با دو اصطلاح فقهی آشنا شوید!!

[طاهره وحیدیان]

http://img.tebyan.net/big/1391/12/10521069123167435890563819724621584243229.jpg

حدث، ازبین برنده و ناقض طهارت است و فرد محدث پیش از کسب طهارت، یعنی انجام وضو، غسل یا تیمّم نمى‌‌تواند اعمالى را که طهارت شرط آن است، به جا آورد.منظور از حدث اصغر و حدث اکبر چیست؟به چیزی که ناقض طهارت (وضو، غسل و تیمم) باشد حدث می‌گویند، و حدث بر دو قسم است: حدث اصغر؛ مانند بول (ادرار)، غائط (مدفوع)، و حدث اکبر؛ مانند منی، جنابت، حیض، و... .


تعریف حدث
«حدث» در لغت به معنای‌ به وجود آمدن است و محدث در اصطلاح فقها به کسی گفته می‌شود که از او چیزی صادر شود که حالت طهارت و پاکی او را از بین برد.


«حدث» در اصطلاح فقها بر دو معنا اطلاق شده است: یکى سبب، یعنى امرى که طهارت را نقض مى‌کند؛ مانند بول، غائط و جنابت، و دیگرى مسبب، یعنى حالتى که به سبب پیدا شدن یکى از امور یاد شده، در نفس انسان پدید مى‌آید که از آن به نجاست معنوى تعبیر مى‌گردد، و مانع ورود انسان در نماز و دیگر اعمال مشروط به طهارت مى‌شود.‌

[طاهره وحیدیان]

اقسام حدث
حدث دارای دو مرتبه است؛ یکی خفیف و دیگری شدید. مرتبه‌ی خفیف، حدث اصغر و مرتبه‌ی شدید، حدث اکبر نامیده مى‌‌شود.
(به کسى که حدث از او صادر گردیده «مُحدِث» می‌گویند.)

کسى که پى در پى دچار حدث می شود، مانند مسلول و مستحاضه، اگر در مدتى معیّن، حدث بر او عارض نمى‌‌شود، باید در همان زمان- اوّل وقت باشد یا وسط و یا آخر آن- کسب طهارت کند و‌ نماز بگزارد و در صورت تأخیر عمدى از آن مدت، مرتکب گناه شده است

حکم حدث
حدث، از بین برنده و ناقض طهارت است و فرد محدث پیش از کسب طهارت، یعنی انجام وضو، غسل یا تیمّم نمى‌‌تواند اعمالى را که طهارت شرط آن است، به جا آورد.
اسباب حدث (مواردی که موجب حدث می شوند):
اسباب حدث اصغر (یعنی هر چیزی که باعث حدث اصغر می شود) که تنها موجب وضو مى‌‌گردند، عبارتند از: خروج ادرار؛ مدفوں باد معده؛ خوابى که بر قوّه شنوایى و بینایى چیره گردد، به گونه‌‌اى که چشم نبیند و گوش نشنود؛ زایل شدن عقل بر اثر پیدایى جنون، بیهوشى، مستى و غیر آن و استحاضه قلیله.
اسباب حدث اکبر (یعنی هر چیزی که باعث حدث اکبر می شود) که با غسل برطرف مى‌‌گردند، عبارتند از: جنابت، نفاس، حیض، استحاضه متوسطه و کثیره، و مسّ بدن میّت.

[طاهره وحیدیان]

برطرف کننده حدث:


حدث اصغر با وضو و حدث اکبر با غسل بر طرف مى‌‌گردند.


حکم در صورت عدم دسترسی به آب:


در صورت عدم دسترسی یا عدم امکان استفاده از آب، تیمم بدل از وضو در حدث اصغر و بدل از غسل در حدث اکبر مشروعیّت می‌یابد.

برخی احکام حَدَث** بنابر اقوال مشهور، رساندن جایى از بدن به نوشته‌‌هاى قرآن بر محدثِ مکلّف حرام است. نام‌هاى خداوند، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیه السلام) نیز همین حکم را دارند.


**در صورت عارض شدن حدث پس از غسل در غسلهای زمانی، همچون غسل جمعه، نیازی به اعاده آن نیست و اعاده مستحب نیست؛

**در غسلهایی که جهت انجام دادن کاری به جا آورده می‌شود، مانند غسل زیارت یا احرام و نیز در غسلهای مکانی، از قبیل غسل برای داخل شدن در مسجد الحرام، در صورت محدث شدن پس از آن، بنابر قول مشهور، اعاده مستحب است؛ ولیکن در اینکه اعاده به جهت باطل شدن غسل اوّل است یا امری تعبّدی، اختلاف است.


**کسى که پى در پى دچار حدث می شود، مانند مسلول و مستحاضه، اگر در مدتى معیّن، حدث بر او عارض نمى‌‌شود، باید در همان زمان- اوّل وقت باشد یا وسط و یا آخر آن- کسب طهارت کند و‌ نماز بگزارد و در صورت تأخیر عمدى از آن مدت، مرتکب گناه شده است.‌

[طاهره وحیدیان]

**بنابر قول مشهور، تیمّم بدل از غسل جنابت با عارض شدن حدث- اعم از اصغر و اکبر- باطل مى‌‌گردد و براى نماز باید اعاده شود.‌


**آبِ به کار رفته در رفع حدث اصغر، پاک و پاک کننده و وضو گرفتن و غسل کردن با آن بنابر قول مشهور صحیح است. عارض شدن حدث اصغر در حین وضو، آن را باطل مى‌کند. اینکه آیا در غسل جنابت هم چنین است و در صورت عدم بطلان آیا پس از اتمام غسل، وضو براى نماز واجب است یا نه؟ اقوال مختلف است. ‌


**آب به کار رفته در رفع حدث اکبر نیز پاک است و مى‌‌توان با آن، چیز نجس را شست؛ ولی اینکه در صورت قلیل بودن آیا برطرف کننده حدث- اعم از اصغر و اکبر- هست یا نه؟ اختلاف است.