نمایش نسخه قابل چاپ
محمدجواد اخوان/ تأملی بر رویکرد تلویزیون دولتی انگلیس در قبال جامعه*ی ایرانی(1)؛
بی*.بی.*سی؛ دایه*ای مهربان*تر از مادر!
سرویس رسانه*ای دولت بریتانیا، بی.*بی.*سی افزون بر آن* که در طول یک سده*ی اخیر در سطح بین المللی اثر ویژه*ای داشته، جامعه*ی ایرانی را یکی از مخاطبین جدّی خود در نظر گرفته و سرمایه*گذاری قابل توجهی در فرآیند اطلاع رسانی به فارسی زبانان به خصوص ساکنان سرزمین ایران نموده است. به راستی علت این توجه ویژه به ایرانیان چیست؟
گروه سیاسی برهان/ محمدجواد اخوان؛ گستره*ی فراگیر و درهم*آمیزی و کم*رنگ*سازی مرزهای کلاسیک سیاسی از ویژگی*های بارز جهان عصر ارتباطات (یا بهتر است بگوییم عصر ارتش*های رسانه*ای) است. جامعه*ی ایرانی نیز در طی دو دهه*ی اخیر با گسترش امکانات فن*آورانه و دسترسی*های رسانه*ای عملاً از این فضای بین المللی متأثر شده؛ از این*رو، لازم می*نماید شاخصه*های تأثیر و تأثر فضای رسانه*ای جهانی بر جامعه*ی ایرانی بیش از پیش مورد بررسی قرار گیرد.
در این میان به نظر می*رسد سرویس رسانه*ای دولت بریتانیا که بی.*بی.*سی (bbc) خوانده می*شود، افزون بر آن* که در طول یک سده*ی اخیر در سطح بین المللی اثر ویژه*ای داشته است، جامعه*ی ایرانی را یکی از مخاطبین جدّی خود در نظر گرفته، سرمایه*گذاری قابل توجهی در خصوص فرآیند اطلاع رسانی به فارسی زبانان به خصوص ساکنان سرزمین ایران نموده است. با توجه به مقدمه، این پرسش مهم و راهبردی مطرح می*گردد که علت این توجه ویژه و قابل تأمل به ایرانیان چیست؟ و گردانندگان و سیاست*گذاران این مجموعه*ی رسانه*ای چه اهدافی را در این خصوص دنبال می*نمایند. پرسشی که این نوشتار به دنبال پیگیری پاسخ آن خواهد بود.
بنگاه سخن پراکنی بریتانیا (BBC»(Broadcasting corporation» در سال 1922 میلادی با نام «*بنگاه سخن پراکنی بریتانیا با مسوولیت محدود*» بنیان*گذاری و در سال 1927م. پس از دریافت پروانه*ی سلطنتی تبدیل به یک شرکت دولتی شد.امروزه مسوولان شبکه*ی جهانی بی.*بی.*سی ترجیح می*دهند نام پیشین بخش بین*الملل بی.*بی.*سی یعنی «سرویس امپراطوری» (BBC Empire Service) را به* خاطر مخاطبان خود نیاورند یا آن را این*گونه توجیه کنند: «این نام نه برای پیشبرد اهداف امپریالیستی که برای متحد کردن مردم انگلیسی زبان کشوری که در آن زمان امپراطوری بریتانیا نامیده می*شد، انتخاب شده بود!» از این*رو گردانندگان بخش جهانی بی.*بی.*سی، از سال 1988م. نام جدید «سرویس جهانی بی.*بی.*سی» را جایگزین آن کرده*اند.
بخش فارسی رادیو بی.*بی.*سی در دسامبر 1940م. درست 8 ماه پیش از سوم شهریور 1320، آغاز به کار کرد. با توجه به نگرانی بریتانیا از نفوذ تبلیغاتی آلمان* در ایران، 3 ماه پس از آغاز جنگ جهانی دوم ضرورت تأسیس بخش فارسی بی.*بی.*سی از سوی «سِر ریدر بولارد» به لندن گزارش شد. 40 روز بعد این پیشنهاد، تأیید و به بولارد ابلاغ شد که وزارت خارجه و خزانه*داری، بودجه*ی لازم برای تأسیس بخش فارسی را آماده کرده*اند. بدین ترتیب، دولت بریتانیا در تاریخ 29 دسامبر1940م. برابر با 8 دی* ماه 1319ه.ش. رادیو «BBC» فارسی را راه اندازی کرد. بی.*بی.*سی فارسی از ابتدای تأسیس تا پایان تابستان 1320 درگیر کارزار بی*وقفه*ای برای بدبین کردن ایرانیان نسبت به آلمان هیتلری و توجیه و آماده*سازی افکار عمومی برای اشغال ایران بود.
ماجرای توجه بی*.بی.*سی به همین جا ختم نشد. پس از آن* که سایت اینترنتی فارسی بی.*بی.*سی راه اندازی شد، شبکه*ی تلویزیونی بی.*بی.*سی فارسی، به عنوان دومین شبکه*ی تلویزیونی بی.*بی.*سی غیرانگلیسی زبان بعد از شبکه*ی تلویزیونی عربی در 25 دی سال 1387 – یعنی 6 ماه به انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران- آغاز به کار کرد. این تلاقی چندان عجیب نبود. این شبکه که ابتدا برنامه*های روزانه*ی خود را هر روزه از ساعت 17 تا یک بامداد پخش می*نمود در جریان انتخابات ریاست جمهوری و فتنه*ی88 پخش خود را تا حدود 24 ساعت افزایش داد و از این ظرفیت بسیار مؤثر ارتباطی خود برای هدایت افکار عمومی بهره*گیری کرد.
جالب آن است که «بهروز آفاق» - رییس منطقه*ی آسیا در سرویس جهانی بی.*بی.*سی و از عناصر فرقه*ی ضاله*ی بهاییت- در خصوص علاقه*ی عجیب انگلیسی*ها به اطلاع*رسانی(!) به فارسی زبانان مدعی است: «زبان فارسی برای بی.*بی.*سی خیلی اهمیت دارد، چون صد میلیون فارسی زبان در دنیا داریم.»[i] البته او توضیح نمی*دهد که چرادر حالی که یک میلیارد نفر چینی زبان و 800 میلیون نفر فرانسوی زبان در دنیا داریم، بی.*بی.*سی دلسوز آنان نگردیده و فارسی زبانان را بر تمامی آن*ها ترجیح داده است؟ نکته*ی جالب دیگر آن* که مردم جزیره*ی انگلیس برای مشاهده*ی کانال*های مختلف بی.*بی.*سی داخلی باید هزینه و مالیات بپردازند، اما این تلویزیون به صورت رایگان برای مردم فارسی زبان برنامه پخش می*کند! این مسأله تاحدی شگفت انگیز بود که راه اندازی تلویزیون فارسی بی.*بی.*سی در همان ابتدا با مخالفت*هایی در داخل جامعه*ی انگلیس مواجه گردید، به گونه*ای که روزنامه*ی«دیلی میل» چاپ لندن گزارش داد که یکی از نمایندگان مجلس انگلیس راه اندازی این تلویزیون را در راستای «امپریالیسم رسانه*ای بی.*بی.*سی» خوانده است.
«فیلیپ دیویس» گفت: «این خنده دار است که بی.*بی.*سی بودجه*ای به این بزرگی را روی کانال تلویزیون فارسی زبان خرج کرده است.» بنا بر این گزارش، وی افزود: «تنها دلیلی که بی.*بی.*سی این تلویزیون فارسی را راه انداخته است، اعمال فشار دولت انگلیس است» و احتمال دارد که راه اندازی این تلویزیون باعث تنش دیپلماتیک بین تهران و لندن شود.[ii]
چرا در حالی که یک میلیارد نفر چینی زبان و 800 میلیون نفر فرانسوی زبان در دنیا داریم، بی.*بی.*سی دلسوز آنان نگردیده و فارسی زبانان را بر تمامی آن*ها ترجیح داده است؟ چرا مردم جزیره*ی انگلیس برای مشاهده*ی کانال*های مختلف بی.*بی.*سی داخلی باید هزینه و مالیات بپردازند، اما این تلویزیون به صورت رایگان برای مردم فارسی زبان برنامه پخش می*کند؟!
هرچند دولت انگلیس برای راه*اندازی شبکه*ی بی.*بی.*سی فارسی15 میلیون پوند (22 میلیون دلار) اختصاص داده است اما اهمیت راهبردی این شبکه برای اهداف دولت تا بدان جا بود که 2 سال بعد و در زمانی که وزارت خارجه*ی انگلستان و منابع مالی شبکه*ی بی.*بی.*سی، اعلام کردند که بخش اعظمی از بودجه*ی اختصاص داده شده به دپارتمان بین المللی بی.*بی.*سی جهت برنامه*های برون مرزی کاهش یافته و بی.*بی.*سی مجبور به کاهش کارمندان و هم*چنین بودجه*ی اختصاص داده شده به این بخش*های بین*المللی شده است، اما بخش فارسی بی*.بی.*سی نه تنها با مشکل مالی مواجه نشد بلکه با افزایش تعداد امکانات، نیرو و بودجه همراه گردید، حتی رسانه*ها خبر دادند که مکان بخش فارسی بی.بی.*سی که قبلاً در یک ساختمان کوچک در منطقه*ی «بوش هاوس» (bush house) در مرکز شهر لندن بود، به محل جدید و بزرگ*تری در منطقه*ی«شفردز بوش» (shepherds bush) در جنوب لندن منتقل شده که دارای امکانات بیش*تر و ساختمان مجهز و تجهیزاتی قابل توجه است. [iii] از یک سو تجربه*ی سیاست کاسب*کارانه و منفعت طلبانه*ی دولتمردان انگلیسی و از سوی دیگر مخصوصاً خرجی این چنینی آنان برای بخش فارسی، اجازه نمی*دهد که تصور نماییم توجه ویژه*ی دولت انگلستان و بنگاه خبرپراکنی آن به فارسی زبانان صرفاً از روی حس انسان دوستی و توسعه*ی جریان آزاد اطلاعات – دو شعار دروغی که غربیان عدم پای*بندی خود را بدان بارها ثابت نموده*اند- بوده باشد.
گوشه*هایی از خیانت*های رسانه*ی انگلیسی در حق ملت ایران
فراتر از این منظر تحلیلی، با نگاهی به کارنامه*ی 70 سال فعالیت بخش فارسی بی.*بی.*سی می*توان به رویکرد و اهداف دولتمردان انگلستان از پرداخت هزینه*های گزاف برای پخش برنامه به زبان فارسی پی برد. در ادامه تلاش خواهد گردید به نمونه*هایی از مصادیق این رویکرد اشاره گردد:
1- نقش کلیدی در جنگ جهانی دوم
رادیوی فارسی زبان بی*.بی.*سی زمانی تأسیس گردید که جهان غرب و اروپا در آتش تخاصم دولت متحد و متفق در حال سوختن بود و دست*یابی به کشورهای جهان سوم و نقاط کلیدی جهان به عرصه*ای برای رقابت طرفین جنگ بدل شده بود. در چنین شرایطی که نفوذ آلمان نازی در ایران دوره*ی رضا پهلوی رشد چشم*گیری داشت، جایگاه ویژه و تعیین کننده*ی سرزمین ایران، انگلستان و متفقین را برای اشغال ایران وسوسه نمود. در چنین شرایطی رادیو فارسی بی.*بی.*سی نخست در رقابت با بخش فارسی رادیو آلمان در جهت همراه سازی مردم ایران با اهداف متفقین تلاش می*نمود و در ضمن زمینه را برای اشغال ایران فراهم می*ساخت. امری که 8 ماه بعد و در شهریور 1320ه.ش. جنبه*ی عملی پیدا کرد.
2- بیسیم چی کودتای 28 مرداد
با آغاز جنبش ملی شدن صنعت نفت، بی.*بی.*سی بر اساس مصالح ملی بریتانیا، آشکارا با سیاست*های دولت انگلستان همراه شد. نخست با تهیه*ی گزارش*ها و تفسیرهایی در ارایه*ی تصویر مثبت از کارنامه*ی شرکت نفت انگلیس و ایران و سپس در هم*گامی کامل با دولت لندن برای مقابله با ملی شدن صنعت نفت ایران، پرده*ی آخر نمایش بی.*بی.*سی فارسی نیز، همکاری مستقیم این شبکه در کودتای 28 مرداد 1332ه.ش. و سرنگونی حکومت «مصدق» بود. در کودتای 28 مرداد سال1332ه.ش. و به شکست کشاندن نهضت ملی نفت، طراحان کودتا در خارج از مرزهای ایران با رهبران کودتا در داخل کشور از جمله «شاپور ریپورتر» قرار گذاشتند که در نیمه*ی شب 24 مرداد 1331ه.ش. با شنیدن پیام رمز «حالا دقیقاً نیمه شب است» از رادیو بی.بی.سی عملیات کودتا و براندازی دولت مصدق تحت عنوان عملیات «آژاکس» را کلید بزنند.
هرچند که «صادق صادق*نژاد» (صبا) از دست اندرکاران بی.*بی.*سی، در برنامه*ای که برای هفتادمین سالگرد افتتاح بی.*بی.*سی فارسی در تلویزیون بی.*بی.*سی پخش شد، با ردّ این موضوع ادعا نمود: «جوابش بسیار ساده *است. با کمی تحقیق می*توان دریافت که بی.*بی.*سی فارسی در آن زمان در ساعت 12 نیمه *شب اصلاً برنامه*ای نداشته که بخواهد این رمز را اعلام کند.» اما گویا او فراموش کرده بود که در آگوست 2005م. شبکه*ی چهار رادیوی بی*.بی.*سی، برنامه*ای از سری برنامه*های «داکیومنت (سند)» و با عنوان «یک کودتای خیلی بریتانیایی» پخش کرد! در این برنامه که بعدها چندین جایزه*ی رسانه*ای نیز دریافت کرد، تصریح شده بود که «گوینده*ی خبر بی.*بی.*سی فارسی با اعلام «اکنون ساعت دقیقاً 12 نیمه*شب است» به جای جمله*ی همیشگی «اکنون ساعت 12 نیمه*شب است» پیامی رمزی به شاه و همراهانش برای اطمینان *بخشی به آنان و نشان دادن آمادگی لندن برای کودتا دادند.»[iv]
این چنین بود که بی.بی.سی فارسی نیز ناچار شد بعدها به این حقیقت تلخ اعتراف کند. در فیلم مستندی که در 27 مرداد و به مناسبت کودتای 28 مرداد 1332ه.ش. توسط شبکه*ی فارسی *زبان بی.بی.*سی پخش شد، این شبکه برای نخستین بار به نقش رادیوی فارسی* زبان بی.*بی.*سی به عنوان بازوی پروپاگاندای دولت انگلیس در ایران و ایجاد کودتا برای براندازی دولت دکتر مصدق اذعان کرد. پس از این که بی.*بی.*سی بارها منکر نقش خود در کمک به لندن و برکناری مصدق کرده بود، این برنامه*ی مستند به تشریح جزییات این مسأله پرداخت که چگونه این شبکه*ی رادیویی با پخش برنامه*هایی بر ضد مصدق باعث سرنگونی دولت وی شد. راوی این برنامه در سخنانی تصریح کرد: «دولت انگلیس از رادیوی فارسی* زبان بی.*بی.*سی برای پیشبرد پروپاگاندای خود علیه مصدق استفاده کرد و مرتباً مطالبی بر ضد مصدق از این شبکه*ی رادیویی پخش می*شد، به حدی که کارکنان ایرانی رادیوی فارسی *زبان بی.*بی.*سی به خاطر این حرکت دست به اعتصاب زدند.» این مستند هم*چنین به یک سند محرمانه مربوط به 30 تیر 1330ه.ش. اشاره می*کند که در آن یکی از مقام*های وزارت خارجه از سفیر انگلیس به خاطر پیشنهادهای وی در استفاده از رادیوی فارسی *زبان بی.*بی.*سی برای تقویت پروپاگاندا برضد مصدق تشکر کرده بود. به گفته*ی بی.*بی.*سی این سند تصریح می*کند که وزارت خارجه «*باید به خاطر نظرات [سفیر انگلیس] در خصوص خط پروپاگاندای پیشنهادی ما، سپاسگزار باشد.»[v]
3- بی.*بی.*سی در مواجهه با انقلاب اسلامی
با فراگیر شدن موج انقلاب اسلامی ایران در سال*های 56 و 57 رسانه*ی دولت انگلیس نیز در قالب رویکرد کلی غرب در مواجهه با انقلاب اسلامی وارد صحنه شد و رادیوی فارسی زبان «بی.*بی.*سی» برنامه*های خود را افزایش داد. پس از آن که علایم فروپاشی رژیم پهلوی برای سیاستمداران انگلیسی نمایان شد و آنان کار رژیم را تمام یافته تلقی کردند با پیش گرفتن رویکردی خاص و پیچیده* سعی در نزدیکی به جریان انقلاب و در دست گرفتن هدایت عمومی آن نمودند. «بی*بی*سی» که دل *خوشی از جریان انقلاب به رهبری حضرت امام(ره) نیز نداشت، تلاش می*کرد با معرفی چهره*ای غیر واقعی از حضرت امام(ره)، حضور گروهک*های چپ و راست را در انقلاب پررنگ کرده و آن*ها را در برابر صف مذهبیون به رهبری روحانیت و در رأس آن حضرت امام(ره) قرار دهد. این رادیو هم*چنین تلاش می*کرد تا با استراتژی از پیش طراحی* شده، برخی چهره*های خاصی را که بعدها ماهیت آن*ها برای مردم و نظام مشخص شد، به عنوان چهره*های برتر انقلاب معرفی نماید؛ از آن جمله می*توان به «بازرگان»، «ابوالحسن بنی*صدر» و «قطب زاده» اشاره کرد. پس از پیروزی انقلاب و مستحکم شدن پایه*های نظام اسلامی و نیز روشن شدن مطالبه*ی عمومی که استقلال و بریده شدن پای استعمار و استکبار از ایران بود، بی.*بی.*سی ناچار شد ماهیت خود را آشکار نموده و سیاست تفرقه انگیزی و تقابل با جمهوری اسلامی را آشکارا در پیش بگیرد. هرچند که روحیه*ی محتاطانه و زیرکانه*ی انگلیسی خود را این بار نیز رها نکرده و سعی می*نمود با برخورد نرم با تحولات سعی در بی طرف جلوه نمودن و القای غیرمستقیم پیام خود به مخاطب نماید. البته در این مقطع زمانی «بی.*بی.*سی» با ایجاد تریبون برای گروهک*های تروریستی که به بمب*گذاری و ترور مقام*های ارشد و محبوب نظام اسلامی مشغول بودند نفرت عمیقی را در میان مردم ایجاد کرد.
4- بی.*بی.*سی و حقوق و منافع ملت ایران
یکی از رویکردهای دایمی و مستمر بی.*بی.*سی فارسی مواجهه*ی دوگانه در خصوص منافع و حقوق ملت ایران بوده است به این مفهوم که بر اساس سیاست*های کلی، دولتمردان انگلیسی هرجا که دفاع از منافع ایرانیان حایز فایده برای دولت انگلستان بوده است نقش دایه*ی بهتر از مادر را ایفا نموده وگرنه گاه بی*توجه از کنار تحولات گذشته و گاه حتی آشکارا تلاش برای انحراف افکار عمومی ملت ایران در خصوص منافع ملی می*کند که توجه به چند نمونه*ی آن جالب به نظر می*رسد:
در کودتای 28 مرداد سال1332ه.ش. طراحان کودتا در خارج از مرزهای ایران با رهبران کودتا در داخل کشور از جمله «شاپور ریپورتر» قرار گذاشتند که در نیمه*ی شب 24 مرداد 1331ه.ش. با شنیدن پیام رمز «حالا دقیقاً نیمه شب است» از رادیو بی.بی.سی عملیات کودتا و براندازی دولت مصدق تحت عنوان عملیات «آژاکس» را کلید بزنند
4-1- در تیر ماه 1390ه.ش. بخش فارسی بی.بی.سی که خود را موظف به انعکاس و روایت تمامی وقایع تاریخی و مناسبت*ها از زاویه*ی نگاه خود می*داند؛ براساس همین احساس مسوولیت، اواخر خرداد ماه برای سالگرد کشته شدن ابهام آلود «ندا آقا سلطان»، سنگ تمام گذاشت و چند روزی افکار عمومی را به یادآوری آن واداشت. این در حالی است که این رسانه در سالروز انهدام هواپیمای مسافربری ایرباس ایران توسط ارتش آمریکا در 12 تیر ماه سال 67، هیچ واکنشی نسبت به کشته شدن 118 زن و کودک بی گناه ایرانی نشان نداد؛ تا افکار عمومی را به فراموشی خاطره*ی تلخ این جنایت ضد بشری آمریکا وا دارد. حتی برنامه*ی «نوبت شما» نیز که معمولاً به انعکاس نظرهای مخاطبان در قالب سؤال*های طراحی شده می*پردازد، آن ایام، پرداختن به موضوعاتی مثل گلاب*گیری در کاشان و نبودن در فلزی جوی فاضلاب خیابان ماهوتچی و جشن سنگسری*ها در 9 تیر و عدم مراقبت از میراث فرهنگی ایران را نسبت به این فاجعه*ی انسانی ترجیح داد.[vi]
4-2- در حالی دفاع 8 ساله*ی رزمندگان اسلام از میهن اسلامی*مان بزرگ*ترین افتخار ملی در طول چند سده*ی اخیر قلمداد می*گردد، در سالگرد فرا رسیدن ایام دفاع مقدس سال1389ه.ش، بی.بی.سی اقدام به پخش یک گزارش و یک مستند نمود که ترکیب آن با سایر برنامه و نیز سایت فارسی این رسانه تلاش می*نمود تا برای مخاطب سطح این جنگ تحمیلی نه در سطح حماسه*ی ملی بلکه نزاع دو نفر القا نماید. در گزارش این شبکه، جنگ به نوعی القا می*شود که با این که هر دو سوی جنگ شیعیان بوده*اند اما این جنگ صرفاً انتقام*جویی فردی دو نفر از یک*دیگر است. هم*چنین در این گزارش از قول افراد دیگری سعی می*شود جنگ 8 ساله*ی تحمیلی به ایران، شکست طرفین قلمداد گردد. هم*چنین در مستند پخش شده از این شبکه با به تصویر کشیدن یک رزمنده*ی ایرانی که اکنون چندان به آرمان*های انقلاب اعتقادی ندارد و از قضا(!) در یک کشور غربی زندگی می*کند در کنار یک سرباز عراقی که اتفاقاً هر دو نفر به طور کاملاً اتفاقی (!) با یک*دیگر ملاقات و آشنا می*شوند، تلاش می*گردد اساساً دفاع مقدس به «برادرکشی» معنا گردد!
به طور کلی همواره در برنامه*های این رسانه تلاش گردیده تا رنگ و بویی از ناسیونالیسم، ملاحظات قدرت، تعصب*های قومی، مذهبی و ... در دفاع مقدس به مخاطبان تزریق شود. در واقع بی.*بی.*سی در صدد بوده است که جنبه*ی الهی و مقدس «مقاومت 8 ساله*ی ملت ایران» را در نظر مخاطبان کم*رنگ و سپس حذف کند و آن را به برخی ابعاد و جنبه*های غیردینی مانند تعصب*های جنگ*افروزانه و ملی گرایانه تقلیل دهد.
4-3- در ماجرای پرونده*ی هسته*ای جمهوری اسلامی ایران از ابتدا بی.*بی.*سی فارسی به دنبال القای این نکته بود که با توجه به ذخایر انرژی تجدید ناپذیر نفت و گاز ایران و نیز فشارهای غرب، نباید ایرانیان به فکر دست*یابی به فن*آوری صلح آمیز هسته*ای باشند. البته برنامه سازان بی.*بی.*سی هیچ گاه به این سؤال*ها پاسخ نداده*اند که آیا منابع نفتی ایران تا ابد وجود خواهد داشت و نیز اگر توصیه*ی اهالی بی*.بی.*سی این است که ملت ایران به خاطر رهایی از فشارهای غرب باید از برنامه*ی هسته*ای*اش منصرف گردد، بهتر نیست که اینان به دولت مردان غربی و ولی نعمتان خود توصیه کنند تا از فشار بر مردم ایران دست کشند؟
برای مثال شبکه*ی بی.*بی.*سی فارسی در گزارشی در تاریخ 10 آگوست (19 مرداد) اعلام کرد: «پالایشگاه*های کشورهای اروپایی در سال*های اخیر، وابستگی*شان را به نفت ایران کم*ترکرده*اند. از چند سال پیش تا به حال 80 درصد از نفت ایران به کشورهای آسیایی در حال توسعه مثل چین، هند و کره صادر شده است. کشورهایی که با رشد اقتصادی انفجاری همیشه تشنه*ی نفت هستند. در ماه*های اخیر تحریم*ها مانع انتقال درآمدهای ارزی به ایران شده است اگر به دلایل سیاسی مثل تحریم*ها نفت ایران را نخرند چه اتفاقی برای ایران و بازار نفت جهان می*افتد؟ آن هم در سالی که به دلیل پرداخت یارانه به صورت نقدی دولت بیش از همیشه به پول نفت نیازمند است.» بی.*بی.*سی فارسی افزود: «درآمد نفت ایران سالانه با قیمت روز حدود 70 میلیارد دلار است اما گزارش*هایی از طلب 40 میلیاردی ایران از مشتری*هایش منتشر شده است یعنی 60 درصد از درآمدهای نفتی ایران» هم*چنین «تحریم بانک مرکزی و صنعت نفت و پتروشیمی ایران» موضوع یکی از برنامه*های«نوبت شما» بود.مجری برنامه با طرح این سؤال که «به نظر شما تحریم مؤسسه*های مالی ایران از طرف کشورهای غربی چه تأثیری بر وضعیت اقتصادی این کشور خواهد داشت؟» به دنبال القای نگرانی مردم ایران از این تحریم*ها به مخاطبان و بینندگانی که قصد اظهار نظر داشتند بود تا حدی که مجری در میان اظهارنظرها تصریح نمود: «... برای شما توضیح می*دهم که هر چند ممکن است که واکنش*ها حاوی مطالب جدیدی نباشند اما نگرانی هم*چنان ادامه دارد.» در ادامه مجری دیگر با طرح این مطلب که «ببینیم وبلاگ نویس*ها در این مورد آیا ابراز نگرانی کرده*اند یا نه؟» سیاست اتاق فکر برنامه را در القای نگرانی دنبال می*کند.[vii]
هم*چنین پس از فاجعه*ی هستهای «فوکوشیما» در فروردین 1390ه.ش. در حالی که موج نگرانی از آسیب پذیری تأسیسات اتمی در کشورهای اتمی جهان فراگیر شده بود، بی.*بی.*سی سعی نمود نگرانی کل جهان را در حد نگرانی در خصوص ایمنی نیروگاه بوشهر ایران تقلیل دهد و با نگرانی می*نویسد: «بوشهر از نظر فاصله و موقعیت جغرافیایی به کویت، بحرین و مناطق نفت خیز شرق عربستان سعودی نزدیک*تر است تا تهران.» آیا از نظر بی.*بی.*سی نیروگاه هسته*ای «دیمونا» واقع در جنوب فلسطین اشغالی که دارای سطح ایمنی بسیار پایین و خطری بزرگ*تر از نیروگاه «فوکوشیما» از حیث احتمال نشت مواد رادیواکتیو است و از قضا به کشورهای عرب منطقه نیز بسیار نزدیک، نگران کننده نیست؟ در مورد نیروگاه*های اتمی جزیره*ی بریتانیا و غرب اروپا چه می*توان گفت؟
4-4- از زمان انتشار خبر بازداشت «سارا شورد»، «جاش فتال» و «شین بائر»، سه کوهنورد آمریکایی که از راه مرزهای عراق به طور غیر قانونی وارد ایران شده بودند، توسط مرزبانان ایران تا زمان آزادی آنان بخش قابل توجهی از اخبار رسانه*ی بی.*بی.*سی فارسی معطوف به وضعیت آنان و تحریک عواطف انسانی در خصوص سرنوشت آنان بود. این شبکه به طور مستمر در بخش*های خبری خود به ویژه بخش «60 دقیقه»، اخبار مربوط به این آمریکایی*ها حتی اگر ناچیز را پوشش می*داد؛ هم*چنین، با دعوت از سارا شورد برای حضور در برنامه*ی «به عبارت دیگر» به فضای احساسی برضد ایران و حکم دادگاه که هنوز صادر نشده بود، دامن می*زد و این در حالی بود که این شبکه هیچ توجهی به ایرانی*های زندانی شده در آمریکا هم*چون خانم «شهرزاد میرقلی خان» که دولت آمریکا بی هیچ توضیح روشنی اقدام به حبس او در شرایطی بسیار اسف*بار و رنج آور نموده نداشته و ندارد. این نکته قابل توجه بود که شبکه*ای که برای فارسی زبانان برنامه پخش می*نمود، بیش از آن که نگران سرنوشت آنان باشد نگران سرنوشت هم*زبانان، حامیان مالی و ولی نعمتان خود بود!
4-5- شبکه*ی بی.*بی.*سی بارها تلاش نموده است خود را حامی حقوق انسان*ها به ویژه حق آزادی پوشش آن*ها نشان دهد. با این حال با در پیش*گیری یک رویکرد دوگانه در ماجرای «حجاب زنان مسلمان در غرب» و نیز «حضور زنان مسلمان ایرانی در میادین ورزشی»، حق روشن این زنان را نادیده بگیرد. بی.بی.سی فارسی در برنامه*ی «نوبت شما» 21 فروردین 1390 با دست*آویز قرار دادن موضوع حذف ناعادلانه*ی تیم ملی فوتبال دختران ایران از المپیک جوانان، به جای آن که به تلاش نظام سلطه برای محروم سازی زنان محجبه اشاره نماید، غیرمستقیم تلاش کرد تا علت حذف تیم ملی دختران ایران را داشتن حجاب القا کند و بدین ترتیب این*گونه محجبه بودن اعضای تیم بانوان ایران را محکوم نماید! این در حالی بود که از همان ابتدای برنامه، تعدادی از مخاطبان به مقابله با این ترفند پرداختند و به جای محکوم کردن حجاب زنان و دختران ورزشکار که خواست این برنامه بود، فیفا را به تبعیض*گرایی و استبداد لیبرالیستی محکوم کردند.(*)
ادامه دارد..