت خود را بر شما تمام نمودم; و اسلام را به عنوان آيين (جاودان) شما پذيرفتم.

مفهوم آیه:قبل از این آیه بیان شده است که « امروز كافران از (زوال ) آئين شما مايوس شدند، بنابراين از آنها نترسيد و از( مخالفت با ) من بترسید.» چيزى كه سبب ياس كفار مى شود، فراهم ساختن پشتوانه محكمى براى آينده اسلام است ،روزى كه پيامبر اسلام (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) امير مؤ منان على (علیه السّلام) را رسما براى جانشينى خود تعيين كرد، آن روز بود كه كفار در ميان امواج ياس فرو رفتند، زيرا انتظار داشتند كه آئين اسلام قائم به شخص باشد، و با از ميان رفتن پيغمبر (صلّی اللّه علیه وآله) اوضاع به حال سابق برگردد، و قدرت و عدالت اسلام تدريجا برچيده شود، اما هنگامى كه مشاهده كردند مردى كه از نظر علم و تقوا بعد از پيامبر (صلّی اللّه علیه وآله) در میان مسلمانان بی نظير بود بعنوان جانشينى پيامبر(صلّی اللّه علیه وآله) انتخاب شد و از مردم براى او بيعت گرفت ياس و نوميدى نسبت به آينده اسلام آنها را فرا گرفت و فهميدند كه آئينى است ريشه دار و پايدار.

در اين روز بود كه آئين اسلام به تكامل نهائى خود رسيد، زيرا بدون تعيين جانشين براى پيامبر (صلّی اللّه علیه وآله) و بدون روشن شدن وضع آينده مسلمانان ، اين آئين به تكامل نهائى نمى رسيد.
آن روز بود كه نعمت خدا با تعيين رهبر لايقى همچون على (علیه السّلام) براى آينده مردم تكامل يافت. و نيز آن روز بود كه اسلام با تكميل برنامه هايش بعنوان آئين نهائى از طرف خداوند پذيرفته شد.

به اعتراف اکابر علمای اهل سنت همچون جلال الدین سیوطی( در در المنثور)، ثعلبی( در کشف البیان)، محمد بن جریر طبری( در تفسیر کتاب الولایة)، ابو اسحاق حموینی( در فرائد السمطین)، ابن مغازلی( در مناقب) و ... در روز غدیر خم رسول اکرم به حکم پروردگار علی را به مردم معرفی و نصب به ولایت نمود و آنچه بدان مأمور بود رسانید و آنگاه فرمود:« سلام کنید به علی به عنوان امارت مومنین» و امت همگی اذعان به آن نمودند هنوز از هم جدا نشده بودند که آیا شریفه فوق نازل گردید

پیشینه تاریخی روز غدیر

شاید برای شما جالب باشه که بدانید در روز غدیر حوادث ریز و درشت دیگری نیز به وقوع پیوسته است . جهت اطلاع شما بنده تعدادی از این رویدادها را که برگرفته از منابع مختلف است را ذکر می کنم :

1. خداوند توبه حضرت آدم را در چنین روزی پذیرفت و لذا به خاطر آن روز ، روزه شکر گرفت .

2. خداوند حضرت ابراهیم را از آتش نجات داد و به خاطر آن روز روزه شکر گرفت .

3. حضرت موسی (ع) برادرش هارون را جانشین خویش قرار داد و او نیز در چنین روزی روزه شکر گرفت .

4. حضرت عیسی (ع) شمعون صفا را به وصایت و جانشینی خود برگزید و به خاطر آن روزه شکر گرفت . (1)

5. موسی بن عمران وصی خود ، یوشع بن نون را پس از رحلت هارون نصب کرد .

6. حضرت موسی در این روز بر جادوگران چیره گشت و خداوند فرعون و لشکریانش را خوار کرد و شکست داد .

7. حضرت سلیمان بن داود رعیت خود را بر جانشینی وصی خود ، آصف شاهد گرفت و درباره فضلش به نشانه هایی استدلال کرد .

8. به پیامبری رسیدن حضرت شیث .

9. به نبوت رسیدن حضرت ادریس .

10. در چنین روزی کردم با امام علی (علیه السّلام) پس از کشته شدن عثمان بن عفان ، نخستین خلیفه اموی بیعت کردند .


منابع:
1. اقبال الاعمال ج 2 ص 265

روز غدير خمّ ، روز عيد است‌

يوم الغدير سوى العيدين لى عيد يوم يسر به السادات و الصيد1 [1]
نال الامامة فيه المرتضى و له فيه من الله تشريف و تمجيد2 [2]
1- روز غدير غير از دو عيد فطر و قربان، براى من عيد است، روزى است كه سادات و پادشاهان (و يا شيران) در آن روز مسرور و خوشحال مى‏گردند.
2- آن روز، روزى است كه على مرتضى در آن به شرف امامت و ولايت كليه الهيه نائل شد، و لذا براى مرتضى از جانب خداوند تشريف و تمجيد يعنى شرف و مجد و كرامت و علو برقرار است.
و ناصبى شديد النصب قابلنى يوم الغدير بوجه غير ذى جذل 1
فقال: قل لى ماذا اليوم قلت له اليوم عيد امير المؤمنين على‏2 [3]

1- «يك مرد ناصبى (دشمن اهل بيت و ناسزاگوى در حق آنها) كه در عداوت شديد بود، در روز عيد غدير، با چهره گرفته با من روبرو شد.»
2- و به من گفت: بگو به من كه امروز كدام روز است؟ من به او گفتم: «امروز عيد امير مؤمنان على بن ابيطالب است.»
از «امالى‏» ابو عبد الله نيشابورى، و «امالى‏» شيخ ابو جعفر طوسى، در خبرى از احمد بن محمد بن ابى نصر، از حضرت رضا سلام الله عليه وارد است كه انه قال عليه السلام: حدثنى ابى عن ابيه ان يوم الغدير فى السمآء اشهر منه فى الارض.ان لله تعالى فى الفردوس قصرا لبنة من فضة، و لبنة من ذهب، فيه ماة الف قبة حمرآء، و ماة الف خيمة من ياقوتة خضرآء، ترابه المسك و العنبر، فيه اربعة انهار: نهر من خمر، و نهر من مآء، و نهر من لبن، و نهر من عسل، حواليه [4]اشجار جميع الفواكه، عليه الطيور، و ابدانها من لؤلوء، و اجنحتها من ياقوت، تصوت بالوان الاصوات.اذا كان يوم الغدير ورد الى ذلك القصر اهل السموات يسبحون الله و يقدسونه و يهللونه.فتطاير تلك الطيور، فتقع فى ذلك المآء، و تمرغ على ذلك المسك و العنبر فاذا اجتمع الملائكة طارت فينفض ذلك عليهم. و انهم فى ذلك اليوم ليتهادون نثار فاطمة عليها السلام.
فاذا كان آخر اليوم، نودوا: انصرفوا الى مراتبكم! فقد امنتم من الخطر و الزلل الى قابل فى هذا اليوم تكرمة لمحمد و على - الخبر[5]و [6]

«حضرت امام رضا عليه السلام گفتند: پدر من از پدرش روايت كرده است كه: روزغدير در آسمان‏ها مشهورتر است از روى زمين، خداوند تعالى در بهشت فردوس قصرى دارد كه يك خشت آن نقره، و يك خشت آن از طلاست، و در آن صدر هزار قبه (اطاقى كه سقف آن به شكل گنبد مستدير است) و صد هزار خيمه از ياقوت سبز است، خاك آن مشك و عبير است، و در آن چهار نهر است: نهرى است از خمر (شراب مست كننده) و نهرى است از آب، و نهرى از شير، و نهرى است از عسل.
در اطراف و جوانب آن قصر درختانى است كه همه گونه ميوه‏ها را دارند، و بر آنها پرندگانى است كه بدن‏هايشان از لؤلؤ و بالهايشان از ياقوت است، و به انواع نعمه‏ها و آوازها نغمه‏سرائى دارند.چون روز غدير شود اهل آسمان‏ها داخل اين قصر مى‏شوند، و خداوند را تسبيح و تقديس مى‏نمايند، و تهليل مى‏گويند.آنگاه اين مرغان به پرواز درمى‏آيند، و خودشان را در آب مى‏افكنند و سپس از آب بيرون آمده، و بدن‏هاى تر و تازه خود را در آن مشك و عبير مى‏مالند.
و چون فرشتگان جمع شوند، همه اين مرغان به پرواز مى‏آيند، و آن مشك و عبير بدن خود را، بر آنان مى‏پاشند، و آن ملائكه در آن روز آنچه بر سر فاطمه عليها السلام نثار شده است، براى همديگر به رسم هديه مى‏برند.
چون روز غدير، به پايان مى‏رسد، ندآئى به آنان مى‏رسد: برگرديد! و در منازل و مراتب خود مستقر گرديد! خداوند به جهت گرامى داشتى كه براى محمد و على نموده است، شما را از هر خطرى و از هر لغزشى، تا سال ديگر چنين روزى در مصونيت و امن قرار داده است‏» .

پی نوشت:
******
[1] صِيد جمع‌ أصيَد است‌ به‌ معناي‌ مَلِك‌ و يا شير .
[2] «مناقب‌» ابن‌ شهرآشوب‌ . طبع‌ سنگي‌ ، ج‌ 1 ، ص‌ 540 و در اين‌ كتاب‌ ، اين‌ اشعار را به‌ شاعري‌ نسبت‌ داده‌ است‌ و قائل‌ آن‌ را مشخص‌ نكرده‌ است‌ ولي‌ در «الغدير» ج‌ 4 ، ص‌ 319 آن‌ را از أبوالحسن‌ فنجكردي‌ ذكر كرده‌ است‌ و دو بيت‌ نيز به‌ آنها افزده‌ است‌ :
يَقول‌ احمد خيرُ المرسلين‌ ضُحي‌ في‌ مجمع‌ حضرته‌ البيض‌ و السُّودُ
والحمدلله‌ حمداً لاانقضاء له‌ له‌ الصنّايع‌ و الالطاف‌ و الجودٌ
[3] «مناقب‌» ابن‌ شهرآشوب‌ ، ج‌ 1 ، ص‌ 540 .
[4] حَوْلَ وَ حَوْلَي‌ وَ حَوال‌ ، وَ حَوَالِي‌ ، به‌ معناي‌ أطراف‌ محيط‌ به‌ چيزي‌ است‌ ، گفته‌ مي‌شود : قَعَدَ حَولَهُ وَ حَولَيه‌ وَ حَوَالَيْهُ يعني‌ در جهات‌ محيط‌ به‌ آن‌ چيزي‌ و يا آن‌ كس‌ . و بايد دانست‌ استعمال‌ لفظ‌ حَوَالي‌ به‌ كسر لام‌ كه‌ امروزه‌ در السنه‌ شايع‌ شده‌ است‌ غلط‌ است‌ . مي‌گويند : شهر ري‌ در حوالي‌ طهران‌ است‌ ، اين‌ غلط‌ است‌ بايد بگويند : در حَوَالاي‌ طهران‌ است‌ . و حَوَالِيّ به‌ كسر لام‌ و تشديد ياء جمع‌ حَوَليّ است‌ ، به‌ معناي‌ كرّه‌ خر و گوساله‌ . و ماشابههما كه‌ يك‌ سال‌ از عمرش‌ گذشته‌ باشد .
[5] «مناقب‌» ابن‌ شهرآشوب‌ ج‌ 1 ، ص‌ 540 .
[6] ـ اين‌ خبر را بتمامه‌ در «اقبال‌» ص‌ 468 آورده‌ است‌ ، و در صدر خبر گويد : با إسنادي‌ كه‌ قبل‌ از اين‌ ذكر كرديم‌ براي‌ ما از شيخ‌ مورد وثوق‌ در روايت‌ : محمّد بن‌ أحمد بن‌ داود در كتاب‌ «كمال‌ الزّيارات‌» كه‌ او گفت‌ : خبر داد به‌ ما أبوعلي‌ أحمد بن‌ محمّد بن‌ عمّار كوفي‌ كه‌ گفت‌ : خبر داد به‌ ما پدرم‌ ، و او گفت‌ : خبر داد به‌ ما علي‌ بن‌ حسن‌ بن‌ علي‌ بن‌ فضّال‌ از محمّد بن‌ عبدالله‌ بن‌ زرارة‌ از أحمد بن‌ محمّد بن‌ أبي‌ نصر كه‌ او گفت‌ : ما در حضور حضرت‌ امام‌ رضا عليه‌ السّلام‌ بوديم‌ و آن‌ مجلس‌ مملوّ بود از جمعيّت‌ و سخن‌ از روز عيد غدير به‌ ميان‌ آمد و بعضي‌ از مردم‌ منكر آن‌ شدند . آنگاه‌ حضرت‌ رضا عليه‌ السّلام‌ گفتند : براي‌ من‌ حديث‌ كرد پدرم‌ از پدرش‌ عليهما السّلام‌ ـ و آنوقت‌ اين‌ روايت‌ را به‌ عين‌ همين‌ عبارات‌ ذكر مي‌كند ، و در تتمّة‌ آن‌ دارد : ثم‌ التفت‌ فقال‌ لي‌ : يا ابن‌ أبي‌ نصر أينما كنت‌ فاحضر يوم‌ الغدير عند أميرالمؤمنين‌ عليه‌ السّلام‌ فإنّ الله‌ تبارك‌ و تعالي‌ يغفر لكلّ مؤمنٍ و مؤمنة‌ و مُسْلمٍ و مسلمةٍ ذنوب‌ ستيّين‌ سنة‌ و يعتق‌ من‌ النار ضعف‌ ما اعتق‌ من‌ شهر رمضان‌ و ليلة‌ القدر و ليلة‌ الفطر ولَدرهم‌ فيه‌ بألف‌ درهم‌ لاخوانك‌ العارفين‌ و أفضل‌ علي‌ إخوانك‌ في‌ هذا اليوم‌ و سرّ فيه‌ كلّ مؤمن‌ و مؤمنة‌ ثمّ قال‌ : يا اهل‌ الكوفة‌ لقد أعطيتم‌ خيراً كثيراً و انّكم‌ لمّمن‌ امتحن‌ الله‌ قلبه‌ للاء‌يمان‌ ، مستذلّون‌ مقهورون‌ ممتحون‌ يصبّ البلاء عليهم‌ صبّاً ثمّ يكشفه‌ كاشف‌ الكرب‌ العظيم‌ و الله‌ لو عرف‌ النّاس‌ فضل‌ هذا اليوم‌ بحيقته‌ لصافحتهم‌ الملائكة‌ في‌ كلّ يوم‌ عشر مرّات‌ . «و سپس‌ حضرت‌ رضا رو كردند به‌ من‌ و گفتند : اي‌ پسر أبو نصر ! هر كجا باشي‌ در روز عيد غدير خود را در نزد أميرالمؤمنين‌ عليه‌ السّلام‌ حاضر كن‌ ! زيرا خداوند در آن‌ روز گناه‌ شصت‌ سالة‌ هر مرد مؤمن‌ و هر زن‌ مؤمنه‌ و هر مرد مسلم‌ و هر زن‌ مسلمه‌ را مي‌آمرزد و از آتش‌ آزاد مي‌كند در برابر آنچه‌ را كه‌ در ماه‌ رمضان‌ و شب‌ قدر و شب‌ فطر آزاد كرده‌ است‌ . و يك‌ درهم‌ انفاق‌ در آن‌ روز براي‌ برادران‌ عارف‌ خود در مقابل‌ هزار درهم‌ است‌ و در اين‌ روز احسان‌ خود ت‌ را بر برادرانت‌ زياد كن‌ و هر مرد مؤمن‌ و زن‌ مؤمنه‌اي‌ را شاد كن‌ . و سپس‌ فرمود : اي‌ اهل‌ كوفه‌ : به‌ شما خير كثيري‌ داده‌ شده‌ است‌ و شما از كساني‌ هستيد كه‌ خداوند دلهاي‌ آنها را به‌ ايمان‌ آزمايش‌ كرده‌ است‌ و پيوسته‌ در تحت‌ سيطره‌ و قدرت‌ ذليل‌ و مقهور و مورد امتحان‌ و بلا بوده‌ايد و بلا بر شما از جوانب‌ مي‌ريزد و سپس‌ كاشف‌ الكرب‌ العظيم‌ آن‌ بلا را بر مي‌دارد . سوگند به‌ خدا كه‌ اگر مردم‌ فضليت‌ روز غدير را به‌ حقيقت‌ آن‌ بدانند ملائكه‌ هر روز با آنها ده‌ بار مصافحه‌ مي‌كنند .

لزوم جشن گرفتن در روز غدیر

هدیه جبریل بود« الیوم اَکمَلتُ لَکُم» وحی آمد در مبارک باد مولا در غدیر
با وجود فیض « اَتمَمتُ علیکم نعمتی»
از نزول وحی غوغا بود غوغا در غدیر


زنده نگه داشتن یاد غدیر بهترین و موثرترین عامل در احیای محتوای آن است. در طول تاریخ یادبود های مختلفی از غدیر به چشم می خورد که اقوام و ملل مختلف مسلمانان به فراخور حال و شرایط خود برای حضور غدیر در جامعه خود به کار گرفته اند. جشن های سالیانه غدیر به همراه برنامه های متنوع آن از جلوه های احیای غدیر است. گرچه در طول تاریخ اسلام مدت زمان بسیاری غدیر مظلوم واقع شد و عده ای نیز آن را به بوته ی فراموشی سپردند، اما از دوران حکومت صفویه در ایران تا به حال به احیای غدیر با برپایی جشن های مختلف اقدام شده است .در فرهنگ اسلامی برای به پا داشتن عیدغدیر سفارش های فراوانی شده است و روایات بی شماری در این زمینه وارد است. در این نوشته سعی بر آن است که احادیثی که در فضیلت عید غدیر و اهمیت خاص آن در مقایسه با سایر اعیاد از زبان معصومین علیهم السلام وارد شده ذکر شود:
1-پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله) می فرمایند: روز غدیر خم افضل و بالاترین عید های امت من است.(عوالم العلوم: جلد 15/3، صفحه 208)
ایشان ضمن حدیث دیگری نیز می فرمایند: روز غدير خم، برترين عيد امّت من است و آن، روزى است كه خداوند متعال به من فرمان داد تا برادرم على بن ابى طالب را نشانه‏اى براى اين امّت قرار دهم تا پس از من، بدان، راه يابند و آن، روزى است كه خداوند، دين را در آن به كمال رسانْد و نعمت را بر امّتم تمام كرد و دين اسلام را برايشان پسنديد. (الأمالى، صدوق : 188/197، بارة المصطفى: 23، الإقبال: 2/264.)
2) پیامبر(صلّی اللّه علیه وآله) به امیرالمومنین وصیت فرمود که این روز را عید بگیرد و فرمود: انبیا هم چنین می کردند و به جانشینان خود وصیت می کردند که این روز را عید بگیرند.( عوالم العلوم: جلد 15/3، صفحه 211)

3)در دوران امیرالمومنین علی علیه سلام ، در سالی عید غدیر با روز جمعه مقارن شده بود. حضرت خطبه ای ایراد نمودند و ضمن آن مطالب زیادی درباره عید گرفتن غدیر فرمودند. از جمله فرمودند:
« خداوند در این روز دو عید عظیم و بزرگ را برای شما جمع نموده است».(عوالم العلوم: جلد 15/3، صفحه 208)

4)امام رضا علیه سلام می فرمایند:
_« این روز، روز ِ عید اهل بیت محمد علیهم السلام است. هر کس این روز را عید بگیرد خداوند مالش را زیاد می کند. (عوالم العلوم: جلد 15/3، صفحه 223)

_اگر مردم، فضيلت حقيقى اين روز را مى‏دانستند، فرشتگان در هر روز، ده بار با آنان مصافحه مى‏كردند.( تهذيب الأحكام: 6/24/52، الإقبال: 2/269، فرحة الغرىّ: 107 .)

5) ابو هارون عمّار بن حريز عبدى می گوید: در روز هجدهم ذى حجّه بر امام صادق‏ عليه السلام وارد شدم و او را روزه‏ دار يافتم. به من گفت: «امروز، روز بزرگى است. خداوند، حرمت آن را نزد مؤمنان، بزرگ نموده و دين را در آن، برايشان به كمال رسانده و نعمت را بر ايشان تمام نموده و عهد و پيمانى را كه از ايشان گرفته بود، تجديد كرده است».
به او گفته شد كه پاداش روزه اين روز چيست؟ گفت: «آن، روز عيد و شادمانى و سرور است و روز روزه شكر خداى متعال. روزه آن، برابر روزه شصت ماه از ماه‏هاى حرام است» (مصباح المتهجّد: 737، مصباح الزائر: 167، الإقبال: 2/276.)

حال که ما پیروان و شیعیان معصومین علیهم السلام هستیم چه نیک است که گفتارها و دستورهای اولیای امرمان را بر دیده انگاشته و بدان جامعه عمل بپوشانیم و روز عظیم الشأن غدیر را عید گرفته و در احیای این روز جشن هایی به پا داریم تا به وظیفه خود عمل کرده باشیم و به نوبه خود بتوانیم قلب مبارک حضرت صاحب الامر، ولی عصر( عج الله تعالی فرج شریف) از خود شاد کنیم.
علی در عرش بالا بی نظیر است علی بر عالم و آدم امیر است

به عشق نام مولایم نوشتم چه عیدی بهتر از عید غدیر است.

سال دهم هجرت که مسلمانان همراه پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه وآله) مراسم حج را به پایان رساندند و آن سال، بعدا «حجهٔ الوداع» نام گرفت، پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه وآله) عازم مدینه گردید.فرمان حرکت صادر شد. هنگامی که کاروان به سرزمین «رابغ» در سه میلی جحفه که میقات حجاج است، رسید امین وحی در مکانی به نام «غدیرخم» فرود آمد. آیه:

«یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس».

نازل شد که ای پیامبر، آنچه از طرف خدا فرستاده شده، به مردم ابلاغ کن. اگر این کار را نکنی، رسالت خود را تکمیل نکرده‏ای و خداوند تو را از گزند مردم حفظ خواهد کرد. سوره مائده، دستور توقف در آن مکان صادر شد. همه مردم ایستادند. وقت ظهر هوا، بشدت گرم بود. پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه وآله) نماز ظهر را با جماعت خواند سپس در حالی که مردم دور او را گرفته بودند، بر روی نقطه بلندی که از جهاز شتران برپا شد، قرار گرفت و با صدای رسا خطبه خواند و سپس فرمود: «مردم نزدیک است من دعوت حق را لبیک گویم و از میان شما بروم من مسؤولم و شما هم مسؤولید

سپس مطالبی گرانبها بیان کرد و فرمود:
«من دو چیز نفیس در میان شما به امانت گذاردم، یکی کتاب خدا و دیگری عترت و اهل بیت من، این دو هرگز از هم جدا نشوند. مردم بر قرآن و عترت من پیشی نگیرید و در عمل به آنها کوتاهی نورزید که هلاک می‏شوید». در این هنگام دست علی (علیه السّلام) را گرفت و او را بلند کرد و به همه مردم معرفی نمود، سپس فرمود: «سزاوارتر بر مؤمنان از خود آنان کیست؟ همگی گفتند:
خدا و پیامبر او داناترند». پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه وآله) فرمود: «خدا، مولای من و من، مولای مؤمنانم و من بر آنها از خودشان اولی و سزاوارترم». بعد فرمود: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و...» «ای مردم هرکس من مولای اویم، علی مولای اوست، خداوندا کسانی را که علی را دوست دارند، دوست بدار و کسانی که او را دشمن دارند، دشمن دار و...» سپس فرشته وحی نازل شد و آیه «الیوم اکملت لکم دینکم...» را نازل فرمود و آن روز در تاریخ اسلام جاودانه و حماسه‏ساز شد. آری غدیر، روز حماسه جاوید، روز ولایت، روز امامت، روز وصایت، روز اخوت، روز رشادت و شجاعت و شهامت و حفاظت و رضایت و صراحت شناخته شد.