موضوع: آداب و رسوم کردستانی ها در شب قدر

مردم مسلمان کردستان با غنای فرهنگی و تمدنی خویش همواره حافظان آداب، فرهنگ و آیین‌های سنتی ایران اسلامی بوده‌اند و در این راستا نیز در ایام مبارک ماه رمضان با آداب و رسوم منحصربه فرد خویش اخلاص و تدینشان را به منصه ظهور می‌رسانند.

در مجموع می‌توان گفت آداب و سنن مردم اهل سنت کردستان که سنی شافعی مذهب هستند در بسیاری موارد با شیعیان جعفری مذهب که غالب مردم ایران اسلامی را تشکیل می‌دهند، از نظر فکری و عقیدتی نزدیک است.



یکی از آداب رسوم مسلمانان کردنشین، برخاستن سحر و سحری خوردن و بیدار کردن همسایگان و اجرای 15 موسیقی مخصوص در این ماه مبارک در مناطق مختلف است که از جمله می‌توان به موسیقی‌های شب خوانی یا سحرخوانی که در اصطلاح محلی به آن هلاگفتن می‌گویند، اشاره کرد که با آن همسایه‌ها و مردم را بیدار می‌کنند.

در بین این ۱۵ موسیقی آواز مرحبا و الوداع از همه مشهورتر است و در تمام مناطق کردنشین قرائت می‌شود.

آواز مرحبا به معنی خیرمقدم گفتن به ماه مبارک رمضان است که از روز اول تا پانزدهم رمضان در نمازها، ادعیه، شب‌خوانی و نمازهای خود می‌خوانند و شامل ابیات مرحبا مرحبا یا شهرالرمضان، مرحبا مرحبا یا شهر الخیر و البرکت و الاحسان، مرحبا مرحبا یا شهر التسبیح و التلاوت القرآن می‌شود از پانزدهم تا آخر ماه رمضان نیز آواز الوداع جای مرحبا را می‌گیرد.


مردم کردنشین غذاها و نان‌های محلی متنوعی را در این ماه مبارک طبخ می‌کنند که از جمله می‌توان به ماودو، کاروان ناشی، کولوره چوره، برساق،داندوگ، کاردی بتورش اشاره کرد.


توجه به مباحث عقیدتی و شرعی در ماه مبارک رمضان نزد مردم اهل سنت کردستان خیلی مهم بوده و ختم قرآن کریم یکی از مهم‌ترین عباداتی است که به صورت روزانه انجام داده و ثواب آن را برای شادی روح اموات و به قصد عبادت و تقرب به خدا هدیه می‌کنند.

اقامه نماز جماعت 20 رکعتی تراویح پس از نماز مغرب و عشاء از دیگر آداب عقیدتی مردم کردستان در این ماه مبارک است که تراویح جمع ترویح بوده و به معنی یک استراحت کوتاه است یعنی بعد از هر چهار رکعت یک استراحت کوتاهی کرده و انجام می‌دهند و بعد از آنکه بلند می‌شوند با ذکر نام یکی از عشره مبشره صلوات می‌فرستند و برای اقامه نماز بعدی مهیا می‌شوند.


بعد از نماز تراویح و تا قبل از شروع نماز سه رکعتی وتر مراسم دعا خوانی، مولودی، پرسش و پاسخ مذهبی برگزار شده و نماز وتر که یک نماز سه رکعتی است به جماعت خوانده می‌شود با این تفاوت که به جای ذکر عشره مبشره، نام سبطین رسول‌الله (ص) یعنی امام حسن و امام حسین (ع) را گفته و بر آنان صلوات می‌فرستند.

برپایی مراسم اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان و مصادف با لیالی قدر در مساجد، حفظ چهل حدیث از احادیث نبوی و جشن نزول قرآن کریم و مولودی خوانی و قصیده بردیه خوانی از دیگر آدابی است که کردهای اهل سنت در ایام ماه مبارک رمضان به جای می‌آورند.


در کردستان و مناطق اهل سنت لیالی قدر را نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم و بیست و هفتم می‌دانند و تمام این شب‌ها را تا صبح بیدارند و به تلاوت قرآن و شب زنده‌داری و برگزاری مراسم مذهبی می‌پردازند و به طور کلی می‌توان گفت مراسم شب قدر در مناطق اهل سنت در 10 شب آخر ماه رمضان آغاز شده و مردم متدین این خطه از میهن اسلامی تمام سعی خود را برای با شکوه برگزارشدن آن به کار می‌گیرند.

به طور کلی می‌توان گفت که مراسم شب‌های قدر در ماه رمضان در مناطق اهل سنت شامل مراسم اعتکاف، جشن نزول قرآن، برگزاری مراسم مذهبی، نذر و نذورات و پرداخت فطریه است و یکی از باورهای عمیق مردم اهل سنت شافعی مذهب کردستان ارادت ویژه آنان به اهل بیت‌ رسول‌الله (ص) و بزرگان دینی است که در این ماه مبارک نیز همزمان با ایام ضربت و شهادت امیرالمؤمنین علی (ع) به اوج خود می‌رسد.


در مناطق مختلف کردستان مردم با پخش نذورات و برپایی مراسم ویژه ادعیه خوانی و برگزاری مراسم ختم قرآن کریم ارادت خویش را به مولای متقیان اعلام کرده و زنان خانه‌دار با پختن انواع نان‌های سنتی در روز 27رمضان برای مراسم شب هفتم شهادت حضرت علی (ع) نذورات خود را به جای می‌آورند و این مهم هم اکنون نیز در جای جای کردستان انجام می‌شود.