موضوع: جوانان و باورهاي ديني

جوانان و باورهاي ديني

روزنامه ایران - هميشه برايم سؤال بود كه چرا وقتي خيلي‌ها صداي تلاوت قرآن را از بلندگو مي‌شنوند، فوري مي‌پرسند: كسي فوت كرده؟ و نگراني و غم فوري جايگزين آرامشي مي‌شود كه قرار است صداي تلاوت آرامش‌بخش آيات در دل‌ها ايجاد كند.

چرا وقتي از دين گريزي گفته مي‌شود فوري تصوير يك جوان در ذهن‌مان مجسم مي‌شود؟
مگر دين منبعي نيست كه هم ذهن و هم قلب انسان را تغذيه مي‌كند و مگر عشق و عقل از جمله تحفه‌هايي نيست كه در سبد جواني‌ جاي مخصوص دارد؟ چرا گاه به نظر مي‌رسد در ايجاد ارتباط بين اين دو آن قدرها كه بايد قوي عمل نشده؟

مگر اين نيروي مضاعف جواني مجهز به آگاهي و دينداري نيست كه در مقابل طاغوت و شيطان و انحرافات و هوس‌ها، تحسين شده است؟ چرا با اين وجود، برخي از ما فكر مي‌كنيم كه جوان به اصطلاح «جاهل» است و بايد در كوره روزگار پخته شود و به فردي كامل تبديل شود اما فكر نمي‌كنيم كه يك كودك بايد از همان ابتدا چنان تربيت شود كه در جواني دست‌كم بخش قابل توجهي از خوب‌ها و بدها و اخلاقيات را بشناسد تا براي سر در آوردن از ابهامات و پيدا كردن جواب مجهولات، پا در راه‌هايي نگذارد كه تبديل شدنش به فرد كامل، به قيمت ايجاد خراش‌هايي از بد حادثه و كم تجربگي و ناآگاهي برروح و روان خودش و ديگران به دست‌آيد؟

چرا برخي از جوانان در فرايند هويت يابي‌مذهبي دچار مشكل و سردرگمي مي‌شوند و چرا شمار برنامه‌هاي خوب در زمينه مذهب – كه با توجه به ويژگي‌هاي جوانان و با بهره‌گيري از شاخصه‌هاي جوان‌پسند دين از جمله پويايي و نشاط و سرزندگي تهيه شده باشد كه بتواند به نيازهاي روز جوانان پاسخ شفاف دهد – در حدي نيست كه پاسخگوي مطالبات تمام جوانان باشد و آنان را اغنا كند؟

دكتر فياض جامعه‌شناس و استاد دانشگاه مي‌گويد: «دين اسلام، ديني است كامل كه براي تمام شئون زندگي افراد برنامه دارد. جوانان هم از جمله افرادي هستند كه در اسلام توجه ويژه‌اي به آنان شده است. دين اسلام بر پايه پويايي و نشاط بنا شده است و از جنبه‌هاي مثبت جوانان هم شادابي و نشاط‌شان است. دين اسلام به آخرت افراد هم توجه داشته اما متأسفانه آنچه ما امروز از راديو، تلويزيون و رسانه‌ها مي‌بينيم اين است كه اسلام را پيرزني و پيرمردي به جوانان معرفي مي‌كنند. در اين نوع نگرش همه منتظر مرگ هستند در حالي كه يكي از جنبه‌هاي مهم اسلام پويايي، حيات و كار در راه رضاي خدا است.»

وي تأكيد مي‌كند: «اغلب برنامه‌هاي صدا و سيما براي ترويج دين اسلام جذابيت ندارد. اغلب سريال‌ها بر پايه مرگ بنا شده است به گونه‌اي كه ديدن و شنيدن اين برنامه‌ها لذتي براي جوان ندارد.»

وي معتقد است: «مفسران ديني و افراد مذهبي كه براي اسلام تبليغ مي‌كنند بايد جنبه‌هاي شاد‌ي‌آور و نشاط برانگيز اسلام را به مردم نشان دهند. اصل اسلام بر پايه عشق، اميد و شادي است. آنان بايد اين جنبه از اسلام را به خوبي به جوانان نشان دهند كه متأسفانه در اين زمينه كوتاهي شده است.»

افزايش گرايش به عرفان‌هاي كاذب مي‌تواند هشداري باشد براي دست‌اندركاران، هشدار از اين باب كه قلب و روح حقيقت‌جوي جوانان تشنه آب زلالي است كه اگر به آن دسترسي نداشته باشند، سراغ سراب مي‌روند. چرا برخي از جوانان، چشمه اين آب زلال را كه اين همه نزديك است، نمي‌بينند. شايد علائم راهنما براي آنان گنگ باشد. در اين صورت بايد در اين علائم تغييراتي ايجاد شود.

حجت‌الاسلام سليماني استاد حوزه و دانشگاه در اين باره معتقد است: «در جامعه‌اي كه فرهنگ آن براساس اعتقادات مذهبي و اسلامي بنا شده است اگر از ابتدا مباحث مذهبي براي افراد توضيح داده نشود و فرد در اين جامعه پاسخ پرسش‌هايش را شفاف نگيرد در نتيجه به سمت عرفان‌هاي كاذب گرايش پيدا مي‌كند. ايران كشوري اسلامي است و مبلغان ما وقتي در برابر پرسش‌هاي جوانان قرار مي‌گيرند نبايد دچار افراط و تفريط شوند. متأسفانه برخي از افراد ناآگاه به سؤالات جوانان به خوبي جواب نمي‌دهند و حتي از جوان خرده مي‌گيرند.»

وي مي‌افزايد: «ما نتوانسته‌ايم به طور شايسته به اين گروه از جوانان پاسخ دهيم و لذايذ عرفان اسلامي را به آنان نشان دهيم. اسلام يعني از خودگذشتگي، ايثار، جهاد، مهرباني و عشق به همنوع. اگر بتوانيم اين مسائل را به جوانان به درستي آموزش دهيم ديگر شاهد كجروي در دين نخواهيم بود.»

جوانان كم ايمان نيستند
گاه مي‌شنويم كه گفته مي‌شود متأسفانه توجه جوانان نسبت به مباحث ديني كمتر شده است اما بسياري از كارشناسان ديني اين گفته‌ها را نادرست مي‌دانند. آنان معتقدند ميزان ايمان جوانان را نمي‌توان در جامعه اسلامي اندازه‌گيري كرد.

حجت‌الاسلام ابراهيم ابراهيمي كه از مشاوران مذهبي در مدارس و دانشگاه‌هاي كشور است درباره ايمان جوانان امروزي مي‌گويد: «بسياري از افراد احساس مي‌كنند كه جوانان جامعه ما ديندار نيستند. ما در مدارس و دانشگاه‌ها به پرسش‌هاي جوانان درباره مباحث علمي پاسخ مي‌دهيم و شاهديم كه جوانان امروزي جزو پرسشگرترين افراد نسبت به مباحث ديني هستند. در دل آنها مباحث اعتقادي بسياري وجود دارد اما متأسفانه مبلغان خوبي در اين دستگاه‌ها وجود ندارد تا به پرسش‌هاي آنان به درستي پاسخ دهد. حتي جواناني كه به ظاهر ديندار نيستند علاقه بسياري به دين اسلام دارند.»

وي با تأكيد بر اينكه جوان امروز عقلگرا شده است اظهار مي‌كند: «به نظر مي‌رسد كه مسئولان فرهنگي كشور بايد مبلغان اهل علم را براي دانشگاه‌ها، مساجد و مدارس تربيت كنند كه با صبر و حوصله به پرسش‌هاي جوانان پاسخ دهند.»
-پایان-