روزه درمانی در کلام امام علی (علیه السلام)

[طاهره وحیدیان]

روزه تشریع و اختراع بزرگ خداوند است و قدمت طولانی دارد . از تورات و انجیل فعلی برمی آید که روزه، در میان یهود ونصاری و ملل دیگر مرسوم و معمول بوده است .
خود حضرت موسی (ع) چهل روز روزه داشته است . همچنین از انجیل برمی آید که خود حضرت مسیح هم چهل روز روزه داشته است . پس روزه و رمضان، دو برادر کلانسال هستند در میان بشریت و از آوازه بلندی برخوردارند .

http://www.sibtayn.com/fa/images/stories/Ramezan/12.jpg

روزه اثرات فردی، اجتماعی، تربیتی، بهداشتی و درمانی زیادی را در جوامع بشری ببار آورد و ببار می آورد و اثرات مادی و معنوی فراوانی را در وجود انسان می گذارد .
پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) در حدیث بسیار معروفی می فرماید: «صُوُمُوا تَصِحُّوا .» روزه بگیرید تا سالم شوید .
خوشبختانه بعد از گذشت حدود هزار و چهار صد سال، تازه دنیا دارد بر سر عقل می آید و بحث «روزه درمانی » را مطرح می کند، هرچند هر کس نمی تواند به عمق و فلسفه روزه، بطور دقیق پی ببرد .

[غریبه]

کسانی که دین زرتشت دارن هم روزه میگیرن ؟
ایا روزه گرفتم در تمام دین ها هستش؟

[طاهره وحیدیان]

خوشبختانه بعد از گذشت حدود هزار و چهار صد سال، تازه دنیا دارد بر سر عقل می آید و بحث «روزه درمانی » را مطرح می کند، هرچند هر کس نمی تواند به عمق و فلسفه روزه، بطور دقیق پی ببرد .
امروزه در بحثهای روان شناسی، بحث «فراروان » مطرح است ولی بطور یقین، غیر از انسانهای کامل و مؤمنین واقعی، کسی نمی تواند این کلام حضرت امیر (علیه السلام) را درک کند که فرمود:

«صَومُ النَّفسِ اِمساکُ الحَواسِ الخَمسِ عَنِ المَآثِمِ وَ خُلُوِّ القَلبِ مِن جَمیعِ اَسبابِ الشَّرِّ»

روزه جان یعنی چه؟ و چه کسی می تواند آن را درک و سپس عمل بکند؟ !



آیا روزه اثرات درمانی دارد یا خیر و گستره آن تا کجاست؟ لذا در این مقاله در چند عنوان بحث نمودیم که عبارتند از:

۱ - درآمد ۲ - تعریف، اهمیت و ضرورت ۳ - انواع روزه ۴ - فلسفه روزه، ۵ - سوژه های تربیتی روزه و رمضان ۶ - خداحافظ رمضان ۷ - جشن روزه دار و عید واقعی ۸ - نتیجه و در پایان کتابنامه .

تعریف، اهمیت و ضرورت:

در فرهنگ قرآن، از روزه به «صوم » تعبیر شده است . صوم در لغت به معنای برخاستن است بی آنکه بعد از آن کاری شود .

نزد بعضی صوم به معنای نگاه داشتن است . هر یک از دو معنا مناسبت دارد با معنای شرعی و آن نگاه داشتن خود است بر وجه شرع در روز از آنچه در شرع او را مفطر خوانند با نیت . (۱)

[طاهره وحیدیان]

در جای دیگر آمده: صوم به معنای روزه . همچنین است صیام .
اصل آن امساک از مطلق فعل است، خوردن باشد، یا گفتن، یا رفتن .

صوم اسلامی امساک مخصوصی است از طعام و چیزهای دیگر که از طلوع فجر شروع شده و با رسیدن شب به پایان می رسد . (۲)
در التبیان از صوم چنین تعریف شده است:

«اَلصَّومُ فِی الشَّرعِ هُوَ الِامساکُ عَن اَشیاءَ مَخصُوصَه عَلی وَجهِ مَخصُوصٍ مِمَّن هُوَ عَلی صِفاتٍ مَخصُوصَه وَ مِن شَرطِ اِنعِقادِ اَلنِّیَّةِ .» (۳)

روزه در شرع، عبارت است از: ۱ - خودداری کردن از خوردن اشیاء خاص و ویژه، ۲ - بر وجه مخصوص، ۳ - از کسانی که دارای خصوصیات ویژه هستند، ۴ - به شرط بستن نیت .

به هر تقدیر در رساله عملیه آمده:

روزه آن است که انسان برای اطاعت فرمان خدا، از اذان صبح تا مغرب، از چیزهایی که روزه را باطل می کند خودداری نماید .
اهمیت:
اهمیت روزه آنقدر زیاد است که با زندگی و زنده ماندن انسان عجین است . روزه زباله ها و مواد اضافی و جذب نشده بدن را می سوزاند، و در واقع بدن را «خانه تکانی » می کند .
ضرورت:
در این برهه از زمان، بخاطر مصنوعی گشتن زندگی و خوردنیها و نوشیدنیهای شیمیایی زا، زندگی و محیط زیست بشر، با خطر جدی مواجه گشته است .

پی نوشت:
۱ . بحارالانوار، ج ۹۶، ص ۲۵۵ .
۲ . ابوالفتح الجرجانی، سید امیر، تفسیر شاهی او آیات الاحکام، ج ۱، تهران: نوید، ۱۳۶۲، ص ۲۲۵ .
۳ . قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج ۴، تهران: دارالکتب الاسلامیه، سوم، ۱۳۶۱، ص ۱۶۵ .

[طاهره وحیدیان]

یکی از بهترین راه درمان این همه بیماریهای جسمی و روانی «روزه درمانی » است که به روزه شکم، جسم را درمان بخشیم و با روزه نفس، جان و روان خود را .

یکی از فقره های دعای ماه رمضان که دعای بین المللی هم هست این است که: «اللهم اشف کل مریض » خدایا تمام بیماران جهان را شفاببخش .

به امید روزی که جهانیان به خاطر درمان بیماری جسمشان هم که شده سراسیمه به روزه درمانی روی بیاورند و عظمت های اسلام را قطره ای بنوشند .

انواع روزه:

روزه به عبارات مختلف، تقسیمات مختلفی را به خود اختصاص می دهد .
تقسیمات روزه در فقه عبارت است از:

۱ - روزه واجب، ۲ - روزه حرام، ۳ - روزه مستحب، ۴ - روزه مکروه .

روزه های واجب عبارتند از:

۱ - روزه ماه رمضان، ۲ - روزه قضاء ماه رمضان، ۳ - روزه کفاره، ۴ - روزه قضای پدر [یا مادر] بر پسر بزرگتر، ۵ - روزه های نذر و عهد، ۶ - روزه های استیجاری .

روزه های حرام عبارتند از:

۱ - عید فطر (اول شوال)، ۲ - عید قربان (دهم ماه ذی الحجه)، ۳ - روزه های ضرری، ۴ - روزه های مستحبی زن و فرزند اگر حق شوهر از بین برود و باعث اذیت پدر و مادر شود جایز نیست .

روزه های حرام دیگر نیز هست که در کتابهای مفصل گفته شده است .

روزه های مکروه عبارتند از:


۱ - روزه روز عاشورا، ۲ - روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا روز عید قربان، ۳ - روزه میهمان بدون اجازه میزبان .

[طاهره وحیدیان]

روزه های مستحب:

روزه تمام روزهای سال، غیر از روزهای حرام و مکروه که در بالا بیان گشت، مستحب است، ولی بعضی از روزها تاکید بیشتری دارد . که برای توضیح بیشتر به رساله عملیه، به همین بخش مراجعه نمائید .

تقسیم روزه به اعتبار دیگر:

امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند:

«صِیّامُ القَلبِ عَنِ الفِکرِ فِی الآثامِ اَفضَلُ مِن صِیامِ البَطنِ عَنِ الطَّعامِِ » (۴)

روزه دل از [برای] اندیشه در [ترک] گناهان، بهتر از روزه شکم است از غذا خوردن و آشامیدن .
در این حدیث شریف به دو نوع روزه اشاره شد:

۱ - روزه جان .
۲ - روزه جسم .
روزه جسم مرحله نازله روزه است و گستره آن محدود به زمان خاص می باشد . روزه جسم و شکم آسان است و هر کس با اراده اندک می تواند از عهده آن برآید .
نخوردن و نیاشامیدن چند ساعت، چیزی نیست که برای یک انسان متدین مشکل ساز باشد . انسان توانایی دارد چندین روز، چیزی نخورد و نیاشامد و در عین حال زنده و سالم بماند .

آنچه مهم است، روزه جان است که دامنه بسیار گسترده دارد و در عین حال بسیار سخت و دشوار است . چیزی نیست که هر کس بتواند به آسانی بدان دسترسی پیدا کند و یا به صرف دست یازیدن به روزه جسم و شکم، بتواند بدان دست یابد .

ملازمه ای بین روزه جسم و روزه جان وجود ندارد . روزه جسم و شکم، تنها می تواند مقدمه ای برای رسیدن به مرحله روزه جان باشد . رفع و دفع از خطورات ذهنی، خیالات، شبهات، انگیزه ها و غرضها، شهوات عملی و . . . ، چیزی نیست که به صرف روزه جسم بدست آید .

[طاهره وحیدیان]

روزه های مستحب:

روزه تمام روزهای سال، غیر از روزهای حرام و مکروه که در بالا بیان گشت، مستحب است، ولی بعضی از روزها تاکید بیشتری دارد . که برای توضیح بیشتر به رساله عملیه، به همین بخش مراجعه نمائید .

تقسیم روزه به اعتبار دیگر:

امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند:

«صِیّامُ القَلبِ عَنِ الفِکرِ فِی الآثامِ اَفضَلُ مِن صِیامِ البَطنِ عَنِ الطَّعامِِ » (۴)

روزه دل از [برای] اندیشه در [ترک] گناهان، بهتر از روزه شکم است از غذا خوردن و آشامیدن .
در این حدیث شریف به دو نوع روزه اشاره شد:

۱ - روزه جان .
۲ - روزه جسم .
روزه جسم مرحله نازله روزه است و گستره آن محدود به زمان خاص می باشد . روزه جسم و شکم آسان است و هر کس با اراده اندک می تواند از عهده آن برآید .
نخوردن و نیاشامیدن چند ساعت، چیزی نیست که برای یک انسان متدین مشکل ساز باشد . انسان توانایی دارد چندین روز، چیزی نخورد و نیاشامد و در عین حال زنده و سالم بماند .

آنچه مهم است، روزه جان است که دامنه بسیار گسترده دارد و در عین حال بسیار سخت و دشوار است . چیزی نیست که هر کس بتواند به آسانی بدان دسترسی پیدا کند و یا به صرف دست یازیدن به روزه جسم و شکم، بتواند بدان دست یابد .

ملازمه ای بین روزه جسم و روزه جان وجود ندارد . روزه جسم و شکم، تنها می تواند مقدمه ای برای رسیدن به مرحله روزه جان باشد . رفع و دفع از خطورات ذهنی، خیالات، شبهات، انگیزه ها و غرضها، شهوات عملی و . . . ، چیزی نیست که به صرف روزه جسم بدست آید .

[طاهره وحیدیان]

خلاصه:
چرا یک طبیب روسی براساس تجربیات و بدعت، بحث «روزه درمانی » را مطرح کرد و روزه درمانی هم نمود ولی مسلمانان از منابع و مبانی بزرگ اسلامی چنین استفاده هایی را نبردند و از غریبه ها، سبقت نگرفتند؟ !
آیا از کلام زیبای حضرت امیر (علیه السلام) «روزه درمانی و درمان هر بیماری » بدست نمی آید؟ ! معنای دقیق و عمیق این حدیث نورانی چه می تواند باشد؟ !
«صَومُ النَّفسِ اِمساکُ الحَواسِ الخَمسِ عَن سائِرِ المَآثِمِ وَ خُلُوِّ القَلبِ مِن جَمیعِ اَسبابِ الشَّرِّ»

یعنی چه؟
آیا با عمل به این حدیث زیبا تمام بیماریهای روانی و فراروانی درمان نمی گردد؟ ! آیا در صورت عمل به اینگونه روایات، جوامع انسانی به مدینه فاضله تبدیل نمی گردد؟ !

[طاهره وحیدیان]

کسانی که دین زرتشت دارن هم روزه میگیرن ؟
ایا روزه گرفتم در تمام دین ها هستش؟


تمام ادیان الهی هم روزه داشته اند هم نماز .درضمن طول روزه ها ونماز های انها بیشتر بوده