معاویة ین حدیج ، صحابی قاتل !

[طاهره وحیدیان]

معاویة بن حدیج ، صحابی قاتل !


یکی از صحابه ای که در نزد اهل سنت و وهابیت به عنوان صحابی عادل مطرح می باشد فردی است به نام " معاویة بن حدیج " !

حافظ یوسف المزی در " تهذیب الکمال " در ترجمه وی می گوید : این صحابی " عثمانی " بوده است یعنی از محبیّن افراطی عثمان و از کسانی که عثمان را بر امیرالمومنین علیه السلام برتری می دادند . وی از کسانی بود که به دستور معاویه و عمروعاص ، در قتل محمد بن ابی بکر ( پسر خلیفه اول اهل سنت ) دست داشت .

ابن عبدالبر در " الاستیعاب " و ابن اثیر در " أسد الغابة " چنین می گویند :" يقولون إنه الذى قتل محمد بن أبى بكر بأمر عمرو بن العاص له بذلك "( می گویند که او همان کسی است که محمد بن ابی بکر را به دستور عمرو بن العاص به قتل رساند )(الاستيعاب في معرفة الأصحاب ، ج 3 ص 1414 ،اسم المؤلف: يوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر الوفاة: 463 ، دار النشر : دار الجيل - بيروت - 1412 ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : علي محمد البجاوي/أسد الغابة في معرفة الصحابة ، ج 5 ص 217 ،اسم المؤلف: عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد الجزري الوفاة: 630هـ ، دار النشر : دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان - 1417 هـ - 1996 م ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : عادل أحمد الرفاعي)

همچنین ابن اثیر در " الکامل فی التاریخ " جریان را این چنین بیان می کند :" فقال لهم محمد بن أبي بكر اسقوني ماء فقال له معاوية بن حديج لا سقاني الله إن سقيتك قطرة أبدا .... ثم قال له أتدري ما أصنع بك أدخلك جوف حمار ثم أحرقه عليك بالنار فقال محمد إن فعلت بي ذلك فلطالما فعلتم ذلك بأولياء الله وإني لأرجو أن يجعلها عليك وعلي أولياءك ومعاوية وعمرو نارا تلظي كلما خبت زادها الله سعيرا فغضب منه وقتله ثم ألقاه في جيفة حمار ثم أحرقه بالنار فلما بلغ ذلك عائشة جزعت عليه جزعا شديدا وقنتت في دبر الصلاة تدعو علي معاوية وعمرو "

[طاهره وحیدیان]

( محمد بن ابی بکر به آنها گفت : به من آب دهید ! معاویه بن حدیج به او گفت : خداوند مرا سیراب نکند اگر به تو قطره ای آب دهم ... . سپس معاویه بن حدیج به او گفت : آیا می دانی با تو چه می کنم ؟ تو را داخل پوست الاغی می کنم و سپس تو را به آتش می کشم . محمد بن ابی بکر گفت : اگر بر من چنین کنی ، البته این کار را با اولیاء الله زیاد کرده اید . و من – این آتش کشیدنم را - برای تو و دوستانت و معاویه بن ابی سفیان و عمرو بن عاص ، آتشی که زبانه می کشد می خواهم که هر وقت آتش فرونشیند خداوند شعله اش را افزایش دهد . پس معاویه بن حدیج بر او غضب نموده و او را به قتل رسانید . سپس او را در پوست الاغی کرد و وی را آتش زد .وقتی این خبر به عایشه رسید ، بر مرگ او بیقراری بسیار کرد و در قنوت نمازش همواره معاویه و عمرو عاص را نفرین می نمود )(الكامل في التاريخ ، ج 3 ص 229 - 230 ، اسم المؤلف: أبو الحسن علي بن أبي الكرم محمد بن محمد بن عبد الكريم الشيباني الوفاة: 630هـ ، دار النشر : دار الكتب العلمية - بيروت - 1415هـ ، الطبعة : ط2 ، تحقيق : عبد الله القاضي)

[طاهره وحیدیان]

این واقعه را علمای زیادی از اهل سنت بیان کرده اند :

تاريخ الطبري ، ج 3 ص 132 ،اسم المؤلف: أبي جعفر محمد بن جرير الطبري الوفاة: 310 ، دار النشر : دار الكتب العلمية – بيروت/المنتظم في تاريخ الملوك والأمم ، ج 5 ص 151 ، اسم المؤلف: عبد الرحمن بن علي بن محمد بن الجوزي أبو الفرج الوفاة: 597 ، دار النشر : دار صادر - بيروت - 1358 ، الطبعة : الأولى/البداية والنهاية ، ج 7 ص 315 ، اسم المؤلف: إسماعيل بن عمر بن كثير القرشي أبو الفداء الوفاة: 774 ، دار النشر : مكتبة المعارف – بيروت/تاريخ ابن الوردي ، ج 1 ص 154 ،اسم المؤلف: زين الدين عمر بن مظفر الشهير بابن الوردي الوفاة: 749هـ ، دار النشر : دار الكتب العلمية - لبنان / بيروت - 1417هـ - 1996م ، الطبعة : الأولى

علمای دیگر اهل سنت نیز مطلب جالبی در اين باره بیان نموده اند .

ابن عبدربه در " العقد الفرید " چنین می گوید :" فأخذه فضرب عُنقه وبعث برأسه إلى معاوية فكان أولَ رأس طِيفَ به في الإسلام "( پس معاویه بن حدیج ، گردن محمد بن ابی بکر را زد و سر او را برای معاویه بن ابی سفیان فرستاد . و در اسلام ، سر محمد بن ابی بکر اولین سری بود که در همه جا گردانده اند )(العقد الفريد ، ج 1 ص 123 ،اسم المؤلف: احمد بن محمدبن عبد ربه الأندلسي الوفاة: 328هـ ، دار النشر : دار إحياء التراث العربي - بيروت /لبنان - 1420هـ - 1999م ، الطبعة : الثالثة)

[طاهره وحیدیان]

ابن التغری بردی در " النجوم الزاهره " نیز چنین می گوید :" وقيل إنه قطع رأسه وأرسله إلى معاوية بن أبي سفيان بدمشق وطيف به وهو أول رأس طيف به فی الاسلام "( گفته می شود که معاویه بن حدیج ، سر محمد بن ابی بکر را قطع کرد و آن را برای معاویه بن ابی سفیان در دمشق فرستاد . و سر را در آنجا گرداندند و در اسلام این اولین سری بود که در همه جا گردانده اند)(النجوم الزاهرة في ملوك مصر والقاهرة ، ج 1 ص 110 ، اسم المؤلف: جمال الدين أبي المحاسن يوسف بن تغري بردى الأتابكي الوفاة: 874هـ ، دار النشر : وزارة الثقافة والإرشاد القومي – مصر)

در تاریخ همچنین آمده است که معاویه از قتل محمد بن ابی بکر بسیار اظهار شادی نمود .مسعودی شافعی در " مروج الذهب " چنین می گوید :" وبلغ معاوية قتل محمد وأصحابه، فأظهر الفرح والسرور. وبلغ عليّاً قتل محمد وسرور معاوية، فقال: جزعنا عليهِ على قدر سرورهم "( خبر کشته شدن محمد بن ابی بکر و اصحابش به معاویه رسید . پس معاویه اظهار شادی و سرور نمود . به علی علیه السلام نیز خبر کشته شدن محمد بن ابی بکر و شادی معاویه ( از این امر ) رسید . پس فرمود : به اندازه شادی آنان ، ما بر کشته شدن محمد بن ابی بکر عزاداری خواهیم نمود )(مروج الذهب ، ذكر مقتل أمير المؤمنين علي بن أبي طالب رضي اللّه عنه - المؤامرة ، ج 1 ص 339 ،اسم المؤلف: أبو الحسن على بن الحسين بن على المسعودي (المتوفى : 346هـ) الوفاة: 346 ، دار النشر )

[طاهره وحیدیان]

دو مطلب مهم و عمده در وقایع تاریخی فوق به چشم می آید:

1 – معاویه بن حدیج ( صحابی عدول ) به دستور معاویه و عمروعاص ( دو تن از صحابی عدول ) ، محمد بن ابی بکر ( پسر خلیفه اول اهل سنت ) را به قتل می رساند .

2 – عایشه ( يكی از صحابیه های عدول ) در حق معاویه و عمرو بن عاص ( دو تن از صحابی عدول ) نفرین می کند .

تصمیم گیری درباره ی اعتقاد به " عدالت صحابه " با خواننده منصف !