معرفی تفسیر نمونه

با سلام

تفسير نمونه‏

اثر آيت الله مكارم شيرازى‏

انگيزه تاليف‏
اين تفسير به اين منظور تأليف شد كه غذاى معنوى و فكرى مناسب و مفيدى براى نسل كنونى باشد و به همين علت مهمترين ديدگاهها و نظريات اسلام در زمينه‏هاى تربيتى و اخلاقى، متناسب با فهم همگان، در آن آورده شده است.

استاد مكارم و همكارانش با ارائه اين اثر، به نسلى كه با عطش زياد به دنبال فهم معارف قرآن و سيراب شدن از سرچشمه‏هاى گواراى آنند، خدمت بزرگ و ارزشمندى نمودند. در مقدمه اين تفسير آمده است:« هر عصرى ويژگيها، ضرورتها و تقاضاهايى دارد كه از دگرگون شدن وضع زمان و پيدا شدن مسائل جديد و مفاهيم تازه در عرصه زندگى سرچشمه مى‏گيرد. همچنين هر روزگارى، مشكلات و پيچيدگى‏هايى دارد كه لازمه تحوّل زندگى و گذشت زمان است. افراد پيروز و موفق، كسانى هستند كه هم آن نيازها و تقاضاها را و هم اين مشكلات و گرفتاريها را، كه مى‏توان مجموع آنها را« مسائل روز» ناميد درك مى‏كنند. رسالت دانشمندان هر دوره‏اى است كه با هوشيارى كامل، اين مسائل، تقاضاها، نيازها و اين خلأ روحى، فكرى و اجتماعى را فورا دريابند و آنها را به شكل صحيحى پر كنند تا با امور ديگرى پر نشود، زيرا خلأ در محيط زندگى ما ممكن نيست.

از مسائلى كه ما به سهم خود به روشنى آن را دريافته‏ايم تشنگى و عطش نسل حاضر براى درك مفاهيم اسلام و مسائل مذهبى است، نه تنها درك، بلكه چشيدن و لمس كردن‏و بالاخره عمل كردن به اين مفاهيم و اصول است. اين مسائل، بخش مهمى از روح و جان آنان را فرا گرفته است، اما طبيعى است كه همه اين اشتغالات ذهنى، به صورت استفهام است و نخستين گام براى پاسخگويى به اين خواسته‏ها، برگرداندن ميراث علمى و فرهنگى اسلام و بيان كردن همه آن مفاهيم عالى به زبان روز و ريختن آن در كام روح و جان و عقل نسل كنونى است و گام ديگر، استنباط نيازها و تقاضاهاى ويژه اين زمان از اصول كلى اسلام است، و اين تفسير بر اساس همين دو هدف نگارش يافته است.

مفسر محترم در مقدمه كوتاه خود بر جلد چهارم تفسير با بيانى آشكار مى‏نويسد: هدف از نوشتن اين تفسير، اين بود كه تفسيرى به زبان فارسى براى قرآن مجيد تهيه شود كه هم« خواص» بتوانند از آن بهره گيرند، و هم براى« عموم» مفيد باشد، تفسيرى روان و دور از اصطلاحات پيچيده علمى، دور از شرح اختلافات مفسران و نقل اقوال پراكنده، بر اساس نزديكترين مفاهيم قرآن به ذهن، و بر اساس دريافتها و برداشتهاى تازه‏اى كه در پرتو پيشرفت علوم گوناگون از قرآن مى‏شود، و با استفاده از قرائن تاريخى و شأن نزولها و احاديث متقن و ارزنده‏اى كه در منابع اسلامى از پيشوايان بزرگ اسلام به ما رسيده است. تفسيرى كه در عين تفسير بودن، جوابگوى پرسشها و مسائل عصرى و حل ايرادهاى گوناگون در اصول و فروع مباحث اسلامى( تا آنجا كه وضع چنين تفسيرى اجازه مى‏دهد) بوده باشد.

یا حق !

با سلام

ويژگيهاى تفسير

مفسر محترم در مقدمه جلد 1، عنوانى به اين نام مطرح كرده، مى‏نويسد:

1- از آنجا كه قرآن كتاب زندگى و حيات است، در تفسير آيات به جاى پرداختن به مسائل ادبى و عرفانى و مانند آن، توجه خاصى به مسائل سازنده زندگى مادى و معنوى و بويژه مسائل اجتماعى شده و به اندازه كافى روى مسائلى كه تماس نزديك با حيات فرد و اجتماع دارد تكيه گرديده است.

2- به تناسب عناوينى كه در آيات مطرح مى‏شود، ذيل هر آيه، بحث فشرده و مستقلى درباره موضوعاتى مانند، ربا، بردگى، حقوق زن، فلسفه حج، اسرار تحريم قمار، شراب، گوشت خوك و اركان و اهداف جهاد اسلامى و مانند آن آمده است، تا خوانندگان در يك مطالعه اجمالى از مراجعه به كتابهاى ديگر بى‏نياز گردند.

3- كوشش شده، ترجمه آيات، روان، سليس و گويا و دقيق و در نوع خود جالب و رسا بوده باشد.

4- به جاى پرداختن به بحثهاى كم‏حاصل، توجه مخصوص به ريشه لغات و شأن نزول آيات كه هر دو در فهم دقيق معانى قرآن مؤثر هستند، شده است.

5- اشكالات و ايرادات و سؤالات مختلفى كه گاهى در پيرامون اصول و فروع اسلام، مطرح مى‏گردد، به تناسب هر آيه، طرح شده و پاسخ فشرده آن ذكر گرديده است. مانند شبهه آكل و مأكول، معراج، تعدد زوجات، علت تفاوت ارث زن و مرد، تفاوت ديه زن و مرد، حروف مقطعه قرآن، نسخ احكام، جنگها و غزوات اسلامى، آزمايشهاى گوناگون الهى و دهها مسئله ديگر، بطوريكه هنگام مطالعه آيات، علامت استفهامى در ذهن خواننده عزيز باقى نماند.

6- از اصطلاحات پيچيده علمى كه نتيجه آن اختصاص كتاب به قشر خاصى است، در متن كتاب دورى و به هنگام ضرورت در پاورقى آمده، تا براى انديشمندان و صاحب نظران نيز مفيد باشد.

یا حق !

با سلام
این نوشته، پیشگفتاریست برای برگزیده تفسیر نمونه!
____

پيشگفتار
گزيده تفسير نمونه!

بزرگترين سرمايه ما مسلمانان قرآن مجيد است. معارف، احكام، برنامه زندگى، سياست اسلامى، راه به سوى قرب خدا، همه و همه را در اين كتاب بزرگ آسمانى مى‏يابيم.
بنابر اين، وظيفه هر مسلمان اين است كه با اين كتاب بزرگ دينى خود روز به روز آشناتر شود اين از يكسو.

از سوى ديگر آوازه اسلام كه بر اثر بيدارى مسلمين در عصر ما، و بخصوص بعد از انقلاب اسلامى در سراسر جهان پيچيده است، حس كنجكاوى مردم غير مسلمان جهان را براى آشنايى بيشتر به اين كتاب آسمانى برانگيخته است، به همين دليل در حال حاضر از همه جا تقاضاى ترجمه و تفسير قرآن به زبانهاى زنده دنيا مى‏رسد، هر چند متأسفانه جوابگويى كافى براى اين تقاضاها نيست، ولى به هر حال بايد تلاش كرد و خود را آماده براى پاسخگويى به اين تقاضاهاى مطلوب كنيم.

خوشبختانه حضور قرآن در زندگى مسلمانان جهان و بخصوص در محيط كشور ما روز به روز افزايش پيدا مى‏كند، قاريان بزرگ، حافظان ارجمند، مفسران آگاه در جامعه امروز ما بحمد اللّه كم نيستند، رشته تخصصى تفسير در حوزه علميه قم به صورت يكى از رشته‏هاى تخصصى مهم در آمده و متقاضيان بسيارى دارد، درس تفسير نيز از دروس رسمى حوزه‏ها و از مواد امتحانى است، و در همين راستا «تفسير نمونه» نوشته شد، كه تفسيرى است سليس و روان و در عين حال پر محتوا و ناظر به مسائل روز و نيازهاى زمان، و شايد يكى از دلايل گسترش سريع آن همين اقبال عمومى مردم به قرآن مجيد است.

گر چه براى تهيه اين تفسير به اتفاق گروهى از فضلاى گرامى حوزه علميه قم (دانشمندان و حجج اسلام آقايان: محمد رضا آشتيانى- محمد جعفر امامى- داود الهامى- اسد اللّه ايمانى- عبد الرسول حسنى- سيد حسن شجاعى- سيد نور اللّه طباطبائى- محمود عبد اللهى- محسن قرائتى و محمد محمدى اشتهاردى) در مدت پانزده سال زحمات زيادى كشيده شد، ولى با توجه به استقبال فوق العاده‏اى كه از سوى تمام قشرها و حتى برادران اهل تسنن از آن به عمل آمد، تمام خستگى تهيه آن بر طرف گشت و اين اميد در دل دوستان بوجود آمد كه ان شاء اللّه اثرى است مقبول در پيشگاه خدا.

متن فارسى اين تفسير دهها بار چاپ و منتشر شده، و ترجمه كامل آن به زبان «اردو» در (27) جلد نيز بارها به چاپ رسيده است، و ترجمه كامل آن به زبان «عربى» نيز به نام تفسير «الأمثل» اخيرا در بيروت به چاپ رسيد و در نقاط مختلف كشورهاى اسلامى انتشار يافت.
ترجمه آن به زبان «انگليسى» هم اكنون دردست تهيه است كه اميدواريم آن هم به زودى در افق مطبوعات اسلامى ظاهر گردد.
بعد از انتشار تفسير نمونه گروه كثيرى خواهان نشر «خلاصه» آن شدند.

چرا كه مايل بودند بتوانند در وقت كوتاهتر و با هزينه كمتر به محتواى اجمالى آيات، و شرح فشرده‏اى آشنا شوند، و در بعضى از كلاسهاى درسى كه تفسير قرآن مورد توجه است به عنوان متن درسى از آن بهره‏گيرى شود.

اين درخواست مكرّر، ما را بر آن داشت كه به فكر تلخيص تمام دوره (27) جلدى تفسير نمونه، در پنج جلد بيفتيم ولى اين كار آسانى نبود، مدتى در باره آن مطالعه و برنامه‏ريزى شد و بررسيهاى لازم به عمل آمد تا اين كه فاضل محترم جناب مستطاب آقاى احمد- على بابائى كه سابقه فعاليت و پشتكار و حسن سليقه ايشان در تهيه «فهرست موضوعى تفسير نمونه» بر ما روشن و مسلّم بود عهده‏دار انجام اين مهمّ گرديد و در مدت سه سال كار مستمر شبانه روزى اين مهمّ به وسيله ايشان انجام گرديد.
اينجانب نيز با فكر قاصر خود كرارا بر نوشته‏هاى ايشان نظارت كردم و در مواردى كه نياز به راهنمايى بود به اندازه توانايى مسائل لازم را تذكر دادم، و در مجموع فكر مى‏كنم بحمد اللّه اثرى ارزنده و پربار به وجود آمده كه هم قرآن با ترجمه سليس را در بردارد و هم تفسير فشرده و گويايى، براى كسانى كه مى‏خواهند با يك مراجعه سريع از تفسير آيات آگاه شوند، مى‏باشد.
و نام آن برگزيده تفسير نمونه نهاده شد.

و من به نوبه خود از زحمات بى‏دريغ ايشان تشكر و قدردانى مى‏كنم، اميدوارم اين خلاصه و فشرده كه گزيده‏اى است از قسمتهاى حساس، و حديث مجملى از آن مفصل، نيز مورد قبول اهل نظر و عموم قشرهاى علاقه‏مند به قرآن گردد و ذخيره‏اى براى همه ما در «يوم الجزاء» باشد.

قم- حوزه علميه ناصر مكارم شيرازى 13 رجب 1414 روز ميلاد مسعود امير مؤمنان حضرت على عليه السّلام مطابق با 6/ 10/ 1372